Lucht
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Onder lucht worden de samengestelde gassen verstaan waarin wij op aarde leven. Dit wordt ook aangeduid met atmosfeer.
Zonder lucht konden we op aarde niet ademen, maar ook zou er geen wind zijn, geen geluid, geen vliegtuigen en geen wolken. Daarentegen zouden ruimteschepen veel lager kunnen vliegen.
Inhoud |
[bewerk] Samenstelling
De lucht op aarde bestaat voor ongeveer 78% uit stikstof en 21% uit zuurstof. Daarnaast (resterende 1%) bevat lucht sporen van edelgassen, een sterk wisselende hoeveelheid waterdamp (0-7%), en koolzuurgas, dat ook in hoeveelheid sterk kan wisselen. In de buitenlucht is de hoeveelheid koolzuurgas ongeveer 0,03 %, binnen een woning kan dit, als er gestookt of gekookt wordt, veel hoger zijn. Bij onvolledige verbranding kan dan bovendien het gevaarlijke koolstofmonoxide ontstaan.
De samenstelling van de lucht varieert met de hoogte. Omdat stikstof (massagetal 14) minder weegt dan zuurstof (met massagetal 16) is er op grotere hoogte verhoudingsgewijs minder zuurstof aanwezig. Daarom is het moeilijk om zonder hulpmiddelen zoals zuurstofflessen een echt hoge berg te beklimmen.
Droge lucht (die dus weinig waterdamp bevat) is een zeer goede warmte-isolator, en heeft ook een lage warmtecapaciteit. Daarom wordt droge lucht gebruikt in dubbel glas voor het isoleren van gebouwen .
Omgeven door droge lucht kan een mens dan ook de zeer hoge temperaturen in een sauna doorstaan. De persoon gaat weliswaar zeer sterk zweten, maar doordat het zweet in de droge, hete lucht snel verdampt, koelt de huid af, en wordt de persoon niet snel oververhit.
[bewerk] Luchtdruk
De druk van de lucht is op zeeniveau het hoogste. Hij bedraagt bij normaal weer 1013 hPa. Op grotere hoogte neemt de luchtdruk sterk af. Daarom hebben moderne vliegtuigen een drukcabine. Vliegtuigen maken ook gebruik van de lucht om te vliegen. Doordat de lucht door de voorwaartse snelheid van het vliegtuig snel over de vleugels stroomt, ontstaat een opwaartse kracht, de zogeheten lift, die de zwaartekracht opheft, zodat het vliegtuig niet valt.
Gecomprimeerde lucht wordt door duikers gebruikt bij de duiksport.
[bewerk] Dichtheid
De luchtdruk wordt veroorzaakt door het gewicht van de hoger gelegen luchtlagen. De dichtheid van droge lucht op zeeniveau bedraagt 1,293 kg*m-3 (oftewel: 1,293 kg/m3). Lucht neemt in dichtheid bij 32 km hoogte af tot minder dan 1% van de dichtheid. Ter illustratie is de dichtheid van lucht op de top van de Mount Everest (8845m) ca. 0,425 kg*m-3.
[bewerk] Temperatuur
De temperatuur van de lucht kan door mensen zonder hulpmiddelen zoals een thermometer niet goed beoordeeld worden, omdat de gevoelstemperatuur sterk afhangt van de vochtigheidsgraad, maar vooral ook van de windsterkte.
Als boven de bodem de temperatuur van de lucht sterk varieert, kan er een luchtspiegeling of fata morgana ontstaan.
[bewerk] Denkbeelden over lucht
Van oudsher behoort lucht tot één van de vier elementen: aarde, water, vuur en lucht. Pas in 1770 werd door Carl Wilhelm Scheele ontdekt dat lucht uit meerdere gassen bestond. Henry Cavendish heeft de samenstelling van lucht zeer nauwkeurig bepaald [1]. Oorspronkelijk werd ook gedacht dat door de slagaderen van het lichaam lucht vervoerd werd in plaats van bloed. Als iemand overleden is, zijn de slagaders namelijk leeg. William Harvey ontdekte in 1628 de bloedsomloop.
[bewerk] Lucht in de taal
- Hij verkoopt gebakken lucht - zijn werk is opgeklopt en ziet er mooi uit, maar heeft weinig inhoud.
- Zij hapt naar lucht - ze is buiten adem van een inspanning
- Dat hangt in de lucht - dat is onzeker, maar komt wel op ons af
- In de lucht vliegen - iets ontploft
- Dan liever de lucht in - Een uitspraak die wordt toegeschreven aan Van Speijk toen zijn schip in 1831 op de Schelde bij Antwerpen door de Belgen dreigde te worden veroverd. Liever dan dat, gooide hij zijn brandende sigaar in het kruit, zodat het schip ontplofte.
- Dat is uit de lucht gegrepen - dat is een vermoeden, maar is nergens op gebaseerd
- In de open lucht - buiten
- Hij komt uit de lucht vallen - hij staat plotseling voor ons, je weet niet waar hij vandaan is gekomen.
- Een luchtje scheppen - even naar buiten gaan
- Een gat in de lucht slaan - zeer verbaasd zijn (de handen in elkaar slaan van verbazing).
- Een gat in de lucht springen - heel erg blij zijn, zodat je omhoog springt
- Doen alsof iemand lucht is - iemand helemaal negeren
- Ergens lucht van krijgen - iets te weten komen wat eigenlijk verborgen werd gehouden
- Zijn hart luchten - vertellen wat je dwars zit
- Ik kan hem niet luchten of zien - ik heb een erge hekel aan hem
- Luchthartig - geen zorgen kennen
- Luchtkasteel - een onbestaand bouwwerk
- Hij is in de lucht - de radiozender zendt uit, de website staat online.
- Daar zit een luchtje aan - Dat verhaal/die situatie is niet helemaal zuiver
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- Cavendish, On Fractious Airs (1766)
- Milieu- en Natuurcompendium - feiten en cijfers over milieu en natuur
