Karol Hadaczek
Z Wikipedii
Karol Hadaczek (ur. 24 stycznia 1873 w Grabowcach, powiat Bohorodczany, zm. 19 grudnia 1914 we Lwowie), archeolog polski, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, członek Akademii Umiejętności.
Kształcił się w szkołach elementarnych w Lachowcach i Bohorodczanach, do gimnazjum uczęszczał w Stanisławowie (ukończył je w 1893). W latach 1893-1897 studiował filologię klasyczną i literaturę polską na Uniwersytecie Lwowskim, m.in. pod kierunkiem Ludwika Ćwiklińskiego; dzięki wsparciu Ćwiklińskiego wyjechał w 1897 na uzupełniajace studia do Wiednia. Zgłębiał na tamtejszym uniwersytecie archeologię klasyczną, historię starożytną, prahistorię, numizmatykę i historię sztuki, a studia uwieńczył doktoratem w 1900. W kolejnych latach prowadził badania naukowe w Grecji, Włoszech i Niemczech. Po powrocie w 1903 obronił na Uniwersytecie Lwowskim pracę habilitacyjną i został docentem w Zakładzie Archeologii Klasycznej i Prehistorii; równocześnie kierował Działem Archeologicznym Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie oraz był konserwatorem dla utrzymania zabytków przeddziejowych we lwowskim Urzędzie Konserwatorskim. W 1905 został mianowany profesorem nadzwyczajnym i objął kierownictwo Katedry i Zakładu Archeologii Klasycznej i Prehistorii Uniwersytetu Lwowskiego; w roku akademickim 1913/1914 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego. W ramach ekspedycji austriackiej uczestniczył w pracach wykopaliskowych w Egipcie (1911-1913).
W 1909 został powołany na członka-korespondenta AU (późniejsza PAU); był również członkiem-korespondentem (1903), następnie członkiem zwyczajnym (1905) Instytutu Archeologicznego w Wiedniu. Uchodził za człowieka o łagodnym usposobieniu, ale popadał często w konflikty z otoczeniem, m.in. na tle rywalizacji o pozycję prowadzonej przez niego katedry na uniwersytecie; po wybuchu I wojny światowej w czasie oblężenia Lwowa przeżywał załamanie psychiczne, zmarł śmiercią samobójczą. Jego studentami byli m.in. Włodzimierz Antoniewicz i Józef Kostrzewski.
W pracy naukowej zajmował się prahistorią oraz archeologią starożytnej Grecji. Zbadał około 200 grobów na cmentarzysku z okresu rzymskiego we wsi Gać koło Przeworska i zgłosił hipotezę, że tamtejsza kultura została stworzona przez ludność prasłowiańską. Był autorem pojęcia "kultura przeworska", którym zastąpił wcześniej używany termin "kultura wenedzka". Ogłosił ponad 50 prac naukowych, m.in.:
- Nowo odkryty dyplom żołnierski z czasów Domicyana (1897)
- Kilka uwag o czasach prehistorycznych Galicji (1897-1898)
- Z badań archeologicznych w dorzeczu Bugu (1900)
- Ślady epoki tzw. archaiczno-mykeńskiej we wschodniej Galicyi (1901)
- Z badań archeologicznych w dorzeczu Dniestru (1902)
- Der Ohrschmuck der Griechen und Etrusken (1903)
- Grób Neptolemosa w Delfach (1903)
- Rzeźba w usługach świątyni greckiej (1903)
- Światowid (1904)
- Złote skarby michałkowskie (1904)
- Dział przedhistoryczny Muzeum im. Dzieduszyckich (1907)
- Polygnotos, pierwszy klasyk malarstwa greckiego (1908)
- Cmentarzysko ciałopalne koło Przeworska (1909)
- Kultura dorzecza Dniestru w epoce cesarstwa rzymskiego (1912)
- Osada przemysłowa w Koszyłowcach z epoki eneolitu (1914)
Źródła:
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1; A-J, Wrocław 1983
