Lampa gazowa

Z Wikipedii

Lampa gazowa - lampa, która emituje światło przez spalanie gazu. Efekt świecenia powstaje dzięki znajdującym się w płomieniu, rozżarzonym cząsteczkom węgla, lub żarnikowi w postaci koszulki Auera.

Lampy gazowe były stosowane w XIX wieku w Europie i Ameryce Południowej jako oświetlenie miejsc publicznych. Ze względu na konieczność doprowadzania gazu nie przyjęły się jako oświetlenie domów mieszkalnych.

Pierwszą lampę gazową zastosował (do oświetlenia mieszkania) Szkot William Murdoch w 1792 r. Była to rurka metalowa, u wylotu której spalał się gaz. Miejskie oświetlenie gazowe rozbłysło po raz pierwszy w 1809 r. w Londynie, a następnie w Paryżu (1819).

W Polsce pierwsza lampa gazowa została użyta we wrocławskiej restauracji "Złota Gęś" w 1843 r.^{[potrzebne źródło]} W Warszawie nowoczesne oświetlenie gazowe zainstalowano w 1856 roku, gdy koncesję otrzymało Niemieckie Kontynentalne Towarzystwo z Dessau. W 1882 w Warszawie z 400 000 mieszkańców było ok. 2000 latarni gazowych, mniej niż w 250 000-tysięcznym Wrocławiu z 3832 latarniami. W tym czasie w Berlinie było ich wówczas 12 771, a w Paryżu 43 089 sztuk^[1].

W Polsce oświetlenie gazowe było stosowane masowo w kilkudziesięciu miejscowościach.

Z czasem oświetlenie gazowe zostało zastąpione przez oświetlenie elektryczne.

Obecnie bywa stosowane w postaci lamp turystycznych na gaz płynny (propan, butan, metan).

Spotyka się także lampy zabytkowe, jako atrakcja zabytkowych hoteli, pałaców, czy też pozostawione ze względów historycznych w wybranych miejscach jako oświetlenie miejskie.

Lampy gazowe nadają bardzo specyficzny charakter miejscu które oświetlają, z uwagi na charakterystyczny półmrok i ciekawy kolor światła.

[edytuj] Czynne latarnie gazowe

W Polsce zabytkowe oświetlenie gazowe (czynne) spotkać można:

• Warszawa (obecnie czynnych około 150-180 latarni gazowych):
  • Śródmieście: wzdłuż ulicy Agrykola (oświetlona w całości instalacją gazową!)
  • Śródmieście: przy skrzyżowaniu alei Szucha i ul. Emila Zoli (3 sprawne lampy)
  • Bielany (kilkadziesiąt lamp) - rejon placu Konfederacji, ul. Płatnicza, Granowska, Szaflarska, Cegłowska
  • Śródmieście: Powiśle - przed dawną gazownią przy Ludnej - 1 szt. gazowa (pozostałe przerobione na elektryczne), także ul. Jezierskiego
  • Śródmieście: Nowe Miasto - przy figurze NMP, Kościół Nawiedzenia NMP w Warszawie, 2 szt.^[2]
  • Mokotów: Sadyba - ul. Orężna, Kąkolewska, Godlewskiego i Jodłowa
• Kraków:
  • oświetlenie gazowe znajduje się pod Sukiennicami
  • lampa przy gazowni, ul. Gazowa 16
• Wrocław:
  • oświetlenie przy Moście Tumskim
  • około 90 lamp na terenie Starego Miasta i Ostrowa Tumskiego
• Poznań:
  • ul. Paderewskiego (ul. Nowa)
  • ul. Grobla
• Olsztyn: fosa koło zamku (2 latarnie)
• Elbląg: budynek Sądu Okręgowego przy Placu Konstytucji
• Książ Wielkopolski: przy Rynku
• Gorzów Wielkopolski
• Nowe Miasto nad Wartą (2 latarnie)

[edytuj] Zobacz też

• oświetlenie sztuczne
• latarnia uliczna

Przypisy