Imperial overstretch

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Met imperial overstretch wordt bedoeld dat een wereldrijk groter wordt dan het kan bolwerken, waardoor het niet in staat is om de militaire en economische verplichtingen die daarbij horen na te komen, laat staan ze te laten groeien. Doordat het op te veel plaatsen aanwezig moet zijn, kan men daar niet overal meer voldoende effectief optreden.

[bewerk] Ontstaan

Het begrip "imperial overstretch", dat vertaald kan worden met overbelasting of verrekking van een imperium, werd geïntroduceerd door de Britse historicus Paul Kennedy. Hij schreef in een artikel^[1] en later in zijn boek De wisselkoers van de macht uit 1987:

The United States now runs the risk, so familiar to historians of the rise and fall of Great Powers, of what might be called "imperial overstretch": that is to say, decision-makers in Washington must face the awkward and enduring fact that the total of the United States's global interests and obligations is nowadays far too large for the country to be able to defend them all simultaneously. [1]

De Verenigde Staten lopen nu het risico van wat 'imperial overstretch' genoemd zou kunnen worden, een bij geschiedschrijvers van opkomst en verval van grootmachten o zo vertrouwd begrip: anders gezegd, beslissers in Washington moeten het nare maar blijvende feit onder ogen zien, dat het totaal aan Amerikaanse belangen en verplichtingen, verspreid over de hele wereld, tegenwoordig veel te groot is voor het land om ze allemaal tegelijk te kunnen verdedigen. [1]

[bewerk] Analyse van Kennedy

In "De wisselkoers van de macht" (The rise and fall of the great powers) analyseert Kennedy de wereldgeschiedenis van de laatste 500 jaar. Centraal in zijn beschouwing staat dat op de lange duur de economische ontwikkeling van een land bepaalt hoe sterk het politiek en militair kan optreden. In de loop van de geschiedenis blijken er altijd verschuivingen in economische groei te zijn. Daardoor kan een land gedurende een bepaalde periode veel rijker worden dan andere en zich dan als een wereldrijk laten gelden. Maar na verloop van tijd zijn er altijd andere landen die hun achterstand inhalen. Er zijn dan veel hogere kosten gemoeid met het overal behouden van overwicht, wat op zichzelf weer de economische ontwikkeling van het wereldrijk onder druk zet. Zo ontstaat er uiteindelijk een situatie waarin het geheel van politieke en militaire verplichtingen de economische mogelijkheden van een wereldmacht te boven gaat: imperial overstretch.^[2]

[bewerk] Voorbeelden in de politicologie

• De strijd van het Habsburgse Rijk tegen het Ottomaanse Rijk, de Republiek, Portugal en in het Frankrijk van de Hugenotenoorlogen.
• De situatie van het Derde Rijk van Adolf Hitler vanaf de winter 1942: bezet houden of strijden in of tegen het Europese Westen, Verenigde Staten, USSR en Afrika.
• Tegenwoordig ook gebruikt om de situatie aan te geven van de Verenigde Staten die oorlog voeren op meerdere fronten in Irak en Afghanistan met de dreiging van een volgende oorlog.