Anton Denikin
Z Wikipedii
Anton Iwanowicz Denikin (ros. Антон Иванович Деникин) (ur. 16 grudnia 1872, Szpetal Dolny, dziś dzielnica Włocławka, zm. 8 lipca 1947 w Ann Arbor) - rosyjski generał.
Syn rosyjskiego wojskowego z chłopskiej rodziny stacjonującego we Włocławku i Polki Elżbiety Wrzesińskiej. Ukończył Akademię Sztabu Generalnego (1899), brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej (1904–1905), w której okazał się utalentowanym dowódcą. Odnosił także sukcesy podczas I wojny światowej. W kwietniu-maju 1917 naczelnik sztabu głównodowodzącego; od maja 1917 - głównodowodzący Zachodnim Frontem. Za wsparcie akcji generała Korniłowa został internowany w Bychowie przez Rząd Tymczasowy. Po udanej ucieczce nad Don w listopadzie 1917 był jednym z organizatorów Armii Ochotniczej, a po śmierci Korniłowa został jej wodzem naczelnym (od marca 1918). W 1919 stanął na czele Sił Zbrojnych Południa Rosji i latem zajął Donbas i całą centralną Ukrainę. We wrześniu 1919 rozpoczął ofensywę na Moskwę, która po zdobyciu Orła ( trzysta osiemdziesiąt kilometrów od Moskwy) po kontrofensywie Armii Czerwonej ostatecznie zakończyła się odwrotem na całym froncie i klęską. Odziały Armii Ochotniczej musiały opuścić całą Ukrainę, utrzymując się jedynie na Krymie. W kwietniu 1920 Denikin zrzekł się dowództwa na rzecz Piotra Wrangla i wyemigrował na Zachód (Wielka Brytania, Belgia, Węgry, Francja, od 1945 USA). Na emigracji opublikował wspomnienia, w których twierdził, iż bolszewicy utrzymali się przy władzy dzięki Piłsudskiemu, który nie chciał współpracować z Rosją "białych". Faktycznie tak było, bowiem warunki proponowane Polakom były niemożliwe do przyjęcia. Z przekonań politycznych - umiarkowany monarchista, zwolennik "jednej i niepodzielnej Rosji"- jak mówiono "od Kalisza do Władywostoku", co uniemożliwiło mu współpracę z innymi siłami antybolszewickimi (m.in. z nowo powstałą Polską), co było jedną z głównych przyczyn klęski. W czasie II wojny światowej przeciwnik kolaboracji z Niemcami.
[edytuj] Prace
Denikin na emigracji napisał wiele książek m.in.:
- The career of a Tsarist officer: Memoirs, 1872-1916. University of Minnesota Press, Minneapolis 1975, ISBN 0816606986 (Путь русского офицера, "Put' russkogo oficera" 1953)
- The Russian turmoil, memoirs, military, social and political. Hutchinson, London 1920, (Очерки русской смуты, Париж, 1921-1923; "Oczerki russkoj smuty", Zarys dziejów anarchii w Rosji)
- The White Army. Cape, London 1930
- World events and the Russian problem. Imprimerie rapide C.T., Paris 1939
- The Russian problem. o.O. 1940
- The Road of a Russian Officer (nieskończona, opublikowana pośmiertnie w 1953)
