Edward V York

Z Wikipedii

Edward V York Z bożej łaski król Anglii i Francji, pan Irlandii

Król Anglii
Okres urzędowania	od 18 kwietnia 1483 do 25 czerwca 1483
Poprzednik	Edward IV York
Następca	Ryszard III York
Dane biograficzne
Dynastia	Yorkowie
Urodzony	4 listopada 1470 Westminster
Zmarł	6 lipca 1483 (?) Tower (?)
Ojciec	Edward IV York
Matka	Elżbieta Woodville

Edward V (ur. 4 listopada 1470 w Opactwie Westminsterskim w Londynie, zm. 6 lipca 1483 (?) w Tower (?)), król Anglii od kwietnia do czerwca 1483 r. Najstarszy syn króla Anglii Edwarda IV z dynastii Yorków i jego żony Elżbiety Woodville, córki Richarda Woodville'a, 1. hrabiego Rivers. Edward V jest obok Joanny Grey i Edwarda VIII Windsora jedynym władcą Anglii, który nigdy nie został koronowany.

[edytuj] Książę Walii

Edward urodził się w katedrze westminsterskiej w listopadzie 1470 r., w miesiąc po ucieczce z kraju swojego ojca i powrocie na tron chorego na umyśle króla Henryka VI, z walczącej z rodem Yorków dynastii Lancasterów. Opactwo było miejscem azylu królowej Elżbiety, która ufna w poprawę losu nadała dziecku królewskie imię Edward. Rzeczywiście, los wkrótce uśmiechnął się do rodu Yorków - Edward IV wrócił z wygnania i pokonał siły lancasterskie pod Barnet (14 kwietnia 1471) i Tewkesbury (4 maja 1471). Zginął lancasterski następca tronu, Edward Westminster, książę Walii oraz czołowi stronnicy Lancasterów - książę Somerset i hrabia Warwick. W maju na rozkaz króla zamordowano w Tower Henryka VI.

W czerwcu 1471 r. mały Edward otrzymał tytuł księcia Walii. Niedługo później został wysłany do zamku Ludlow, gdzie został nominalnym zarządcą Marchii Walijskich. Od 1473 r. jego opiekunem był wuj księcia Walii i brat królowej Anthony Woodville, 2. hrabia Rivers. Otoczenie księcia zostało zdominowane przez Woodville'ów, krewniaków królowej - parweniuszy o nienasyconej ambicji. Poprzez takie wychowanie następcy tronu Woodville'owie chcieli uzyskać za jego panowania jeszcze większy wpływ na sprawy królestwa niż za Edwarda IV.

[edytuj] Krótkie panowanie

Beztroskie dzieciństwo dobiegło końca w kwietniu 1483 r., kiedy to do Ludlow przybył z Londynu goniec z wieścią, że 9 kwietnia zmarł król Edward IV. Młody książę Walii stał się królem Edwardem V, jednak do czasu jego pełnoletności realną władzę miał sprawować lord protektor. Funkcję tą Edward powierzył w swoim testamencie bratu, Ryszardowi, księciu Gloucester, jednak Woodville'owie, który nie darzyli sympatią Ryszarda (zresztą z wzajemnością) chcieli obejść postanowienia testamentu i lordem protektorem mianować albo Riversa albo jego siostrzeńca, przyrodniego brata Edwarda, markiza Dorset, syna królowej Elżbiety w pierwszego małżeństwa.

Rivers, wraz z bratem Dorseta, sir Richardem Greyem, wziął małego króla i ruszył do Londynu chcąc postawić Gloucestera przed faktami dokonanymi. Gloucester i jego sojusznik, książę Buckingham, zareagowali szybko i przecięli drogę orszakowi w Northampton. Rivers i sir Richard zostali aresztowani i niedługo później straceni. Opiekę nad królem roztoczył Gloucester, który oficjalnie ogłosił się lordem protektorem, i wraz z Edwardem wkroczył do Londynu. Młody król, wraz z młodszym bratem Ryszardem, księciem Yorku, zostali osadzeni w pałacu w Tower.

Edward i Ryszard w Tower

W drodze do Londynu, w St Albans, 3 maja 1483 r. Edward po raz pierwszy użył swoich królewskich prerogatyw nadając probostwo Pembrigge swojemu wychowawcy Johnowi Geffreyowi.

Tymczasem Gloucester stracił większość przedstawicieli stronnictwa Woodville'ów, zaś królowa z córkami i markiz Dorset udali się do azylu w Westminsterze. Po paru miesiącach sprawowania regencji Gloucester zdecydował się przejąć tron. 22 czerwca 1483 r. zażądał korony dla siebie. Ogłosił, że dzieci Edwarda i Elżbiety pochodziły z nieślubnego związku, gdyż Edward w momencie ślubu z królową był już związany przysięgą z lady Eleonorą Talbot. Zdominowany przez stronników księcia Parlament uznał jego rację i 25 czerwca ogłosił detronizację Edwarda V. Korona przeszła na księcia Gloucester, od tej pory króla Ryszarda III.

[edytuj] Tajemnica Tower

Po detronizacji Edwarda, były król i jego brat zostali odosobnieni w Tower. W lipcu widziano ich bawiących się na dziedzińcu wieży. Potem przepadli bez wieści. To, co działo się latem 1483 r. w Tower jest największą i najbardziej fascynującą zagadką angielskiej historii. Czy książęta zginęli latem, czy w późniejszych latach? Jak zmarli? Kto się do ich śmierci przyczynił? Te pytania najprawdopodobniej na zawsze pozostaną bez odpowiedzi. Jako potencjalnych morderców wymieniano króla Ryszarda III, Henryka VII Tudora, księcia Buckingham i księcia Norfolk, ale nie sposób żadnemu z nich bezspornie udowodnić winy.

W 1674 r. podczas renowacji Tower, pod schodami prowadzącymi do kaplicy znaleziono dwa dziecięce szkielety, które uznano za szkielety Edwarda i Ryszarda. Król Karol II kazał je pochować w Westminsterze. W 1933 r. przeprowadzono specjalistyczne badania, które nie dały jednoznacznej odpowiedzi. Nie można było ustalić w jakim wieku byli zmarli, ani czy to byli chłopcy, czy dziewczynki (jeden ze szkieletów był większy od drugiego i wielu kości brakowało). Może nowoczesna technika mogłaby rzucić na tą sprawę więcej światła, ale królowa Elżbieta II odmawia zgody na jakiekolwiek badania nad szkieletami.