Rząd Jana Olszewskiego

Z Wikipedii

Rząd Jana Olszewskiego – gabinet pod kierownictwem premiera Jana Olszewskiego powołany 23 grudnia 1991 przez pierwszy w III Rzeczypospolitej wybrany w pełni wolnych wyborach Sejm I kadencji.

Prezydent Lech Wałęsa desygnował Jana Olszewskiego na premiera już 5 grudnia 1991, gdy nie powiodła się misja kandydata prezydenckiego Bronisława Geremka. Niemożność zbudowania trwałej koalicji programowej zniechęciła także Olszewskiego, który w połowie grudnia złożył rezygnację z utworzenia rządu, której Prezydent Lech Wałęsa nie przyjął. W końcu 23 grudnia 1991, po drugiej turze długich negocjacji, udało się stworzyć gabinet koalicyjny sił prawicowych.

Rząd Jana Olszewskiego działał już w zupełnie innym otoczeniu międzynarodowym. 8 grudnia przestał istnieć ZSRR. To skłoniło ekipę Olszewskiego do podjęcia działań mających na celu ścisłą integrację Polski z NATO i Wspólnotami Europejskimi. Po raz pierwszy w oficjalnych dokumentach MON-u pojawiło się stwierdzenie, że członkostwo w NATO jest strategicznym celem polityki obronnej RP. Rozpoczęto negocjacje mające na celu wycofanie armii rosyjskiej z Polski. 16 grudnia Polska podpisała układ stowarzyszeniowy ze Wspólnotami Europejskimi.

Rząd Olszewskiego rozpoczął proces dekomunizacji w Wojsku Polskim i ministerstwie spraw wewnętrznych. Zmieniono także koncepcję prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.Całkowite zahamowanie prywatyzacji spowodowało otwarty konflikt rządu z ugrupowaniami liberalnymi w parlamencie. W marcu konsternację wywołało wysunięcie przez Lecha Wałęsę niekonsultowanych z rządem koncepcji NATO-bis i EWG-bis, które podważały dotychczasowy euroatlantycki kurs ekipy Olszewskiego. 22 maja 1992 premier Jan Olszewski sprzeciwił się podpisaniu klauzuli polsko-rosyjskiego traktatu o przyjaźni i dobrosąsiedzkiej współpracy, która przekazywała bazy, opuszczone przez wojska rosyjskie stacjonujące w Polsce, w ręce międzynarodowych spółek polsko-rosyjskich (był to zapis wprowadzony do tej umowy na osobistą prośbę Lecha Wałęsy). Gdy pomimo zdecydowanego sprzeciwu premiera odpowiednie porozumienie polsko-rosyjskie zostało przez MSZ podpisane, doszło do otwartego konfliktu z prezydentem Lechem Wałęsą i ministrem spraw zagranicznych Krzysztofem Skubiszewskim. By, za wszelką cenę nie dopuścić do podpisania porozumienia, premier przekazał sprzeciw rządu wysyłając depeszę szyfrową do Moskwy, na ręce Lecha Wałęsy. Nazajutrz po powrocie z Moskwy prezydent zgłosił wniosek o odwołanie tego gabinetu. Niespełna dwa tygodnie później rząd Olszewskiego został odwołany w nocnym głosowaniu z 4 na 5 czerwca 1992, w związku z wykonaniem przez ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza uchwały Sejmu o ujawnieniu tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa zajmujących stanowiska w najwyższych władzach państwa (tzw. lista Macierewicza). Premier, popierając decyzję Macierewicza, zaproponował w porozumieniu z I Prezesem Sądu Najwyższego Adamem Strzemboszem powołanie niezależnego organu dla oceny prawdziwości przedstawionych materiałów. Sejm nie zdążył jednak rozpatrzyć tego wniosku

Prezydent Lech Wałęsa, odwołując nieudolny jego zdaniem rząd Olszewskiego, desygnował na premiera szefa PSL Waldemara Pawlaka.

