Biała Rewolucja

Z Wikipedii

Biała rewolucja - termin określający działania irańskiego szacha Mohammeda Rezy Pahlawiego prowadzące do modernizacji kraju na wzór zachodni, m.in. przyznanie większych praw kobietom, zmniejszenie tradycyjnych feudalnych własności ziemskich. Najważniejszy był nacisk na edukację i przemysł ciężki.

Przez wiele pokoleń w Persji władcy musieli lawirować pomiędzy duchownymi, dworem, przywódcami klanów, organizacjami kupieckimi i rzemieślniczymi a od XIX wieku także pomiędzy dyplomacją Rosji\ZSRR i Wielkiej Brytanii. Po interwencji specsłużb USA (zwłaszcza CIA) i UK w 1953 szach mógł zignorować wszystkie te czynniki. Władca tego regionu po raz pierwszy uzyskał władzę absolutną. Mohammed Reza Pahlawi uzyskał potężną pomoc zbrojną od strony USA, dzięki której czuł się całkowicie bezpieczny. Z tym poczuciem bezpieczeństwa zaczął opracowywać reformy, których celem była przymusowa westernizacja Iranu (np. sekularyzacja społeczeństwa, uwolnienie rynku, walka z feudalizmem etc.). Reformy te znacząco ugodziły w tradycyjne wartości panujące w Iranie (przede wszystkim muzułmańskie i wielkoperskie). Dodatkowo reformy nie poprawiły pozycji biednych (nawet ją pogorszyły). Wszystkie te czynniki spowodowały wybuch rewolucji antypahlawskiej która przeistoczyła się w Wielką Rewolucję Islamską.

Biała Rewolucja bazowała na 19 elementach, były one wprowadzane stopniowo przez 15 lat, pierwsze 6 wprowadzono w 1963 i podano do narodowego referendum 26 Stycznia 1963.

1. Reforma Rolna i powstrzymanie Feudalizmu: Rząd odkupił ziemię od właścicieli ziemskich i wielkich feudałówza rynkową cenę i sprzedał Irańczykom 30% poniżej wartości rynkowej, w dodatku na dogodnych warunkach: kredyt z odroczoną płatnością, rozciągnięty na 25 lat, na bardzo niskiej stopie procentowej. Dzięki temu ponad 1.5 miliona wiejskich rodzin, które były dotychczas nikim więcej jak niewolnikami, stało się właścicielami ziem które dotychczas uprawiali do końca życia. Zakładając, że srednio rodzina irańska liczy 5 osób, reforma rolna przyniosła wolność ponad 9 milionom ludzi - 40% populacji Iranu.
2. Nacjonalizacja lasów i pastwisk: Wprowadzona, aby ograniczyć niszczenie i degradacje Irańskiej przyrody, ale tez aby w przyszłości móc je odpowiednio zagospodarować. Ponad 9 milionów drzew zostało zasadzone w 26 regionach, tworząc 70.000 akrów (280 km²) "pasów zieleni" wokół miast oraz wzdłuż największych autostrad.
3. Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych, unowocześnianie fabryk poprzez sprzedaż ich akcji na wolnym rynku, ściągając i kreując inwestorów.
4. Udział w zyskach przeznaczony dla załóg i pracowników przedsiębiorstw prywatnych 20% udział w zyskach wypracowanych przez ich firmy oraz zabezpieczenia socjalne (bonusy), budżet na zwiększenie produktywności i zabezpieczenie przed bezrobociem i utratą miejsca pracy.
5. Rozszerzenie praw wyborczych kobiet, które uzyskały możliwość głosowania, a były dotychczas represjonowane przez islam. TTa reforma była silnie krytykowana przez islamskie środowiska religijne.
6. Formacja Służb Douczania, każdy kto miał dyplom wyższej szkoły a był zdolny do służby wojskowej mógł zamiast poboru wojskowego zacząć zwalczać analfabetyzm i niedouczenie w prowincjach Irańskich. Dotychczas 2/3 społeczeństwa było analfabetam
7. Formacja Służb Zdrowia powstała aby poszerzyć opiekę medyczną na wsie i obszary podupadłe ekonomicznie. W przeciągu 3 lat zostało przeszkolone 4,500 grup medycznych; dokonano dzięki temu około 10 milionów zabiegów medycznych.
8. Formacja Służb odbudowy i rozwoju - aby uczyć wieśniaków nowoczesnych metod upraw oraz hodowli. Produkcja rolna pomiędzy 1964 a 1970 wzrosłą o 80% w tonażu, i 67% pod względem wartości.
9. Formacja Domów Sprawiedliwości gdzie 5 mędrców ze wsi było wybieranych do ciała kolegialnego, na 3 lata, aby działać jako sędziowie w pomniejszych sprawach regionalnych i rozstrzygać spory sąsiedzkie. Do 1977 powstało 10,358 Domów Sprawiedliwości służąc ponad 10 milionom ludzi żyjących w ponad 19,000 wsi w Iranie.
10. Upaństwowienie wszystkich źródeł pozyskiwania wody pitnej wprowadzenie gospodarki wodnej. Woda jest czynnikiem cennym w tym rejonie świata. Zbudowano tamy, przepompownie, szyby wydobywcze, rurociągi. Obszar ziemi z dostępem do systemu irygacyjnego wzrósł z 2 milionów akrów (8,000 km²), w 1968, do 5.6 milionów w 1977.
11. Odbudowa i modernizacja obszarów miejskich i wiejskich budowa publicznych łaźni, szkół i bibliotek; instalacja pomp wodnych czy elektrowni.
12. Reformy Dydaktyczne podniosły jakość edukacji, odrzucając zabobon i pozostałości religijne, przestawiając i przygotowując społeczeństwo Iranu do nowoczesnego świata zachodniego.
13. Pracownicy' uzyskali prawo posiadania udziałów w przedsiębiorstwach oraz prawo pierwokupu emitowanych akcji.
14. Stabilizacja Cen kampania przeciw inflacyjna (1975). Wielcy posiadacze i spółki łańcuchowe zostały wykluczone z obiegu, osoby które uzyskały swoje majątki nielegalnie za poprzednimi rządami zostały uwięzione. Uwolniono ceny, ograniczono działania spekulantów.
15. Darmowa i obowiązkowa edukacja oraz darmowe posiłki dla wszystkich dzieci od przedszkola aż do 8 klasy podstawówki. W 1978, 25% Irańczyków zapisało się do szkół publicznych. W tym samym roku było 185,000 studentów obydwu płci, studiujących na Irańskich Uczelniach. W odniesieniu do tego było 100,000 studentów studiujących zagranicą, z których 50,000 zostało zapisanych do szkół wyższych i Uniwersytetów w Stanach Zjednoczonych.
16. Darmowa żywność dla potrzebujących Matek oraz dla wszystkich małych dzieci, do lat dwóch.
17. Wprowadzenie ubezpieczeń społecznych i zabezpieczeń socjalnych dla wszystkich Irańczyków. system emerytalny był tak opracowany aby wypłacać w ramach emerytury 100% normalnych płac.
18. Ustabilizowane ceny kupna i wynajmu Nieruchomości (1977). Położono nacisk na kontrole i ograniczenie spekulacji.
19. Walka z Korupcją wśród biurokracji. założono Wysoką Komisje Inspekcji, składającą się z przedstawicieli rządowych, administracji oraz organizacji pozarządowych.