Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen, afkorting NMVB, of in het Frans: Société Nationale des Chemins de Fer Vicinaux, afkorting SNCV, was een nationaal streekvervoerbedrijf in België.
Inhoud |
[bewerk] Tramlijnen
De NMVB werd opgericht op 29 mei 1884 en had de taak om tramwegen aan te leggen in de gebieden die niet per trein zouden worden ontsloten. In juli 1885 werd het eerste tramtraject, tussen Oostende en Nieuwpoort, geopend. Een klein gedeelte van de oorspronkelijke lijn, in de omgeving van Nieuwpoort, wordt vandaag de dag nog steeds bereden door de kusttram.
Oorspronkelijk werd stoomtractie gebruikt, maar al in 1894 begon NMVB met het elektrificeren van haar net. Brussel (Rouppeplein) – Kleine Hut werd eerste lijn met elektrische tractie. Vlak voor de Eerste Wereldoorlog beschikte de NMVB over 200 km spoor met elektrische tractie (het totale NMVB net bedroeg toen 4000 km).
In 1910 lag er al 3786 kilometer tramspoor. Het hoogtepunt was in 1925, toen het NMVB-net 5200 kilometer lang was. In de periode daarna kreeg de NMVB concurrentie in de vorm van vele particuliere busbedrijfjes. Toch werd er nog steeds in het tramnet geïnvesteerd, vooral in de elektrificatie ervan. Tegen 1938 waren er 1500 km tramlijnen met elektrische tractie. Op de lijnen die niet geëlektrificeerd werden, werd na afschaffing van stoomtractie met benzinetrams en, sinds ongeveer 1935, met dieseltrams gereden.
Het tramnet kromp van 4769 km in 1945 naar 4236 km in 1950, in 1960 was het al teruggelopen tot 978 km, in 1965 was er nog maar 582 km in gebruik. De laatste streektrams die in Vlaanderen werden opgeheven waren Brussel – Wemmel, Brussel - Koningslo en Brussel – Grimbergen op 31 juli 1978.
In 1980 lag er in België nog maar 205 kilometer tramspoor voor de streektram. Altijd nog veel meer dan in Nederland, waar in 1966 de laatste streektram tussen Spijkenisse en Hellevoetsluis reed.
Van het Oorspronkelijke NMVB-net zijn nog een aantal in gebruik:
- Voor Personenvervoer:
- Als Museumtram:
- Overig
[bewerk] Buslijnen
Ook bussen werden door NMVB uitgebaat. Met de wet van 11 augustus 1924 kreeg de maatschappij recht om de buslijnen te exploiteren, weliswaar alleen als aanvulling of vervanging van tramlijnen. Pas in 1931 kreeg NMVB definitieve toelating voor de busexploitatie.
De lengte van de NMVB-buslijnen groeide snel (449 km in 1945, 2037 km in 1950, 11.000 km in 1965 en 17.250 km in 1980).
Behalve stoom-, diesel- en elektrische trams en de bussen is er een project geweest voor trolleybussen in de provincie Brabant. Er werden zelfs twee bussen geleverd, maar de lijn is nooit in exploitatie gekomen. Andere Belgische trolleybussen, in Brussel, Antwerpen en Luik, werden niet door NMVB, maar door lokale stadsmaatschappijen uitgebaat. In Luik reden ook de beroemde drieassige trolleybussen van de RELSE.
Op 1 september 1977 gingen de streekbussen, die tot dan toe geëxploiteerd werden door de NMBS, naar de NMVB.
[bewerk] Opsplitsing
In 1991 is de NMVB opgesplitst in een Vlaams, een Waals en een Brussels deel. Deze gingen ieder onder het gezag van de gewesten vallen, en gingen onder een eigen naam ("De Lijn", "TEC" en "STIB/MIVB") verder.
[bewerk] Zie ook
Voor een lijst van alle tramlijnen die uigebaat werden door de NMVB zie: Lijst van NMVB-tramlijnen in België.
[bewerk] Museumtrams
Museumtrams van de vroegere NMVB zijn onder andere te vinden in het trammuseum te Antwerpen, bij de Kusttram te De Panne, bij de Tram van Han, bij het Trammuseum van de ASVi te Thuin en bij de CFV3V te Treignes.
[bewerk] Externe links
- Website over de NMVB van Wim Kusee
- Website over de NMVB van Philippe Dussart
- NMVB fotoarchief (Tramania vzw)
- Trammuseum van de ASVi te Thuin
- Trammuseum van TTO in De Panne
| Bronnen, noten en/of referenties: |
|
