Gemenebest van Onafhankelijke Staten
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 Voor het PC besturingssysteem gOS zie GOS (Linuxdistributie). |
Het Gemenebest van Onafhankelijke Staten is een los verband van ex-Sovjetstaten dat ontstond bij de val van de unie in december 1991.
Op 8 december 1991 ondertekenden de leiders van Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland in Minsk een akkoord dat leidde tot de oprichting van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS). Dit akkoord staat ook wel bekend als het Akkoord van Minsk.
[bewerk] Lotgevallen van de diverse lidstaten
Estland, Letland en Litouwen traden niet toe. Georgië trad pas toe in 1993. Turkmenistan trad in 2005 uit als lidstaat en is sindsdien geassocieerd lid.
Het verdrag erkende de soevereiniteit van elke deelnemende staat, en aldus betekende het het afschaffen van de Sovjet-Unie. Misschien was het GOS wel bedoeld als een confederatie, maar in de praktijk bleven de gedelegeerde bevoegdheden behandeld door de individuele staten en was het GOS dus een lege doos. Misschien het belangrijkste is wel de vrijhandelszone die men wil creëren in de voormalige Sovjet-Unie.
Voorlopig blijft het beperkt tot de zogenoemde gemeenschappelijke economische ruimte, een economische samenwerkingsconcept tussen Rusland, Oekraïne, Wit-Rusland en Kazachstan. Het idee werd door de Russische president Vladimir Poetin gelanceerd en werd door zijn collega's uit bovenvermelde landen gesteund.
In de Russische Federatie is in de jaren negentig een begin gemaakt met een meerpartijendemocratie, maar onder president Poetin worden sinds 2000 toch weer autoritaire tendenzen zichtbaar, waarbij kritische journalisten hun leven niet zeker zijn. Een opstand van de islamitische Tsetsjenen in de Kaukasus werd eerst onder Jeltsin en later onder Poetin hardhandig neergeslagen, waarbij de Tsetsjeense hoofdstad Grozny zware schade opliep. Dankzij de hoge grondstofprijzen groeit de Russische economie sterk, maar van een behoorlijke verdeling van de welvaart komt (nog) niet veel terecht.
In de Oekraïne brak in 2004 een Oranje Revolutie uit toen door verkiezingsfraude een autoritaire stroming aan de macht wilde blijven; deze werd alsnog tot aftreden gedwongen. Sindsdien is deze GOS-staat op zoek naar een koers tussen het Westen en Rusland in.
Georgië's de relaties met de Russen blijven gespannen; het probeert zich op het Westen te oriënteren, maar alleen al om geografische redenen is dat niet eenvoudig. De opbouw van integer democratisch bestuur en een moderne economie gaat niet van een leien dakje. Het zou het liefst lid worden van de NAVO om haar veiligheid te garanderen, maar dat zou de Russische Federatie voorlopig niet accepteren.
De Baltische staten Estland, Letland en Litouwen werden in 2004 lid van de Europese Unie en van de NAVO.
De Baltische landen Estland, Letland en Litouwen bijvoorbeeld kennen nu een gekozen president, vrije parlementsverkiezingen en een meerpartijenstelsel.
De centraal-Aziatische republieken worden nog steeds zeer autoritair geregeerd, veelal met bijbehorende persoonlijkheidscultus.
Armenië en Azerbeidzjan raakten in de jaren negentig verwikkeld in een enstig territoriaal geschil over Nagorno-Karabach.
Moldavië, nu het armste land van Europa, kreeg begin jaren negentig te maken met een tijdelijk opstand van een Gagaoezische minderheid.
Wit-Rusland is de GOS-staat waar sinds 1991 het minst veranderd lijkt, en wordt dan ook wel aangeduid als 'de laatste dictatuur in Europa'.
[bewerk] Zie ook
- Gemeenschappelijke Economische Ruimte
 |
Gemenebest van Onafhankelijke Staten | |
|---|---|---|
|
Geassocieerd lid: |
||
