Hans Christian Andersen

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Hans Christian Andersen
Geboren	2 april 1805
Overleden	4 augustus 1875
Land	Denemarken
Jaren actief	1827-1870
Literatuurportaal

Hans Christian Andersen (Odense, 2 april 1805 — Kopenhagen, 4 augustus 1875) is een bekende Deense schrijver en dichter, meest bekend van zijn sprookjes. Hoewel men in het Nederlandse taalgebied zijn volledige naam gebruikt, staat hij in eigen land vooral bekend als H.C. Andersen.

Inhoud 1 Biografie 2 Muziek 3 Bibliografie 3.1 Sprookjes 3.2 Romans 3.3 Drama's 4 Muziek en Andersen 5 Muziekwerken geïnspireerd op Andersen’s werk 6 Referenties 7 Externe links

[bewerk] Biografie

Hans Christian Andersen werd geboren en groeide op in Odense, in grootte de derde stad van Denemarken. Zijn vader was schoenmaker en overleed toen Hans Christian 11 jaar oud was. Toen hij klein was, speelde hij graag met zijn poppenkast. Hij wilde graag acteur worden, maar werd niet aangenomen bij de koninklijke theaterschool (1819). Zijn opleiding kreeg hij aan een school voor armen, tot dat hij op zeventienjarige leeftijd via vrienden een beurs kreeg voor een goede school. Op deze laatste school werd hij echter veel gepest door leraren en leerlingen. Andersen stond bekend als een onhebbelijk, egoïstisch persoon, niet goed in de omgang met anderen. Daarom wordt gezegd dat het lelijke jonge eendje een autobiografisch sprookje is; hierin wordt een lelijk eendje een mooie zwaan, zo ook in het echte leven bij Andersen: de 'zwakkeling' wordt een beroemde schrijver.

Zijn debuut was in 1827 met het gedicht Det døende Barn (Het stervende kind) dat hem zeer onder de aandacht bracht. In 1835 werd de roman Improvisatoren (De improvisator) uitgebracht na een studiereis door Europa. Deze roman was zowel een pittoreske beschrijving van Italië als een autobiografie. In 1835 werd ook zijn eerste verzameling Eventyr, fortalt for Børn (Sprookjes, aan kinderen verteld) uitgegeven. Dit waren veelal traditionele sprookjes die hij opnieuw onder woorden had gebracht. De vorm was een zeer verfijnde - vaak met een dubbele bodem - die voor kinderen te begrijpen was, terwijl de bundel op volwassenen geënt was. Zijn latere sprookjesbundels, vol eigen sprookjes met een grote spanwijdte, raakten verder en verder van de kinderliteratuur. Ze vallen in meerdere categorieën uiteen, vanaf de poëtisch en filosofische mythe tot aan realistischer korte verhalen. Gemeenschappelijk is echter het humoristische inzicht van Andersen.

Andersen schreef meerdere autobiografieën, maar het in 1855 gepubliceerde Mit Livs Eventyr (het sprookje van mijn leven) is de belangrijkste.

In Odense is het Hans Christian Andersenmuseum te vinden, waarin zijn leven is te volgen. Het huis waarin hij opgroeide is daar ook te bezichtigen.

Ook was hij een graag geziene maar bovenal gehoorde gast aan het hof van koningin Victoria.

[bewerk] Muziek

Er is een muziekstuk over H.C. Andersen geschreven, genaamd de Hans Christian Andersen Suite, bestaande uit 6 delen. Deel I. - The Noble Poet Deel II - The Journeying Storyteller Deel III- The Little Matchgirl Deel IV - A Poet's Bazar Deel V - Dream Waltz Deel VI - The Tinder Box

[bewerk] Bibliografie

[bewerk] Sprookjes

Enkele bekende sprookjes van Andersen:

• De prinses op de erwt
• De nieuwe kleren van de keizer
• De Chinese nachtegaal
• Het lelijke jonge eendje
• De kleine zeemeermin
• De rode schoentjes
• Het meisje met de zwavelstokjes
• Het tinnen soldaatje
• De sneeuwkoningin
• Duimelijntje
• De wilde zwanen
• De tondeldoos

[bewerk] Romans

• Improvisatoren (1835)
• O.T. (1836)
• Kun en Spillemand (1837)
• De to Baronesser (1848)
• At være eller ikke være (1857)
• Lykke-Peer (1870)

[bewerk] Drama's

• Bruden fra Lammermoor (1832)
• Ravnen eller Broderprøven (1832)
• Agnete og Havmanden (1833)
• Festen paa Kenilworth (1836)
• Den Usynlige paa Sprogø (1839)
• Mulatten (1840)
• Maurerpigen (1840)
• Kongen drømmer (1844)
• Lykkens Blomst (1845)
• Den nye Barselstue (1845)
• Liden Kirsten (1846)
• Brylluppet ved Como-Søen (1849)
• En Nat i Roeskilde (1849)
• Meer end Perler og Guld (1849)
• Ole Lukøie (1850)
• Hyldemoer (1851)
• Nøkken (1853)
• Han er ikke født (1864)

