Josef Jungmann
Z Wikipedii
Josef Jungmann (ur. 16 lipca 1773 w mieście Hudlice, zm. 14 listopada 1847 w Pradze) był czeskim językoznawcą, leksykografem i tłumaczem literatury. Przyczynił się do czeskiego odrodzenia narodowego. Wydał w 1825 r. Historię literatury czeskiej (cz. Historie literatury české) oraz stworzył słownik czesko-niemiecki, wydany w latach 1834-1839.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Do 1788 r. chodził do szkoły w Berouně. W latach 1788–1792 uczył się w pijarskim gimnazjum w Pradze, a następnie studiował filozofię na Uniwersytecie Praskim (1792–1795). Później (do roku 1799) studiował także prawo, ale fakultetu nie ukończył. W tym czasie pracował jako prywatny nauczyciel.
Od 1799 roku uczył w gimnazjum w Litoměřicích, gdzie w 1800 roku ożenił się z Johannou Světeckou z Černčic. Od 1800 roku uczył za darmo, w Litoměřickim gimnazjum, języka czeskiego. Był pierwszym nauczycielem, w Czechach i na Morawach, który za darmo prowadził lekcje z języka czeskiego.
W 1815 roku przyjechał do Pragi, gdzie został dyrektorem Staroczeskiego gimnazjum. Dwa lata później uzyskał stopień doktorski z filozofii i matematyki. W 1827 i 1838 był dziekanem Wydziału Filozoficznego, a w 1840 został rektorem Uniwersytetu Praskiego.
[edytuj] Twórczość
Zasłużył się jako twórca pierwszego czeskiego czasopisma naukowego Krok. Wokół niego skupiali się przedstawiciele czeskiego odrodzenia narodowego. Grupa nazywana dzisiaj tzw. Jungmannowską szkołą poetycką i naukową (należeli do niej wszyscy wybitni twórcy nauki i literatury czeskiej w tamtym okresie, m.in. František Palacký, Jan Evangelista Purkyně, František Ladislav Čelakovský, itd.) Z ich pomocą udało mu się wydać swoje życiowe dzieło: Słownik czesko-niemiecki (120 000 haseł), który był (po gruntownej pracy o gramatyce języka czeskiego J.Dobrovského) drugim bardzo ważnym elementem do stopniowego ustalenia norm pisowni języka czeskiego.
Jungmann chciał sporządzić pierwszą czeską wielką encyklopedię.
Po odkryciu Rękopisów (Rukopis královédvorský, Rukopis zelenohorský) bronił ich prawdziwości – prawdopodobnie zdawał sobie sprawę, że tylko dodatkowe dokumenty zupełnie rozwieją wątpliwości.
W technice tłumaczeń starał się rozwijać język czeski. Tworząc słowa starał się przestrzegać zasad J. Dobrovského); wyszukiwał słowa w pokrewnych językach słowiańskich, następnie je czechizował. Zawsze próbował zachować maksymalną wierność przekładu.
[edytuj] Poezja
- Oldřich a Božena
- Elegie na smrt Stanislava Vydry
[edytuj] Beletrystyka
- Rozmlouvání o jazyce českém
[edytuj] Publikacje naukowe
- Nepředsudné mínění o prosodii české
- Slovesnost
- Historie literatury české aneb soustavný přehled spisů českých s krátkou historií národu, osvícení a jazyka (1825) – później nazwa skrócona Historie literatury české
- Slovník česko-německý (wydany w latach 1834 – 1839) – 5 dzieł
[edytuj] Przekłady
Przełożył dużą ilość dzieł z niemieckiego, francuskiego i angielskiego, np.:
- John Milton – Ztracený ráj,
- Francois-René de Chateaubriand – Atala,
- dzieła Schillera i Goethego.
