PZL I-22 Iryda
Z Wikipedii
| PZL-I-22 Iryda | |
 PZL I-22 Iryda w muzeum Wojska Polskiego w Warszawie |
|
| Dane podstawowe | |
| Państwo |  Polska |
| Producent | PZL Mielec |
| Typ | samolot szkolno-treningowy |
| Konstrukcja | górnopłat konstrukcji półskorupowej, metalowej, podwozie chowane z kółkiem przednim |
| Załoga | 2 (uczeń i instruktor) |
| Historia | |
| Data oblotu | 3 marca 1985 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 2 silniki PZL K-15 |
| Moc | 2x ciąg 1500 daN |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 9 m |
| Długość | 13,22 m |
| Wysokość | 4,3 m |
| Powierzchnia nośna | 19,92 m² |
| Masa | |
| Własna | 4600 kg |
| Użyteczna | 6900 kg (do akrobacji) |
| Osiągi | |
| Prędkość maksymalna | 834 km/h |
| Prędkość minimalna | 246 km/h |
| Prędkość wznoszenia | 25 m/s |
| Pułap | 11000 m |
| Zasięg | 1820 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| jedno dwulufowe działko GSz-23Ł kal. 23 mm (200 szt. amunicji), 4 podskrzydłowe zaczepy umożliwiające podwieszanie bomb, pocisków rakietowych, zbiorników paliwa oraz innego wyposażenia | |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
PZL I-22 Iryda, PZL M93 Iryda, PZL M96 Iryda - polski dwumiejscowy, dwusilnikowy, odrzutowy górnopłat szkolno-bojowy.
Spis treści |
[edytuj] Historia
W 1976 w Instytucie Lotnictwa rozpoczęto prace nad projektem wstępnym samolotu, mającego zastąpić TS-11 Iskra. Projekt wstępny zakończono w 1978, a samolot otrzymał oznaczenie I-22 Iryda. Funkcję Głównego Konstruktora pełnił inż. Ryszard Orłowski. W 1980 ostatecznie zatwierdzono projekt, a w dwa lata później w Mielcu rozpoczęto budowę prototypów. Pierwszy lot płatowca z silnikami PZL-5 odbył się w 3 marca 1985. Podczas prób flatterowych 30 stycznia 1987r. zginął ppłk. pil. Jerzy Bachta. Niedługo później Głównym Konstruktorem został mgr.inż. Włodzimierz Gnarowski.
22 grudnia 1992 oblatano wersję Iryda M93K, z silnikami PZL K-15, a 25 kwietnia 1994 M93V z silnikami Rolls Royce Viper 545. Oznaczenie samolotu zmieniono na PZL M93 "Iryda". W maju 1994 zastosowano nową awionikę firmy Sagem. W 1997 powstała wersja M96, z przebudowanym skrzydłem (z klapami Fowlera i usterzeniem oraz awioniką firmy Sextant Avionique), którą oblatano 16 sierpnia 1997. Wszystkie pierwsze loty prototypów wykonał pilot doświadczalny Instytutu Lotnictwa, inż. Ludwik Natkaniec.
[edytuj] Użycie
W latach 1992-1996 w 58 lotniczym pułku szkolnym użytkowano 8 egzemplarzy samolotu Iryda. Od 1996 w hangarach Polskich Zakładów Lotniczych w Mielcu stoi bezużytecznie prawdopodobnie 16 maszyn. W ostatnim czasie zainteresował się nimi Bumar, który rozważa możliwość wznowienia programu i sprzedaży samolotów do Indii.
Maszynę o numerze bocznym 301 przekazano w 2006 roku do Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych w Warszawie. Jest to jedyny w pełni sprawny egzemplarz tego samolotu. Nie może jednak latać ze względu na brak odpowiednich zezwoleń i certyfikatów.
Maszyna o numerze 204 stoi w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, tuż obok TS-11 Iskra.
[edytuj] Uzbrojenie
Uzbrojeniem stałym samolotu I-22 było dwulufowe działko GSz-23Ł kalibru 23 mm zabudowane pod kadłubem. Zapas amunicji do działka był równy 200 naboi.
