Astrologie
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Astrologie of sterrenwichelarij is een verzamelnaam voor ideeën over het verband tussen het lot van mensen en gebeurtenissen op aarde en de stand van de hemellichamen. De naam "astrologie" is afgeleid van het Griekse αστρολογια, "sterrenkunde", een samenstelling van άστρον (astron, ster of sterrenbeeld) en λογος (logos, dit betekent onder meer theorie). Het gaat vooral om de samenhang tussen de bewegingen van de zon, maan en planeten, die in de Oudheid ook als "sterren" werden aangeduid.
De beweging van lichtpunten zoals die van de zon, maan, planeten en sterren langs de hemel heeft mensen van alle tijden gefascineerd. Men ontdekte regelmaat in deze bewegingen en probeerde die te beschrijven, waarbij niet alleen individuele lichtpunten een naam kregen maar ook schijnbare samenstellingen van die punten, de zogenaamde sterrenbeelden of tekens. Naast het beschrijven van de hemellichamen en hun bewegingen, de astronomie, kende men bij de Babyloniërs en later bij de Romeinen betekenis toe aan hun posities aan de hemel om de toekomst van de staat of van een koning of keizer te voorspellen.
Het bekendste element van de hedendaagse astrologie is de geboortehoroscoop. Uit de positie van de zon in de dierenriem [1] en van de planeten tijdens de geboorte beweert de astroloog karakter en toekomst van de persoon te kunnen afleiden. Uit wetenschappelijk onderzoek is niets gebleken van enige voorspellende waarde van astrologie.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Astrologie heeft zich in verschillende regio's op de wereld ontwikkeld en tot verschillende stelsels van ideeën geleid, maar het gemeenschappelijke kenmerk was de gedachte dat er een voorspellende invloed is van de stand van de hemellichamen op het lot van mensen.
[bewerk] China
De Chinese astrologie is veel ouder dan de Europese en heeft zich onafhankelijk van de westerse astrologie ontwikkeld. In China en in de landen die door de Chinese cultuur zijn beïnvloed is er altijd belangstelling voor astrologie geweest, ondanks pogingen van de communistische leiders in de Chinese Volksrepubliek hier een eind aan te maken. De Chinese dierenriem bestaat uit 12 tekens, die een jaar gelden. In totaal geldt een cyclus van 60 jaar. De Chinese astrologie beschrijft trekken van de mens die onbekend zijn in de westerse astrologie. Tegenwoordig nemen astrologen hier ook wat van mee.
[bewerk] India
De Vedische astrologie, Indiase astrologie of Jyotisha wordt gezien als de oudste bekende astrologische stroming. In Sanskrietgeschriften Rig Veda worden beschrijvingen ervan aangetroffen. De Vedische astrologie is gebaseerd op de Maan en de daaraan gekoppelde siderische (sterren-)dierenriem met 27 tekens, waar de Westerse dierenriem is gebaseerd op de Zon met 12 tekens.
[bewerk] Midden-Oosten
De grondslag van de Westerse planeet-astrologie is gelegd in Mesopotamië, Babylon, wat tegenwoordig Irak heet. In oud-Babylonië werd astrologie beoefend door de bewegingen van de hemellichamen - vooral zon en planeten, maar bijvoorbeeld ook de ster Sirius - te bestuderen. Vooral de Chaldeeën werden er beroemd door. Deze werken zijn bij de ontwikkeling van de wetenschap van de hemellichamen, de astronomie, van nut geweest.
De adviseurs van de koningen en farao's in Egypte waren tegelijkertijd priester, astroloog en wijsgeer. Een horoscoop werd ook alleen maar van de heerser van een land getrokken, teneinde adviezen te kunnen geven aangaande het sluiten van vrede, of het beginnen van een oorlog, instructies ten behoeve van zaaitijden en oogsten enzovoort. In die cultuur speelde de astrologie een dusdanig belangrijke rol dat men om astrologisch voorspeld onheil voor de koning te vermijden, soms een schijnkoning aanstelde.
[bewerk] Midden- en Zuid-Amerika
De Maya's moeten een uitzonderlijk inzicht hebben gehad in het cyclische karakter van de tijd, getuige het ontwerp van de gebouwen die op de een of andere wijze gebaseerd waren op astronomie en astrologie, zoals de piramide van Chichén-Itzá met zijn zeven terrassen, zijn oriëntatie op de cardinale punten en zijn 365 treden naar de dagen van het jaar. In hun cultuur was de getalsymboliek hoogontwikkeld. Het periodiek systeem Tonalamatl bestaat uit cycli van 20 perioden en van 13 perioden (dagen), voor het dagelijks leven, met namen van natuurlijke fenomenen (wind, regen), dieren en dergelijke. De astrologie van de Azteken is de enige astrologie die meer dan 30 menstypen beschrijft, maar is voor al het overige vergelijkbaar met die van de Maya's.[bron?]
