Jeana Piageta koncepcja rozwoju intelektualnego
Z Wikipedii
Jeana Piageta koncepcja rozwoju intelektualnego - opiera się na założeniu, że inteligencja jest rozwiniętą formą adaptacji biologicznej, w wyniku której dochodzi do strukturalizowania procesów poznawczych.
Przystosowanie jest rozpatrywane zatem w kategoriach poznawczych - jest zrównoważeniem procesów asymilacji i akomodacji. Zdolność dopasowywania wzrasta dzięki wzrastającej złożoności i stałości struktur poznawczych, które rozwijają się na bazie struktur odziedziczonych (odruchy bezwarunkowe) i tworzą schematy składające się na wiedzę człowieka.
Koncepcja ta została stworzona przez szwajcarskiego psychologa Jana Piageta.
Spis treści |
[edytuj] Etapy rozwoju poznawczego
[edytuj] Okres sensoryczno - motoryczny (inteligencji praktycznej)
Od urodzenia do ~ 2 roku życia
- przedmiotem poznania są stosunki przestrzenne między przedmiotami w otoczeniu dziecka;
- schematy, które kształtują się w tym okresie:
- schemat stałego przedmiotu, 8, 9 - 12 m.ż. (założenie o jego istnieniu mimo zniknięcia z pola widzenia);
- schemat uniwersalnej przestrzeni (niezależnej od doznań czuciowych);
- schemat następstwa czasowego (umożliwiający rejestrowanie kolejności zdarzeń);
- schemat przyczynowości (system umożliwiający osiąganie pożądanych stanów rzeczy)
- stopniowy wzrost świadomości sensorycznej i motorycznej
- dominacja czynności odruchowych, głównym osiągnięciem rozwojowym jest powstanie struktury umożliwiającej przemieszczanie się z miejsca na miejsce - "praktyczna grupa przekształceń";
- słabo rozwinięta pamięć;
- kształtujące się wyodrębnianie siebie od środowiska;
- kształtowanie się pojęcia istnienia
Fazy okresy sensomotorycznego wg. Piaget (Bee, 2004).
| Faza | Wiek w miesiącach | Określenie Piageta | Charakterystyka |
|---|---|---|---|
| 1 | 0 - 1 | Odruchy | Powolna zmiana prymitywnych schematów pod wpływem akomodacji; brak naśladwania; brak łączenia informacji z różnych zmysłów. |
| 2 | 1 - 4 | Reakcje kołowe pierwotne | Dalsza akomodacja podstawowych schematów (sanie, chwytanie, patrzenia); początek koordynowania schematów z różnych zmysłów. |
| 3 | 4 - 8 | Reakcje kołowe wtórne | Większa świadomość zdarzeń, początek uczenia metodą 'prób i błędów'; początek rozumienia 'pojęcia przedmiotu'. |
| 4 | 8 -12 | Koordynacja schematów | Wyraźne zachowania intencjonalne; naśladowanie nowych zachowań; transfer intermodalny. |
| 5 | 12 - 18 | Relacje kołowe trzeciego rzędu | Początek 'ekserymentowania' z zabawami i manipulawaniem przedmiotami. |
| 6 | 18 - 24 | Początki reprezentacji myślowej | Rozwój użycia symboli w celu reprezentowania przedmiotów i zdarzeń. |
[edytuj] Okres wyobrażeń przedoperacyjnych (inteligencji reprezentującej)
Trwa od 2 do 7 lat.
- myślenie konkretno-wyobrażeniowe (za pomocą obrazów), intuicyjne i impulsywne
- intensywny rozwój języka
- rozwój pojęć
- przyswajanie znaków i symboli
- rozumowanie oparte na zdarzeniach zewnętrznych (a nie na operacjach logicznych), które cechuje:
- nieodwracalność - brak zdolności przekształceń
- egocentryzm
- centracja
- animizm
- artyficjalizm
- antropomorfizm
- sprawiedliwość immanentna
- interioryzacja - przekształcanie czynności faktycznych w umysłowe, a którego przejawami są:
- odroczone naśladownictwo
- zabawa symboliczna
- wyobrażanie sobie - wywoływanie obrazów umysłowych
- mowa wewnętrzna
- kształtująca się zdolność do antycypowania przyszłości
[edytuj] Okres operacji konkretnych
Trwa ~ 7 - 11, 12 lat.
- myślenie słowno-logiczne
- wykształcone pojęcie stałości ilości
- odwracalność operacji umysłowych
- przyswojenie pojęć logicznych oraz zdolność do klasyfikacji hierarchicznej
- brak myślenia abstrakcyjnego
- możliwość dokonywania kategoryzacji
- rozumienie relacji
[edytuj] Okres operacji formalnych
Trwa od ~ 12 roku życia
- myślenie hipotetyczno-dedukcyjne
- rozwój myślenia abstrakcyjnego
- dominacja inteligencji werbalnej
Krytyka tez Piageta dotyczących stadiów rozwoju myślenia, doprowadziła wielu badaczy do wyodrębnienia jeszcze jednego stadium myślenia - stadium myślenia postformalnego. Krytyka ta oparta była zarówno na nowszych rozstrzygnięciach teoretycznych, jak i na danych empirycznych.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Jean Piaget (1966) Narodziny inteligencji dziecka. Warszawa, PWN.
- Jean Piaget (1966) Studia z psychologii dziecka. Warszawa, PWN.
- Jean Piaget (1972) Strukturalizm. Warszawa, PWN.
- Jean Piaget, Pierre Oleron i in. (1967) Inteligencja. Warszawa, PWN.
- Helen Bee (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
