Airbus
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Airbus S.A.S, mai coneguda coma Airbus, es una granda entrepresa paneuropèa aeronautica e aeroespaciala. Foguèt creada en 2001 a Tolosa coma una S.A.S (Societat per d'Accions Simplificada, del francés: Société par Actions Simplifiée). Èra estat anteriorament un consòrci nomenat Airbus Industries, que s'encargava pas del procès de fabricacion dels avions, mas simplament de coordinar lo procès de dessenh e venta.
Somari |
[Modificar] Istòria
En Setembre de 1967, los govèrns de Reialme Unit, Alemanha e França signèron un memoràndum d'ententa per lo desvolopament d'un avion de 300 plaças. Aqueste seriá lo segond projècte conjunt d'avion en Euròpa, dempèi del Concorde. Dins los meses seguents sorgiguèron de dobtes de la part dels govèrns britanics e francés sus la viabilitat del projècte, e o calguèt modificar pr'amor que poguèsse utilizar de motors ja desvolopats e redusir aital los còsts.
En 1969 lo govèrn britanic retirèt lo sieu supòrt al programa. Sens la participacion de Hawker Siddeley, l'entrepresa seleccionada pel govèrn britanic (que sens lo sieu supòrt financièr podiá pas continuar amb el), per lo desvolopament de l'ala, los franceses e alemands se vegèron incapables de continuar en solitari. Fin finala la companhia britanica seguiguèt en obténer un supòrt financièr alemand.
Lo consòrci foguèt creat en 1970 per las companhias francesa Aerospatiale e alemanda Deutsche Aerospace coma fabricant europèu d'avions. En 1971 l'entrepresa espanhòla CASA (de Bastiments Aeronàutiques Societat Anonima) s'incorporèt al consòrci, e en 1979 o faguèt la anglesa British Aerospace.
Des del principi lo consòrci se fixèt coma objectiu concórrer amb lo principal fabricant d'avions del mond, la companhia nòrd-american Boeing, qu'en aquela epòca anava en aquerint una posicion cada viatge mai en dominant en lo sector de la aviacion civila. Dempús de la fusion de Aèrospatiale, CASA e Deutsche Aerospace para crear EADS, (European Aeronautic, Defence and Space Company), aquesta darrièra es passat a controtlar lo 80% d'Airbus, en demorant lo 20% restant en de mans de BAE Systems PLC (British Aerospace).
[Modificar] Consolidacion
Lo primièr modèl que fabriquèt lo consòrci, e qu'apareguèt lo 1972, foguèt lo A300, un avion per a de rotas de posita mejana, de doble correder, innovador en de nombroses aspèctes, coma la racionalitzacion del compartiment d'equipatges e la carga mejançant de contienedors. L'avion foguèt pas una capitada immediata, en un mercat dominat pels fabricants nòrd-american, e va arténher pas que de ventas importantas a Euròpa. Aiçò se vegèt agravat per la Crisi del petròli de 1973, qu'afectèt grèvament las aerolinhas, e amb aiçò, la lista de comandas.
Airbus Estèt a ponch de far falhida, en un moment arribèt a aver 14 avions entièrament acabats sense vendre en esperant en tèrra per un crompador, dempús de 16 meses sense cap comanda novèla. La crompa de divèrses avions per part del nòrd-american Eastern Airlines merquèt un ponch d'inflexion en las ventas e la salvacion d'Airbus. Pauc dempuèi Airbus presentèt lo A310, una varianta mai cuerta de la anteriora, doncas que qualques aerolinhas se planhián que lo A300 èra fòrça grand. En los ans 1980 s'inicièt la fabricacion d'autras variantas dels dos modèus existents e, sustot, se presentèt lo novèl A320, un avion d'un correder per a de trajèctes cuerts e mejans, de tecnologia revolucionària.