[edytuj] Skład rządu

• Jan Olszewski (PC) - prezes Rady Ministrów
• Artur Balazs (PL) - minister-członek Rady Ministrów
• Andrzej Diakonow (PC) - kierownik Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa
• Zbigniew Dyka (ZChN) - minister sprawiedliwości
• Jerzy Eysymontt (PC) - minister-kierownik Centrowanego Urzędu Planowania
• Adam Glapiński (PC) - minister współpracy gospodarczej z zagranicą
• Tomasz Gruszecki - kierownik Ministerstwa Przekształceń Własnościowych
• Gabriel Janowski (PL) - minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej
• Stefan Kozłowski - minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa
• Jerzy Kropiwnicki (ZChN) - minister pracy i polityki socjalnej
• Andrzej Lipko - kierownik Ministerstwa Przemysłu i Handlu
• Karol Lutkowski - minister finansów
• Antoni Macierewicz (ZChN) - minister spraw wewnętrznych
• Marian Miśkiewicz - minister zdrowia i opieki społecznej
• Jan Parys - minister obrony narodowej
• Marek Rusin - kierownik Ministerstwa Łączności
• Andrzej Siciński - minister kultury i sztuki
• Krzysztof Skubiszewski - minister spraw zagranicznych
• Andrzej Stelmachowski - minister edukacji narodowej
• Ewaryst Waligórski - minister transportu i gospodarki morskiej
• Wojciech Włodarczyk (PC) - minister-szef Urzędu Rady Ministrów
• Witold Karczewski - przewodniczący Komitetu Badań Naukowych
• rzecznik prasowy - Marcin Gugulski

[edytuj] Zmiany w rządzie

• 28 lutego 1992
• Odwołanie:
  • ministra finansów Karola Lutkowskiego.
• Powołanie:
  • Andrzej Olechowski na stanowisko ministra finansów.
• 9 maja 1992
• Odwołanie:
  • ministra-członka Rady Ministrów Artura Balazsa.
• 23 maja 1992
• Odwołanie:
  • ministra obrony narodowej Jana Parysa. Tymczasowym kierownikiem ministerstwa został wiceminister Romuald Szeremietiew.
• 5 czerwca 1992
  • Pół godziny przed wnioskiem o dymisję całego rządu Sejm odwołał ministra finansów Andrzeja Olechowskiego.
  • Sejm odwołał rząd z jednoczesnym powierzeniem dalszego pełnienia obowiązków pod kierunkiem Waldemara Pawlaka do czasu powołania nowego gabinetu. Wobec niepowodzenia misji Pawlaka ministrowie kierowali dotychczasowymi resortami do 10 lipca 1992 (powołanie rządu Hanny Suchockiej) z trzema wyjątkami:
    • 20 czerwca 1992 odwołano p.o. ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza. W jego miejsce został powołany Andrzej Milczanowski (w funkcji kierownika).
    • 20 czerwca 1992 odwołano kierownika Ministerstwa Obrony Narodowej Romualda Szeremietiewa. W jego miejsce został powołany Janusz Onyszkiewicz (również w funkcji kierownika).
    • 20 czerwca 1992 odwołano p.o. ministra-szefa Urzędu Rady Ministrów Wojciecha Włodarczyka. W jego miejsce został powołany Aleksander Łuczak (w funkcji kierownika).

Skład rządu w dzień odwołania;

• Jan Olszewski (PC) - prezes Rady Ministrów
• Romuald Szeremietiew - Minister Obrony Narodowej
• Andrzej Diakonow (PC) - kierownik Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa
• Zbigniew Dyka (ZCh-N) - minister sprawiedliwości
• Jerzy Eysymontt (PC) - minister-kierownik Centrowanego Urzędu Planowania
• Adam Glapiński (PC) - minister współpracy gospodarczej z zagranicą
• Tomasz Gruszecki - kierownik Ministerstwa Przekształceń Własnościowych
• Gabriel Janowski - minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej
• Stefan Kozłowski - minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa
• Jerzy Kropiwnicki (ZCh-N) - minister pracy i polityki socjalnej
• Andrzej Lipko - kierownik Ministerstwa Przemysłu i Handlu
• Antoni Macierewicz (ZCh-N) - minister spraw wewnętrznych
• Marian Miśkiewicz - minister zdrowia i opieki społecznej
• Marek Rusin - kierownik Ministerstwa Łączności
• Andrzej Siciński - minister kultury i sztuki
• Krzysztof Skubiszewski - minister spraw zagranicznych
• Andrzej Stelmachowski - minister edukacji narodowej
• Ewaryst Waligórski - minister transportu i gospodarki morskiej
• Wojciech Włodarczyk (PC) - minister-szef Urzędu Rady Ministrów
• Witold Karczewski - przewodniczący Komitetu Badań Naukowych

---

Publikacje

• "Lewy czerwcowy: mówią Kaczyński, Macierewicz, Parys, Glapiński, Kostrzewa-Zorbas", Jacek Kurski, Piotr Semka; wyd. Editions Spotkania, Warszawa 1992, ISBN 83-85195-88-2.

Filmy dokumentalne

• 1996 - "Nocna zmiana", reż. Michał Balcerzak.

Linki zewnętrzne

• Artykuł Bartłomieja Kozłowskiego