Byar i Litauen

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Det er 103 byar i Litauen (by er miestas på litauisk i eintal og miestai i fleirtal). Det er Seimas, det litauiske parlamentet, som avgjer kven som får bystatus om tettstaden har meir enn 3 000 innbyggjarar der minst to tredjedelar arbeidar i industrien eller servicenæringa. Busetnader med mindre enn 3 000 innbyggjarar som historisk har hatt bystatus har fått halde på denne statusen. Mindre busetnader vert kalla miestelis (fleirtal miesteliai) eller småbyar. Enno mindre busetnadar (landsbyar) vert kalla kaimas (fleirtal kaimai). Ofte er ikkje den offisielle statusen klar og folk referer til både småbyar og byar som gyvenvietė (fleirtal gyvenvietės) som hovudsakleg tyder busetnad.

Byane byrja å oppstå på 1200- til 1300-talet i samband med Storfyrstedømet Litauen. Den første byen som fekk byrettar var Klaipėda. I følgje mellomalderlovene kunne byar ha sine eigne marknadar, vertshus, laug og slott. Nokre av dei tidlegare byane mista statusen sin og er i dag berre småbyar eller landsbyar, som Kernavė eller Merkinė. Dei fleste av byane i Litauen er gamle og grunnlagd før 1700-talet. Plasseringa deira vart hovudsakleg avgjort av handel og transportruter. Nokre av dei nyare byane vaks fram då jernbanen kom til dei, som til dømes Kaišiadorys, Vievis, Radviliškis, Ignalina eller Mažeikiai. I løpet av dei siste hundre åra vaks nokre av byane fram som store industrisenter, som Visaginas, Elektrėnai eller Naujoji Akmenė. Fire byar, Birštonas, Druskininkai, Neringa og Palanga har ein spesiell status som ferieby.

Dei fleste byane er små. Det er berre 19 byar med meir enn 20 000 innbyggjarar. Byane er forholdsvis jamt spreidd rundt i landet og dette har gjeve eit godt grunnlag for økonomisk utvikling i alle delar av landet. Om lag 66,7 % av innbyggjarane i Litauen (etter folketeljinga i 2001) bur i byar og denne prosentandelen veks.