[bewerk] Europa
Astrologie was een belangrijk onderdeel van Hellenistische mysteriegodsdiensten, die voor de komst van het christendom in Europa een belangrijke aanhang hadden. In de Renaissance werd astrologie nog door astronomen als Johannes Kepler beoefend onder meer als bron van inkomsten. Tijdens de Verlichting raakte de astrologie op achterstand. In de twintigste eeuw groeide de belangstelling in de astrologie. Astrologen beroepen zich er steeds op dat astrologie zo oud is, en daarom van waarde zou moeten zijn.
[bewerk] Splitsing astrologie en astronomie
Pas na de middeleeuwen en bij de opkomst van de natuurwetenschappen voltrok zich een scheiding tussen astrologie en de echte wetenschap astronomie. De astronomen benaderen hemellichamen met methoden van de natuurwetenschap, terwijl de astrologen bleven vasthouden aan een vermeend verband met psychologie. Deze controverse tussen astronomen en astrologen stoelt op de veranderde visie op hemellichamen door de astronomen. Astrologen handhaven het klassieke wereldbeeld van de harmonie der sferen met de aarde als middelpunt. Maar in het heliocentrisme sinds Copernicus speelt de aarde deze rol niet meer. De schijnbare banen van zon en planeten bleken geen bijzondere betekenis te hebben. Astronomen verwerpen op wetenschappelijke gronden het werk van astrologen, die trouwens niet streven naar empirische ondersteuning van hun methodes. Omgekeerd zijn de astrologen wel gebaat bij het werk van de astronomen, dat hun positieberekeningen sneller en nauwkeuriger maakt.
[bewerk] Zogenaamde Jungiaanse astrologie
Wel zijn er af en toe pogingen ondernomen om de westerse astrologie aan te vullen met nieuwe theorieën, maar na verloop van enige tijd greep men toch weer terug op de oude interpretaties. Een mooi voorbeeld hiervan is de zogenaamde "jungiaanse" astrologie. Hier werd met name gepoogd de tweedeling mannelijk/vrouwelijk en de typenleer van Jung te vertalen in astrologische termen. Ook meende men de planeten te kunnen bestempelen als "archetypen". Het is van belang hierbij aan te tekenen dat Jung niet aan astrologie dacht toen hij zijn theorieën ontwikkelde en dat hij slechts af en toe een horoscoop gebruikte bij zijn psychiatrische praktijk. Wel heeft Jung de astrologie onderzocht in het kader van het door hem benoemde begrip Synchroniciteit. Jung gaat er van uit dat er acausale zinvolle verbanden zijn tussen verschillende gebeurtenissen. Hij ziet astrologie als een op synchroniciteit gebaseerd principe. Synchroniciteit biedt echter alleen een model voor een mogelijke verklaring van de astrologie; het zegt niets over de manier waarop een astroloog werkt. Van een "jungiaanse astrologie" kan dan ook geen sprake zijn.
[bewerk] Astrologie vandaag
Mede door de opkomst van wetenschappelijke kennis is het aanzien van de astrologie in ontwikkelde landen drastisch afgenomen. Sommige aspecten ervan zoals de horoscoop worden echter nog steeds gepubliceerd en gelezen. Tegelijk wordt astrologie in wetenschappelijke kringen vanwege het ontbreken van een oorzakelijk verband of zelfs maar een statistische correlatie tussen gebeurtenissen op aarde en (voorspellingen op grond van) de 'stand van de sterren' doorgaans pseudowetenschap genoemd.
Moderne, westerse astrologen wagen zich vaak niet aan concrete, harde voorspellingen die tot fatalisme zouden kunnen leiden. In plaats daarvan spreken zij van 'wegwijzers' en 'uitdagingen'. Concrete voorspellingen bleken geen waarde te hebben, en in vage omschrijvingen kan iedereen wel wat vinden.
[bewerk] Literatuur
- Azgarde: Astrologie anders, uitgeverij Bzztôh, 1990, ISBN 9062915337
- Couderc, Paul: L'Astrologie, in de reeks "Que sais-je" (1951)
- Toonder, J.G. en John Anthony West: Het Astrologisch Argument, uitgeverij Schors
- Vestdijk, S.: Astrologie en wetenschap, Meulenhoff, Amsterdam, 1977
- Martien Hermes: Astrologie als ambacht, uitgeverij Synthese, Den Haag, 397 p., 2008
[bewerk] Zie ook
- Lijst van beroemde overleden astrologen
- Meningen over astrologie
- Dierenriem
- geboortehoroscoop
- moderne westerse astrologie
- aspekt (astrologie)
[bewerk] Referenties
- ^ iemands "sterrenbeeld", waarin de zon zich bevindt langs zijn schijnbare baan rond de aarde