Pod skrzydłami znajdowały się cztery belki UBP-I-22 o nośności 500 kg każda. Maksymalny udźwig samolotu z silnikami K-5 wynosił 1100-1200 kg, z silnikami K-15 - 1800 kg. Podwieszane mogły być bomby lotnicze P-50, FAB-100, OFAB-100M (pojedynczo lub po cztery na belce wielozamkowej MBD2-67U), FAB-250TS, FAB-250 M-46, ZAB-250-200, FAB-500-400, FAB-500 M-62, wyrzutnie npr S-5 kalibru 57 mm typu Mars-2 (4), Mars-4 (8), UB-16 (16) lub UB-32 (32 npr), wyrzutnie npr S-8 kalibru 82 mm typu B-8M (20npr), pociski powietrze-powietrze typu R-3S i R-60, zasobniki strzeleckie z działkami GSz-23 typu UPK-23-250, lub z karabinem maszynowym Zeus-1. Możliwe było także przenoszenie zasobnika rozpoznawczego Saturn.
[edytuj] Dane techniczno-taktyczne wersji M93
- Masa
- własna: 4600 kg
- całkowita: 6900 kg
- Wymiary
- rozpiętość: 9,6 m
- długość: 13,22 m
- wysokość: 4,3 m
- powierzchnia nośna: 19,92 m²
- Napęd: 2 silniki PZL K-15 o ciągu 1500 daN
- Uzbrojenie: jedno dwulufowe działko GSz-23Ł kal. 23 mm (200 szt. amunicji), 4 podskrzydłowe zaczepy umożliwiające podwieszanie bomb, pocisków rakietowych, zbiorników paliwa oraz innego wyposażenia
- Osiągi
- prędkość
- maksymalna: 834 km/h
- minimalna: 246 km/h
- wznoszenie: 25 m/s
- pułap: 11000 m
- zasięg: 1820 km
- prędkość
- Załoga: 2
[edytuj] Linki zewnętrzne
PZL (przed 1939): PZL-SPAD S.61 • PZL Wibault 7 • PZL P.1 • PZL Ł.2 • PZL.3 • PZL.4 • PZL.5 • PZL P.6 • PZL P.7 • PZL.8 • PZL P.8 • PZL.9 • PZL P.9 • PZL P.10 • PZL P.11 • PZL.12 • PZL.13 • PZL.15 • PZL.16 • PZL.17 • PZL.18 • PZL.19 • PZL.22 • PZL.23 Karaś • PZL P.24 • PZL.26 • PZL.27 • PZL.30 Żubr • PZL.37 Łoś • PZL.38 Wilk • PZL.42 • PZL.43 • PZL.44 Wicher • PZL.45 Sokół • PZL.46 Sum • PZL.48 Lampart • PZL.49 Miś • PZL.50 Jastrząb • PZL.53 Jastrząb II • PZL.54 Ryś • PZL.56 Kania • PZL.62
PZL "Warszawa-Okęcie": CSS-13 • LWD Junak • Jak-12 • PZL-101 Gawron • PZL-102 Kos • PZL-104 Wilga • PZL-105 Flaming • PZL-106 Kruk • PZL-110 Koliber • PZL-130 Orlik • PZL-230 Skorpion • PZL MD-12
WSK-Mielec: CSS-10 • LWD Szpak • TS-8 Bies • An-2 • Lim-1 • Lim-2 • Lim-5 • Lim-6 • TS-11 Iskra • TS-16 Grot • PZL M-15 (Belphegor) • PZL M18 Dromader • PZL M28 Skytruck • PZL M28B Bryza • PZL M-20 Mewa • PZL M-21 Dromader Mini • PZL M-24 Dromader Super • PZL M-25 Dromader Mikro • PZL M26 Iskierka • PZL I-22 Iryda
PZL-Świdnik: PZL SM-1 • PZL SM-2 • PZL Mi-2 • PZL W-3 Sokół • PZL Kania • PZL SW-4
