Seven Summits

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Høgdekart med toppane på Seven Summits-lista markert. Figuren viser ni mogelege toppar i følgje ulike definisjonar på kontinentale grenser.

Seven Summits (Dei sju fjelltopppane) er dei høgaste fjelltoppane i kvart av dei sju kontinenta. Dei er alle rekna som utfordringar i fjellklatring. Seven Summits vart først nemnd av Richard Bass i 1980 (Bass et al 1986).

[endre] Definisjon

Dei kontinentale grensene (geografiske, geologiske, geopolitiske) vert tolka forskjellig, og derfor er det mogeleg med fleire definisjonar på dei høgaste fjelltoppane for kvart kontinent og talet på kontinent. Talet på kontinent som er nytta i Seven Summits er basert på den kontinentmodellen som vert brukt i Vest-Europa og i USA.

[endre] Australia

Det høgaste fjellet på det australske fastlandet er Mount Kosciuszko (2 228 m) og den høgaste fjelltoppen på det det australske kontinentet er Puncak Jaya (òg kalla Carstensz Pyramid, 4 884 m eller 5 030 m^[1]).

[endre] Europa

Den høgaste fjelltoppen i Europa, som er ålment akseptert, er Elbrus (5 642 m) i Kaukasus. Elbrus er det høgaste fjellet i Europa så lenge ein reknar Kaukasus som ein del av Europa. Dette er derimot omstridd, og andre meiner at Mont Blanc (4 808 m) i Alpane er det høgaste fjellet i Europa.

[endre] Bass og Messner-lister

Den første Seven Summits-lista vart satt opp av Bass (Bass eller Kosciusko-lista), og her er Mount Kosciuszko (2 228 m) den høgaste toppen på det australske kontinentet.

Reinhold Messner sette opp ei anna liste (Messner eller Carstensz-lista) der han byttar ut Mount Kosciuszko med Carstensz Pyramid (4 884 m) på Ny-Guinea. Verken Bass eller Messner sine lister har med Mont Blanc. Frå ein fjellklatrar sitt synspunkt er Messner-lista den mest utfordrande. Klatringa av Carstensz Pyramid er langt vanskelegare, og krev nærast ein ekspedisjon, medan Kosciuszko er ein lett tur.

[endre] Historie

Richard Bass, ein amerikansk forretningsmann og amatørklatrar, sette seg som mål å klatre dei høgaste toppane på kvart kontinent, medrekna det australske fastlandet. Han engasjerte David Breashears som førar på Everest, det vanskelegaste av dei sju, og fullførte oppgåva 30. april 1985. Han var så medforfatter i ei bok, Seven Summits, som skildrar denne oppgåva (Bass et al 1986).

Reinhold Messner reviderte lista til Bass ved å erstatte Australia med Australia-Ny Guinea-kontinentet . Pat Morrow var den første til å ta i mot Messner si utfordring, og avslutta med å klatre Puncak Jaya den 7. mai 1986, fulgt hakk i hel av Messner sjølv, som klatra Vinson den 3. desember 1986. Morrow er òg den første som fullførte klatringa av alle åtte toppane på begge listene.

I 1990 vart Rob Hall og Gary Ball dei første som fullførte alle sju toppane på sju månader. Dei nytta Bass-listea og byrja med Mount Everest den 10. mai 1990 og avslutta med Vinson den 12. desember 1990, berre timar før dei sju månadane var ferdig.

Den første kvinna som fullførte Bass- og Messner-listene var Junko Tabei som fullførte dei 28. juli 1992 med klatringa av Elbrus.

Pr. mars 2007 har meir enn 198 fjellklatrarar klatra alle sju toppene på anten Bass- eller Messner-lista. Om lag ein tredjedel av desse har fullført klatringa av alle åtte toppane på begge listene.

• Det kortaste tidsrommet nokon har klart å fullføre alle sju klatringane ved å klatre Kosciuszko er 172 døgn^[2]
• Verdsrekorden for dei sju med Carstensz Pyramid er 187 døgn, og dette vart utført av den kanadiske fjellklatraren Daniel Griffith i 2006. Griffith fullførte klatringa i denne rekkefølgja: Everest (24. mai), McKinley (15. juni), Elbrus (4. juli), Carstensz Pyramid (24. sept.), Kilimanjaro (3. okt.), Aconcagua-(20. okt.) og Vinson (27. nov.)^[3]
• I desember 2006 vart Davo Karnicar den første som hadde stått på ski ned alle sju toppane.^[4]

[endre] Kritkk av Seven Summits-utfordringa

Populariseringa av Seven Summits har ført til motførestillingar med argument som at det fristar ambisiøse og uerfarne til å betale store summar til profesjonelle førarar som lokkar med Seven Summits og at førarane derfor kan føle seg tvunge til å presse på for å fullføre oppgåva sjølv om det går ut over helse og tryggleik.

Klatraren og forfattaren Jon Krakauer (1997) skreiv i Into Thin Air at det ville vore ein større utfordring å klatre dei nest høgaste toppane på kvart kontinet, kjend som Seven Second Summits. Dette stemmer i særleg grad for Asia, der K2 (8 611 m) er langt vanskelegare enn Mount Everest (8 848 m).

[endre] Fotnotar

[endre] Kjelder

• Bell, Steve; et al. (2000). Seven Summits. Mitchell Beazley . ISBN 90-246-0606-3.
• Bass, Dick; Frank Wells, Rick Ridgeway (1986). Seven Summits. Warner Books. ISBN 0-446-51312-1.
• Morrow, Patrick (1986). Beyond Everest - Quest For the Seven Summits. Camden House. ISBN 0-920656-46-3.
• Krakauer, Jon (1997). Into thin Air. Villard. ISBN 0-385-49208-1.

[endre] Eksterne lenker

• http://7summits.com 7summits.com