Hagen Kleinert

Z Wikipedii

Hagen Kleinert (ur. 1941 w Twardogóra) – profesor fizyki teoretycznej Wolnego Uniwersytetu w Berlinie (Niemcy), profesor honorowy Uniwersytetu Kirgisko–Rosyjskiego (Słowiańskiego) w Biszkeku (Kirgistan), członek honorowy Rosyjskiej Akademii Wspierania Twórczości. Laureat Medalu Maxa Borna w 2008 za wkład w rozwój fizyki cząstek elementarnych i fizyki ciała stałego.

H. Kleinert jest autorem ponad 370 publikacji naukowych dotyczących fizyki matematycznej, a także fizyki cząstek elementarnych i fizyki jądrowej, jak i fizyki ciała stałego, ciekłych kryształów, biomembran, mikroemulsji, polimerów oraz teorii rynków finansowych. Jest autorem wielu książek z dziedziny fizyki teoretycznej, z czego najbardziej uznanym tytułem jest wydana czteroktornie od 1990 Path Integrals in Quantum Mechanics, Statistics, Polymer Physics, and Financial Markets. Pozycja ta spotkała sie z entuzjastycznym przyjęciem ze strony krytyki^[1].

W 1972 Kleinert, jako młody profesor, składał wizytę w Caltech, gdzie silne wrażenie wywarł na nim wybitny fizyk amerykański Richard Feynman. Podczas tego pobytu znalazł sposób na opisanie własności atomu wodoru^[2][3] przy użyciu sformułowania całek po trajektoriach, uprzednio podanego przez Feynmana. Odkrycie to w sposób znaczący poszerzyło zakres zastosowań tego formalizmu. W okresie późniejszym współpracował z Feynmanem nad jedną z jego ostatnich prac^[4]. Dalsze badania doprowadziły Kleinerta do skonstruowania matematycznej metody umożliwiającej przekształcenie rozbieżnych szeregów potęgowych słabego sprzężenia w zbieżne szeregi silnego sprzężenia. W chwili obecnej ta tzw. metoda wariacyjna rachunku zaburzeń przewiduje wyniki, w postaci wykładników krytycznych obserwowanych blisko przejść fazowych drugiego rodzaju, które najtrafniej odzwierciedlają dane doświadczalne^[5]. Potwierdzają to dane uzyskane m.in. z eksperymentów z nadciekłym helem^[6].

W ramach kwantowej teorii pól kwarków odkrył pochodzenie^[7] algebry Reggea residuów, której istnienie było domniemane przez N. Cabibbo, L. Horwitza i Y. Ne'emana (strona 232 w^[8]).

Wspólnie z K. Makim wyjaśnił strukturę fazy ikosaedralnej kwazikryształów^[9].

W 1982 w dziedzinie nadprzewodnictwa przewidział istnienie punktu trójkrytycznego na diagramie fazowym między stanem nadprzewodnika I-ego, a II-ego rodzaju^[10]. Przewidywania te zostały w 2002 potwierdzone na podstawie wyników symulacji Monte Carlo^[11].

W 1978 podczas letniej szkoły w Erice zaproponował istnienie łamania supersymetrii w jądrze atomowym^[12]. Postulat ten został w międzyczasie potwierdzony doświadczalnie^[13].

Opracowana przez Kleinerta teoria kolektywnych pól kwantowych^[14], a także teoria hadronizacji kwarków^[15], służą obecnie jako prototypy licznych rozwinięć w teorii fazy skondensowanej, fizyce cząstek elementarnych oraz fizyce jądrowej.

W 1986 w teorii strun jako pierwszy wprowadził pojęcie sztywności^[16] dla posiadających dotychczas jedynie naprężenie strun, tym samym w znaczny sposób poszerzając ich własności fizyczne. Jako, że podobne roszerzenie zaproponował równoczesnie A. Polyakov, obiekty te nazywane są strunami Polyakova-Kleinerta.

Wspólnie z A. Chervyakovem rozwijał rozszerzenie teorii dystrybucji od przestrzeni liniowych w półgrupy poprzez jednoznaczne zdefiniowanie ich iloczynów^[17]. Rozszerzenie to okazało się możliwe do wykazania dzięki uwzględnieniu fizycznego warunku niezmienniczości całek po trajektoriach względem zamiany współrzędnych. Własność ta jest konieczna, aby zachodziła równoważność między sformułowaniem całek po trajektoriach a teorią Schrödingera.

Jako alternatywę dla teorii strun zaproponował analogię między geometrią nieeuklidesową, a geometrią kryształów z defektami, w celu skonstruowania modelu wszechświata nazywanego kryształem Plancka-Kleinerta (World Crystal), który na odległościach rzędu długości Plancka posiada całkowicie odmienną, względem teorii strun, fizykę. W modelu tym materia odpowiada za powstawanie defektów w strukturze czasoprzestrzeni, które generują krzywiznę i wszystkie pozostałe efekty ogólnej teorii względności. Teoria ta posłużyła także jako inspiracja włoskiej artystce Laurze Pesce, która stworzyła serię rzeźb ze szkła zatytułowanych "kryształy świata" (zobacz również stronę).

