Pomnik Stalina w Pradze
Z Wikipedii
Praski pomnik Stalina był największym tego typu obiektem w Europie, zbudowanym na cześć sowieckiego przywódcy w czasach największego rozwoju tzw. kultu jednostki, w latach 50. XX wieku.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka i twórcy budowli
Ogromna budowla przedstawiała rząd ludzi, którym przewodził Józef Stalin; za nim stali przedstawiciele socjalistycznych klas społecznych. Po lewej - wschodniej - stronie stali reprezentanci ludu radzieckiego (robotnik ze sztandarem, agrobiolog, partyzantka i radziecki żołnierz spoglądający za siebie), po stronie prawej - zachodniej - Czechosłowacy (robotnik ze sztandarem, kobieta wiejska, naukowiec i czechosłowacki żołnierz spoglądający do tyłu). Z tego powodu pomnik nazywano często "kolejką po mięso".
Pomnik został umiejscowiony na wysokim wzgórzu, stojącym nad Wełtawą, w osi mostu Czecha i ulicy Paryskiej (prowadzącej na Rynek Staromiejski), na terenach rekreacyjnych Letná. Monument miał 15,5 metra wysokości (tyle samo potężny cokół), 12 m szerokości i 22 m długości. Budowa pomnika kosztowała 140 milionów ówczesnych koron, wykorzystano 17 tysięcy ton wszelakich materiałów. Wykonany był głównie z granitu, a w celu jego utrzymania na słabym, piaskowcowym wzgórzu, wypełniono je wielkimi, betonowymi blokami. Twórcą projektu pomnika był Otakar Švec (popełnił samobójstwo na krótko przed jego odsłonięciem), pomagali mu Jíří i Vlasta Štursowie.
[edytuj] Wielkie odsłonięcie i rychły koniec monumentu
Budowa pomnika rozpoczęła się w grudniu 1949 roku, w 70. rocznicę urodzin Józefa Stalina; trwała aż do 1 maja 1955 roku, kiedy dokonano uroczystej ceremonii odsłonięcia monumentu (podawano wówczas, że jego twórcą jest naród czechosłowacki).
Jednak niedługo później nastąpiła era Nikity Chruszczowa, który jako pierwszy zaczął powszechnie krytykować postać Stalina i powstający wokół niego kult jednostki. Pomimo, że destalinizacja trwała w Czechosłowacji dużo dłużej, niż w pozostałych krajach socjalistycznych, komuniści stojący na czele KPCz byli zmuszeni do likwidacji pomnika gloryfikującego jednego z największych zbrodniarzy w dziejach.
Okazało się, że jedynym środkiem, którym można zniszczyć budowlę, jest wysadzenie jej w powietrze (zakazano jednak wsadzania materiałów wybuchowych do głowy Stalina). Skomplikowana akcja likwidacyjna trwała przez wiele dni listopada 1962 roku. Zakazano fotografowania, filmowania bądź jakiegokolwiek jej utrwalania. Nie trudno zauważyć, że pomnik przeżył aż o siedem lat potępienie jego bohatera.
[edytuj] Pomnik Stalina dziś
Dziś pozostałością pomnika pozostaje potężny cokół (na którym w 1991 postawiono metronom) oraz skryte głęboko pod ziemią betonowe fundamenty budowli. Teren wokół dawnego monumentu Stalina jest znanym na całym świecie miejscem do jazdy na deskorolce.
