Grzebiuszka ziemna
Z Wikipedii
Grzebiuszka ziemna | |||||||||||||||||||||||||||||
Systematyka | |||||||||||||||||||||||||||||
Domena | eukarioty | ||||||||||||||||||||||||||||
Królestwo | zwierzęta | ||||||||||||||||||||||||||||
Typ | strunowce | ||||||||||||||||||||||||||||
Podtyp | kręgowce | ||||||||||||||||||||||||||||
Gromada | płazy | ||||||||||||||||||||||||||||
Rząd | płazy bezogonowe | ||||||||||||||||||||||||||||
Podrząd | Mesobatrachia | ||||||||||||||||||||||||||||
Rodzina | grzebiuszkowate | ||||||||||||||||||||||||||||
Rodzaj | Pelobates | ||||||||||||||||||||||||||||
Gatunek | grzebiuszka ziemna | ||||||||||||||||||||||||||||
Nazwa systematyczna | |||||||||||||||||||||||||||||
Pelobates fuscus | |||||||||||||||||||||||||||||
(Laurenti, 1768) | |||||||||||||||||||||||||||||
Status ochronny | |||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
Grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus) - gatunek płaza z rodziny grzebiuszkowatych, zwana również huczkiem.
Spis treści |
[edytuj] Opis
Długość ciała 5 – 8 cm, masa ciała 20 – 30 g. Ciało krępe, tylne kończyny krótkie i silnie umięśnione. Wyglądem nieco przypomina ropuchę, zwłaszcza po nadęciu płuc. Głowa duża, oczy silnie wystające. Brak w uchu błony bębenkowej. Czaszka pomiędzy oczami silnie uwypuklona. Skóra jest gładka z równomiernie rozmieszczonymi gruczołami, które po potarciu wydzielają substancję o zapachu czosnku. Na palcach tylnych kończyn dobrze rozwinięte błony pływne. Na ich spodniej stronie występują duże, silnie zrogowaciałe modzele podeszwowe, które służą jej do zagrzebywania się w ziemi. Ubarwienie ciała dość zróżnicowane u różnych osobników. Grzbiet ciała koloru jasnopopielatego, żółtawopopielatego lub oliwkowego. Pokryty plamami. Brzuszna powierzchnia ciała jasnokremowa i prawie bezplamista.
[edytuj] Występowanie
Występuje w Europie Środkowej, Południowej i Wschodniej. W Polsce występuje na całym niżu, nigdy jednak nie występuje masowo. Nie występuje w górach.
[edytuj] Biotop
Występuje wyłącznie na nizinnych terenach, głównie na glebach piaszczystych, piaszczysto-gliniastych, czarnoziemach, lessach, na torfowiskach. Lubi przebywać w ogródkach warzywnych i na polach uprawnych. Wybiera te podłoża, w których łatwo może się zagrzebać w ziemi. Jej pionowy zasięg wynosi tylko 300 m n. p. m. Na okres godowania wybiera różnego rodzaju zbiorniki wody stojącej; stawy, rowy melioracyjne, itd.
[edytuj] Tryb życia
Poza okresem godowym żyje wyłącznie na lądzie. Prowadzi nocny tryb życia ( z wyjątkiem okresu godowego, kiedy jest aktywna również w dzień). Jest płazem powolnym. Zaskoczona nie próbuje uciekać, lecz zagrzebuje się w ziemi ( w ciągu 2 – 5 min). Jeżeli podrapie się jej skórę, wydziela z gruczołów skórnych ostrą woń czosnku, unosi się na tylnych nogach i wydaje głośny skrzek. Dzień spędza ukryta w ziemi. Nie szuka w tym celu kryjówek, lecz sama wygrzebuje, za pomocą silnych tylnych nóg norę w ziemi. Odżywia się głównie owadami. Na zimę zapada w sen zimowy. W tym celu zagrzebuje się w wykopanej przez siebie głębokiej norze w ziemi.
[edytuj] Gody
Słabo zaznaczony dymorfizm płciowy. Główną cechą umożliwiającą rozpoznanie płci jest występowanie na grzbiecie samca dużych, owalnych skupisk gruczołów naramiennych. Przeważnie już w marcu, lub na początku kwietnia, grzebiuszki rozpoczynają wiosenne wędrówki do wody, gdzie odbywają gody. Wędrują głównie w nocy. W czasie godów łączą się w pary (tzw. ampleksus). W tym czasie nie odżywiają się. Godują bardzo skrycie. Godujące samce i samice cały czas podczas pobytu w wodzie, nawet w nocy, przebywają ukryte w pobliżu brzegu stawu wśród roślinności. Nie skupiają się też w jednym miejscu, jak np. żaby. Samce grzebiuszek nie posiadają rezonatorów, więc podczas godów nie uprawiają głośnych „żabich koncertów”. Zapłodnienie jest zewnętrzne.
[edytuj] Rozród
Samica składa jaja, zwane skrzekiem w postaci pojedynczego, grubego sznura luzem w do wody, lub na roślinach wodnych. Z jaj wylęgają się larwy – kijanki, które pływają w wodzie za pomocą płetwy ogonowej. Oddychają skrzelami wewnętrznymi. Kijanki grzebiuszki osiągają dużą wielkość, bo aż do 12 cm, są więc znacznie dłuższe od osobnika dorosłego. Odżywiają się glonami, szczątkami roślin i materią organiczną, którą wsysają wraz z wodą, lub zdrapują z roślin wodnych. Przeobrażenie w dorosłą postać występuje późną jesienią. Czasami kijanki nie zdążą się przeobrazić przed zimą, wówczas spędzają zimę w wodzie w postaci larwalnej.
[edytuj] Ochrona
Gatunek podlegający w Polsce ścisłej ochronie.
[edytuj] Bibliografia
- Włodzimierz Juszczyk: Płazy i gady krajowe. Warszawa: PWN, 1974.