[bewerk] Muziek en Andersen

Andersen werkte in zijn leven samen met verschillende componisten en was een groot muziekliefhebber. Hij volgde de ontwikkelingen in de muziek met grote interesse. Gedurende zijn reizen ontmoette hij Mendelssohn, Robert Schumann en Richard Wagner. Als ‘theaterman’ had hij grote interesse in opera en volgde diens ontwikkelingen op de voet. Hij beschreef Wagner’s muziek voordat het Deense publiek van diens muziek had kennisgemaakt. Ook na Andersen’s dood bleef zijn werk vele componisten inspireren, balletten en opera’s naar zijn sprookjes en liederen naar zijn gedichten, zagen veelvuldig het levenslicht. Dit proces is nog steeds gaande. In de jaren 1830 werkte Andersen samen met de bekende Deense componist Weyse aan het romantisch zangspel ’Festen pø Kenilworth’ dat in 1836 in het Koninklijk Theater van Kopenhagen werd opgevoerd. Een andere componist waarmee Andersen samenwerkte was zijn leeftijdsgenoot Hartmann. Deze samenwerking duurde lang en was intensief. Hun eerste werk was de opera ’Ravnen, eller Broderprøven’, een ambitieus werk in 3 aktes dat in 1832 zijn première kreeg. Andersen baseerde dit werk op een toneelstuk van Carlo Gozzi. De opera ‘Liden Kirsten’ uit 1855 was een andere vrucht van hun samenwerking. ^[1] Andersen schreef ook een aantal libretto’s voor opera’s:

• Bruden fra Lammermoor (een bewerking van The Bride of Lammermoor van Walter Scott) voor de componist I. F. Brendal, 1832;
• Ravnen, eller Broderprøven voor J. P. E. Hartmann, 1832;
• Festen på Kenilworth voor C. E. F. Weyse, een romantisch zangspel, 1836;
• Brylluppet ved Como-Söen (de bruiloft aan het Comomeer) voor de componist Gläser, 1849;
• Nøkken (de watergeest) ook voor de componist Gläser, 1853;
• Liden Kirsten, op.44, een opera van J. P. E. Hartmann uit 1858.

[bewerk] Muziekwerken geïnspireerd op Andersen’s werk

Dit is geen volledige lijst.^[2]

• Niels Gade: Agnete og Havmanden (toneelmuziek), op.3 (1842)
• August Enna: Overture ‘Den lille pige med svovlstikkerne’ (1899)
• Alexander von Zemlinsky: Die Seejungfrau (1903)
• Igor Strawinsky: Solovey (Le rossignol)(musical fairy tale)(1908-14); Pesnya solov'ya (Chant du Rossignol)(symfonisch gedicht, ballet, beide gebaseerd op Nattergalen)[arrangement van Solovey] (1917) & Le baiser de la fée (the fairy's kiss)(allegorisch ballet) (1928)
• Paul von Klenau: Klein Idas Blumen (ballet naar: Lille Idas blomster)(1916)
• Charles V. Stanford: The travelling Companion, op.146 (opera, gebaseerd op Rejsekammeraten)(1919)
• Alfred Bruneau: Le jardin du paradis (conte lyrique, gebaseerd op Paradisets have)(1921)
• Florent Schmitt: Le petit elfe ferme-l'oeil, op.73 (ballet)(1923)
• Nino Rota: Il principe porcaro (opera, gebaseerd op Svinedrengen)(1926)
• Ernst Toch): Die Prinzessin auf der Erbse, op.43 (opera, gebaseerd op Prinsessen på ærten)(1927)
• Rudolf Wagner-Régeny: Der nackte König (opera, gebaseerd op Kejserens nye klæder)(1928)
• Louis Glass: Episoder af H. C. Andersens evetyr ‘Elverhøj’, op.67 (1931)
• Daniel Sternefeld: Mater Dolorosa (opera, gebaseerd op Historien om en moder)(1935)
• Finn Høffding: Det er ganske vist, op.37 (1940)
• Poul Schierbeck: ‘I Danmark er jeg ført’, op.43 (1941)
• Werner Egk: Die chinesische Nachtigall (ballet)(1953)
• Hans Werner Henze: L’usignolo dell’imperatore (pantomime)(1959)
• Alexandre Tansman: Le jardin du paradis (ballet)(1922); Les habits neufs du roi (ballet)(1959)
• Alun Hoddinott: What the Old Man does is always Right (opera)(1977)
• Edward Ferdinand: De Sneeuwkoningin (musical) 2006

[bewerk] Referenties

1. ^ Røllum-Larsen C., Essay bij CD-uitgave ‘Music inspired by Hans Christian Andersen’s Fairytales, DaCapo records 8.226047, 2005
2. ^ Røllum-Larsen C., artikel ‘Andersen’, in The New Grove Dictionary of Opera, MacMillan Reference Limited, London, 1997, ISBN 0-333-73432-7

[bewerk] Externe links

• Een overzicht van alle verhalen van H.C.Andersen in 20 talen
• In 2005 opende De Efteling haar 25e sprookje in het sprookjesbos: Het meisje met de zwavelstokjes.
• Dossier Hans Christian Andersen (1805-1875), Koninklijke Bibliotheek