Sańći

Z Wikipedii

Sańći (hindi Sãći, Sanći), ang. Sanczi. Miejscowość w Indiach w stanie Madhya Pradesh. Słynie z zespołu architektektury buddyjskiej, w skład którego wchodzą trzy stupy, ruiny świątyń i klasztorów. Najbardziej znana jest stupa nr. 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w III w. p.n.e., ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane wedika, zakreślające obszar świętej wędrówki – pradakszina. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – torana – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia Buddy. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii a jedynie jego emblematy: drzewo bodhi, odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini Lakszmi, małżonka Wisznu. Najbardziej znaną rzeźba tej bramy jest Jakszi z drzewem (sanskr. sialabhańdźika lub wrykszaka) Jest to postać kobieca wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii Satawahanów, napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Bardzo dobrze zachowana jest również stupa nr. 3, zbudowana ok. I w. n.e. Stupa ta pozbawiona jest ogrodzenia wedika i posiada tylko jedną, główną bramę. Głowice jej filarów zdobią wyobrażenia skrzatów gana. najskromniejsza i zapewne najstarsza jest stupa nr. 2.