[endre] Byar

#	By	Folketal (2001)	Folketal (2005)	Fekk byrettar	Fylke
1	Vilnius	554 281	540 318	1387	Vilnius fylke
2	Kaunas	378 943	361 274	1408	Kaunas fylke
3	Klaipėda	192 954	187 442	1257	Klaipėda fylke
4	Šiauliai	133 883	129 075	1589	Šiauliai fylke
5	Panevėžys	119 749	115 604	1837	Panevėžys fylke
6	Alytus	71 491	69 481	1581	Alytus fylke
7	Marijampolė	48 675	47 693	1792	Marijampolė fylke
8	Mažeikiai	42 675	41 389	1924	Telšiai fylke
9	Jonava	34 954	34 782	1864	Kaunas fylke
10	Utena	33 860	33 086	1599	Utena fylke
11	Kėdainiai	32 048	31 613	1590	Kaunas fylke
12	Telšiai	31 460	30 539	1791	Telšiai fylke
13	Visaginas	29 554	28 438	1977	Utena fylke
14	Tauragė	29 124	28 504	1924	Tauragė fylke
15	Ukmergė	28 759	28 006	1486	Vilnius fylke
16	Plungė	23 436	23 246	1792	Telšiai fylke
17	Šilutė	21 476	21 258	1941	Klaipėda fylke
18	Kretinga	21 423	21 425	1609	Klaipėda fylke
19	Radviliškis	20 339	19 883	1923	Šiauliai fylke
20	Druskininkai	18 233	16 890	1893	Alytus fylke
21	Palanga	17 623	17 611	1791	Klaipėda fylke
22	Rokiškis	16 746	16 118	1920	Panevėžys fylke
23	Biržai	15 262	14 999	1589	Panevėžys fylke
24	Gargždai	15 212	15 510	1792	Klaipėda fylke
25	Kuršėnai	14 197	13 854	1946	Šiauliai fylke
26	Elektrėnai	14 050	13 819	1962	Vilnius fylke
27	Jurbarkas	13 797	13 625	1611	Tauragė fylke
28	Garliava	13 322	13 423	1958	Kaunas fylke
29	Vilkaviškis	13 283	13 102	1660	Marijampolė fylke
30	Raseiniai	12 541	12 305	1492–1506	Kaunas fylke
31	Naujoji Akmenė	12 345	11 748	1792	Šiauliai fylke
32	Anykščiai	11 958	11 757	1516	Utena fylke
33	Lentvaris	11 773	11 832	1946	Vilnius fylke
34	Grigiškės	11 448	11 566	1958	Vilnius fylke
35	Prienai	11 353	11 131	1609	Kaunas fylke
36	Joniškis	11 329	11 129	1616	Šiauliai fylke
37	Kelmė	10 900	10 597	1947	Šiauliai fylke
38	Varėna	10 845	10 555	1946	Alytus fylke
39	Kaišiadorys	10 002	9 734	1946	Kaunas fylke
40	Pasvalys	8 709	8 562	1946	Panevėžys fylke
41	Kupiškis	8 451	8 243	1791	Panevėžys fylke
42	Zarasai	8 365	8 001	1843	Utena fylke
43	Skuodas	7 896	7 598	1572	Klaipėda fylke
44	Kazlų Rūda	7 401	7 330	1950	Marijampolė fylke
45	Širvintos	7 273	7 176	1950	Vilnius fylke
46	Molėtai	7 221	7 059	1956	Utena fylke
47	Švenčionėliai	6 923	6 585	1920	Vilnius fylke
48	Šakiai	6 795	6 605	1776	Marijampolė fylke
49	Šalčininkai	6 722	6 644	1956	Vilnius fylke
50	Ignalina	6 591	6 307	1950	Utena fylke
51	Kybartai	6 556	6 395	1947	Marijampolė fylke
52	Pabradė	6 525	6 398	1946	Vilnius fylke
53	Šilalė	6 281	6 157	1950	Tauragė fylke
54	Pakruojis	6 057	5 998	1950	Šiauliai fylke
55	Nemenčinė	5 892	5 885	1955	Vilnius fylke
56	Trakai	5 725	5 504	1409	Vilnius fylke
57	Švenčionys	5 684	5 658	1800	Vilnius fylke
58	Vievis	5 303	5 246	1950	Vilnius fylke
59	Lazdijai	5 140	5 027	1957	Alytus fylke
60	Kalvarija	5 090	5 066	1791	Marijampolė fylke
61	Rietavas	3 979	3 937	1792	Telšiai fylke
62	Žiežmariai	3 884	3 852	1792	Kaunas fylke
63	Eišiškės	3 765	3 688	1950	Vilnius fylke
64	Ariogala	3 697	3 627	1792	Kaunas fylke
65	Venta	3 412	3 221	1978	Šiauliai fylke
66	Šeduva	3 400	3 270	1654	Šiauliai fylke
67	Birštonas	3 225	3 138	1518?	Kaunas fylke
68	Akmenė	3 140	2 973	1792	Šiauliai fylke
69	Tytuvėnai	2 851	2 775	1956	Šiauliai fylke
70	Rūdiškės	2 559	2 527	1958	Vilnius fylke
71	Pagėgiai	2 393	2 321	1923	Tauragė fylke
72	Neringa	2 386	2 834	1961	Klaipėda fylke
73	Vilkija	2 338	2 326	1792	Kaunas fylke
74	Žagarė	2 312	2 208	1924	Šiauliai fylke
75	Viekšniai	2 270	2 248	1791	Telšiai fylke
76	Skaudvilė	2 140	2 081	1950	Tauragė fylke
77	Ežerėlis	2 051	2 066	1956	Kaunas fylke
78	Gelgaudiškis	2 029	1 985	1958	Marijampolė fylke
79	Kudirkos Naumiestis	1 997	1 951	1643	Marijampolė fylke
80	Simnas	1 980	1 940	1626	Alytus fylke
81	Salantai	1 942	1 887	1746	Klaipėda fylke
82	Linkuva	1 797	1 770	1950	Šiauliai fylke
83	Veisiejai	1 762	1 673	1956	Alytus fylke
84	Ramygala	1 733	1 678	1957	Panevėžys fylke
85	Priekulė	1 725	1 690	1948	Klaipėda fylke
86	Joniškėlis	1 477	1 432	1736	Panevėžys fylke
87	Jieznas	1 476	1 423	1956	Kaunas fylke
88	Daugai	1 458	1 453	1792	Alytus fylke
89	Obeliai	1 371	1 335	1956	Panevėžys fylke
90	Varniai	1 355	1 310	1950	Telšiai fylke
91	Virbalis	1 351	1 314	1593	Marijampolė fylke
92	Vabalninkas	1 328	1 225	1775	Panevėžys fylke
93	Seda	1 309	1 260	1950	Telšiai fylke
94	Subačius	1 180	1 122	1958	Panevėžys fylke
95	Baltoji Vokė	1 073	1 075	1958	Vilnius fylke
96	Dūkštas	1 070	992	1956	Utena fylke
97	Pandėlys	1 024	985	1956	Panevėžys fylke
98	Dusetos	914	866	1950	Utena fylke
99	Užventis	898	844	1746	Šiauliai fylke
100	Kavarskas	809	753	1956	Utena fylke
101	Smalininkai	653	644	1945	Tauragė fylke
102	Troškūnai	525	534	1956	Utena fylke
103	Panemunė	329	324	1837	Tauragė fylke