Airbus prescindiguèt per prumèr viatge en aqueste modèu de las conduccions idraulicas per a governar las superficias de vòl, en las remplaçant per de cables electrics (fly-by-wire) e de petits motors plaçats en aquestas superficias. Los pilòts usan una palanca de comandament plaçat en un costat, en luòc de la classica colomna davant del sèti. Las òrdres de vòl son transmesas a un ordinador, que calcula la siá *idoneïtat e las transmet al sieu torn a las superficias de vòl. Lo A320 se va popularizar rapidament, en obtenent una capitada notabla, e concor amb lo modèu B737 de Boeing. Tanben en aqueste cas Airbus desvolopèt de variantas, una mai granda, lo A321, e doas mai petitas, los A319 e A318.
En la decada dels 90 Airbus presentèt dos modèls addicionals de doble correder, concebuts per a de rotas de longa posita, lo bimotor A330 e lo cuatrimotor A340. Lo sieu dessenh aerodinamic e las caracteristicas dels sieus motors los convertisson en d'avions fòrça economics. Per descomptat, aquestes modèus dispausan de la auançada tecnologia del A320. En totes los sieus modèus Airbus es anat en incorporant, ath delà, cabines de comandament revolucionari, doncas que se prescindís d'un numerò elevat d'esturments classics, que se remplaçan per de divèrsas pantalhas de vidèo, qu'apareisson en las donadas e l'informacion qu'interèssan als pilòts a cada moment.
En genièr de 2005, Airbus a presentat lo sieu novèl superjumbo A380 que preten concórrer amb el contra lo B747 del sieu rival nòrd-american Boeing. Se tracta de l'avion de passatgèrs amb mai de plaças del mond, sonque superat en grandària pel Airbus A340-600 (en la categoria d'avions comercials). Amb una grandària de gaireben 71 x 80 mètres e 540 tonas de pes maximal a l'enlairament, possedís 2 plantas per a passatge e un cerèr inferior de carga; pòt transportar mas de 800 passatgèrs en configuracion de nauta densitat. Se'n prevei una version de transpòrt de merças.
[Modificar] Models d'avions
- Airbus A300
- Airbus A310
- Airbus Beluga
- Airbus A318
- Airbus A319
- Airbus A320
- Airbus A321
- Airbus A330
- Airbus A340
- Airbus A350 (en desvolopament)
- Airbus A380 (en pròvas)
[Modificar] Productes militars
Al genièr de 1999, Airbus cree una companhia separada, Airbus Military per al desvolopament e produccion d'un avion de transpòrt militar turbopropulsat (lo Airbus A400M). Lo A400M es desvolopat per de divèrses estats membres de la OTAN coma alternatiua al C-130 Hèrcules.
L'expansion d'Airbus cap als productes de militars redusirà, encara qu'eliminarà pas, l'exposicion d'Airbus a l'efièch de queigudas ciclicas en l'aviacion civila. Los productes que gestiona Airbus military (2006) son:
- Airbus A400M
- A310 MRTT (Multi Role Tanker Transport)
- A330 MRTT
[Modificar] Preséncia internacionala
Las tres linhas d'acoblament d'Airbus son a Tolosa, França, (2 linhas de montatge) e Amborg, Alemanha, (1 linha). Una quatrena linha, per a la Airbus A400M, s'està en bastint a Sevilla, Espanha. Airbus a ath delà de divèrsas plantas en disparièra ciutat europèas en rebatent la siá fondacion coma consòrci de disparièiras empresas. Una solucion originala per al problèma del transpòrt de las disparièiras parts entre las disparièiras plantas d'acoblament es l'emplec del Beluga, capabla de transportar seccions entièras de fusellatge d'un avion Airbus. Aquesta solucion està en essent estudiada per Boeing, qu'està en considerant la produccion d'una version del 747 per a transportar de components del 787. Una excepcion a aqueste esquèma es lo A380, que lo sieu fusellatge e d'alas son tròp grandas per al Beluga. Aquestas parts son transportadas per vaishèth enquia Bordèus e dempuèi per carretièira enquia la planta de Tolosa.
Nòrd America es una region importanta per Airbus en tèrmes de ventas d'avions e de pèças. 2.000 del total d'apuprètz 5.300 jets venduts per Airbus son crompats per de clients nòrd-americans. Segontes Airbus, los contractes nòrd-americans mantenon 120.000 luòcs de trabalhs e un negòci benvolut de 5,5 bilions de de dolars (2003).
