Jaworz
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°44' N 20°32' E
| Jaworz | |
| Państwo | Polska |
| Pasmo | Beskid Wyspowy, Karpaty |
| Wysokość | 921 m n.p.m. |
| Wybitność | 516 m |
Jaworz (Kretówka) 921 m n.p.m. najwyższy szczyt Pasma Łososińskiego w Beskidzie Wyspowym, położony na granicy między wsiami Kobyłczyna i Pisarzowa, część stoku o ekspozycji północno-zachodniej należy do wsi Żmiąca, zaś część stoku o północno-wschodniej do wsi Stańkowa.
Bardzo ładnie prezentuje się od strony wschodniej, gdzie stromy kopulasty wierzchołek daje mu ten typowo charakterystyczny wygląd jak na Beskid Wyspowy. Wzgórze wyraźnie góruje nad całą okolicą, jest porosłe lasem, lecz w przeszłości na jego szczycie usytuowana była wysoka wieża triangulacyjna z platformą widokową, tzw. "patrią", stąd rozpościerała się szeroka panorama, na której można było odnaleźć: Beskid Wyspowy, Pogórze Rożnowskie z zalewem Rożnowskim, Nowy Sącz, Beskid Sądecki, Gorce, Beskid Żywiecki i Pogórze Wielickie a przy niskiej wilgotności powietrza Tatry oraz Pieniny.
Schodząc z Jaworza w strone Babiej Góry i Góry Chełm z wieżą radiowotelewizyjną po około 500m stromego zejścia ukazuje się nam rozległa "polana pod Jaworzem" z której roztaczają sie bardzo ładne widoki na zalew Rożnowski, Nowy Sącz, Beskid Niski, Beskid Sądecki, przy b. dobrej pogodzie Pieniny i Tatry Bielskie.
Nieopodal, 0,5h na północny-zachód od szczytu, prowadzona przez Jezuitów polsko-niemiecka Fundacja im. Ruperta Mayera w Żmiącej - ośrodek wypoczynkowy krakowskich domów dziecka.
Na północno-wschodnim zboczu góry znajduje się częściowo zasypana "Jaskinia w Jaworzu", w przewodnikach nazywana "Jaskinią Zbójecką". Jest to dwumetrowa studnia prowadząca do stromej pochylni, jej długość wynosi 7 m, a głębokość - 5 m. Pierwszym, który uznał jaskinię za wartą opisu był Jan Ligęza (1928).
W okresie II wojny światowej, w okolicznych lasach działali polscy partyzanci, według przekazów historycznych, już od 1943 patrole hitlerowskich żołnierzy niemieckich nie przedostawały się do okolicznych wsi z powodu uciążliwych starć z oddziałami AK (dowodzonymi przez - obecnie obywatela USA - Michała Rogalskiego), BCh i AL, oraz likwidacji posterunków Granatowej Policji w pobliskiej Łososinie Dolnej i Ujanowicach dzięki zainstalowanemu w tejże organizacji agentowi AK o nazwisku Chlasta[1]
[edytuj] Szlaki turystyki pieszej[2]
- z Limanowej przez Sałasz na szczyt Jaworza. Czas przejścia: 3.10 godz., suma podejść 670 m
- z Laskowej, następnie na wschód szlakiem niebieskim. Czas przejścia 4.10 godz., suma podejść 670 m.
- z Pisarzowej, następnie na wschód szlakiem niebieskim. Czas przejścia: 3.05 godz., suma podejść 540 m
- - z Łososiny Górnej przez Sałasz, następnie na wschód szlakiem niebieskim. Czas przejścia: 3.40 godz., suma podejść 640 m.
- - znad Jeziora Rożnowskiego (Tęgoborze-Przełom). Czas przejścia: 3.30 godz., suma podejść 750 m.
[edytuj] Przypisy
- ↑ Z. T. Wierzbicki Żmiąca w pół wieku później, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, relacje kombatantów AK, siostry zakonnej - link
- ↑ Beskid Wyspowy 1: 50 000. Mapa turystyczna. Kraków: Wyd. Compass, 2006. ISBN 83-89165-86-4.
Cichoń · Ciecień · Chełm · Ćwilin · Golców · Grodzisko · Hala · Jasień · Jaworz · Jeżowa Woda · Kamionna · Kobylica · Kostrza · Krzystonów · Lubogoszcz · Luboń Wielki · Łopień · Łopusze · Łysa Góra · Modyń · Mogielica · Ogorzała · Pasierbiecka Góra · Ostra · Paproć · Sałasz Wschodni · Sałasz Zachodni · Skiełek · Szczebel · Śnieżnica · Świerczek · Zęzów