Kleinert jest starszym członkiem międzynarodowego projektu IRAP promującego młodych naukowców w dziedzinie astrofizyki relatywistycznej. Był rówież zaangażowany w działaność projektu Europejskiej Fundacji Nauki - Kosmologia w Laboratorium.

[edytuj] Bibliografia

1. ↑ Henry B.I., Book Review, Australian Physics 44, 110 (2007)
2. ↑ Duru I.H., Kleinert H., "Solution of the path integral for the H-atom", Physics Letters B 84, 185 (1979)
3. ↑ Duru I.H., Kleinert, H., "Quantum Mechanics of H-Atom from Path Integrals", Fortschr. Phys. 30, 401 (1982)
4. ↑ Feynman R.P., Kleinert H., "Effective Classical Partition Functions", Physical Review A 34, 5080 (1986)
5. ↑ Kleinert H.. "Critical exponents from seven-loop strong-coupling φ4 theory in three dimensions". Physical Review D 60, 085001 (1999)
6. ↑ Lipa J.A.,"Specific heat of liquid helium in zero gravity very near the lambda point", Physical Review B 68, 174518 (2003)
7. ↑ Kleinert H., "Bilocal Form Factors and Regge Couplings", Nucl. Physics B65, 77 (1973)
8. ↑ Ne'eman Y., Reddy V.T.N., "Universality in the Algebra of Vertex Strengths as Generated by Bilocal Currents", Nucl. Phys. B 84, 221-233 (1981)
9. ↑ Kleinert H., Maki K., "Lattice Textures in Cholesteric Liquid Crystals", Fortschritte der Physik 29, 219 (1981)
10. ↑ Kleinert H., "Disorder Version of the Abelian Higgs Model and the Order of the Superconductive Phase Transition", Lett. Nuovo Cimento 35, 405 (1982)
11. ↑ Hove J., Mo S., Sudbo A., "Vortex interactions and thermally induced crossover from type-I to type-II superconductivity", Phys. Rev. B 66, 064524 (2002)
12. ↑ Ferrara S., "The New Aspects of Subnuclear Physics", 1978 Erice Lecture publ. in Plenum Press (N.Y., Zichichi A. ed.) Vol. 40 (1980)
13. ↑ Metz A., Jolie J., Graw G., Hertenberger R., Gröger J., Günther C., Warr N., Eisermann Y., "Evidence for the Existence of Supersymmetry in Atomic Nuclei", Phys. Rev. Lett. 83, 1542 (1999)
14. ↑ Kleinert H., "Collective Quantum Fields", Fortschritte der Physik 36, 565 (1978)
15. ↑ Kleinert H., "On the Hadronization of Quark Theories", Lectures presented at the Erice Summer Institute 1976, in "Understanding the Fundamental Constituents of Matter", Plenum Press, New York, 1978 (Zichichi,A., ed.) p. 289-390
16. ↑ Kleinert H., "The Membrane Properties of Condensing Strings", Phys. Lett. B 174, 335 (1989)
17. ↑ Kleinert H., Chervyakov A., "Rules for integrals over products of distributions from coordinate independence of path integrals", Europ. Phys. J. C 19, 743 (2001)

[edytuj] Książki

• Gauge Fields in Condensed Matter, Vol. I, "SUPERFLOW AND VORTEX LINES; Disorder Fields, Phase Transitions,", pp. 1--742, World Scientific (Singapur, 1989); Paperback ISBN 9971-5-0210-0 (online)
• Gauge Fields in Condensed Matter, Vol. II, "STRESSES AND DEFECTS; Differential Geometry, Crystal Melting", pp. 743-1456, World Scientific (Singapur, 1989); Paperback ISBN 9971-5-0210-0 (online)
• Path Integrals in Quantum Mechanics, Statistics, and Polymer Physics, World Scientific, Singapur 1990
• Pfadintegrale in Quantenmechanik, Statistik und Polymerphysik. Mannheim 1993
• Path Integrals in Quantum Mechanics, Statistics, and Polymer Physics, 2. Auflage, World Scientific, Singapur 1995
• Critical Properties of φ⁴-Theories, World Scientific (Singapur, 2001); Paperback ISBN 981-02-4658-7 (online)
• Path Integrals in Quantum Mechanics, Statistics, Polymer Physics, and Financial Markets, 4. Auflage, World Scientific (Singapore, 2006) (online)
• Multivalued Fields in in Condensed Matter, Electrodynamics, and Gravitation, World Scientific (Singapore, 2008) (online)

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Homepage Hagen Kleinert