Ambulance
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een ambulance (ziekenwagen, ziekenauto) is een voertuig om medische hulpverleners te vervoeren naar een plaats waar behoefte is aan spoedeisende hulp en om slachtoffers of patiënten te vervoeren naar een ziekenhuis. Een ambulancedienst is een dienst die ambulances met deskundige hulpverleners beschikbaar heeft en deze op afroep inzet.
Inhoud |
[bewerk] Uitrusting
Een ambulance is uitgerust met medische apparatuur en medicatie voor het verlenen van professionele eerste hulp.
Ambulances zijn tegenwoordig uitgerust met ECG-apparatuur (om een zogenaamd hartfilmpje te maken), beademingsapparatuur, materialen voor ongevalsbehandelingen zoals (nek)spalken, enzovoorts. Daarnaast zijn allerhande medicijnen beschikbaar die noodzakelijk zijn om problemen met hart, longen en bloedvaten direct te behandelen. Alle Nederlandse ambulances hebben dezelfde apparatuur en medicijnen aan boord; de fabrikant van de apparatuur kan verschillen, maar de onderzoeks- en behandelmogelijkheden zijn gelijk.
Om de patiënten veilig te vervoeren beschikt iedere ambulance over een brancard, maar daarnaast heeft men ook de beschikking over een wervelplank waarmee een slachtoffer goed gefixeerd kan worden wanneer letsel aan de wervelkolom gevreesd wordt.
De ambulance is tegenwoordig een rijdende Eerste Hulp-afdeling geworden, waar een diagnose wordt gesteld en een behandeling wordt gestart. Doel van de behandeling is de patiënt stabiel te maken zodat deze veilig vervoerd kan worden naar een ziekenhuis waar de verdere behandeling en genezing kan plaatsvinden. Ook komt het vaak voor dat de behandeling door de ambulanceverpleegkundige thuis bij de patiënt volstaat en vervoer naar een ziekenhuis niet nodig is. Niet alleen bespaart men hiermee kosten, maar neemt ook de druk af op de Eerste Hulp-afdelingen van ziekenhuizen en is de patiënt zeer vlot en in de eigen omgeving "genezen".
[bewerk] Bemanning
Er zijn verschillen tussen de personele bezetting van ambulances en de opleiding van de berijders in Nederland en België:
[bewerk] Nederland
Alle ambulances in Nederland worden bemand door een ambulancechauffeur en een ambulanceverpleegkundige. De verpleegkundige heeft buiten de reguliere opleiding in het ziekenhuis diverse specialisatie opleidingen gevolgd en gewerkt op ziekenhuis afdelingen als de intensive care (algemeen en/of cardiologie), anesthesie of een Eerste Hulp afdeling. Alle ambulanceverpleegkundigen in Nederland dienen in bezit te zijn van het SOSA-certificaat, de opleiding voor ambulanceverpleegkundigen. De ambulancechauffeurs hebben eveneens een SOSA-opleiding gevolgd, maar deze is gericht op rijvaardigheid en -techniek en medisch assisterende handelingen.
Uniek in de wereld is dat alle ambulanceverpleegkundigen werken met landelijke protocollen waarin is vastgelegd welke (be)handelingen bij welke diagnose kunnen worden toegepast. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld werkt men ook met protocollen, maar moet een arts in het ziekenhuis worden geraadpleegd alvorens men een medicament mag toedienen of een handeling mag uitvoeren. In Nederland mag iedere ambulanceverpleegkundige het protocol zonder overleg uitvoeren of er met goede reden van afwijken zonder overleg met een arts.
Ambulancepersoneel wordt zodra nieuwe wetenschappelijke inzichten zijn ontstaan bijgeschoold veelal voordat zelfs eerste hulp artsen zijn bijgeschoold. Dit gebeurt landelijk in diverse sessies die verplicht dienen te worden bijgewoond wil men zijn bevoegdheid behouden. Iedere vijf jaar dienen alle verplichte landelijke en regionale bijscholingen te zijn bijgewoond. Ook dienen zowel de chauffeur als de verpleegkundige een praktijktoets positief af te ronden.
Door de overheid is door middel van de Wet (BIG) vastgelegd dat ambulanceverpleegkundigen bevoegd zijn medische handelingen te verrichten die normaliter zijn voorbehouden aan een arts. Een ambulanceverpleegkundige is dus geen "halve arts" maar een professional met een specifieke gespecialiseerde kennis en bevoegdheid op diverse gespecialiseerde terreinen.
[bewerk] België
In België zijn alle ambulances (type 100) bemand met twee erkende ambulanciers erkend door het Ministerie van Volksgezondheid. Zij hebben minimaal een opleiding gevolgd van 120u theorie in een provinciale school, met aansluitend een stageperiode van 40u op ziekenwagen en MUG. Ook verpleegkundigen met Beroepstitel Spoed en Intensieve Zorg mogen op een 100 ambulance rijden. Tevens zijn zij bevoegd om met een AED te werken, en om medicinale zuurstof toe te dienen. De verpleegkundigen mogen intuberen, en een isotone oplossing toedienen. Andere geneeskundige handelingen mogen zij maar als een arts hen er opdracht toe geeft, door middel van zijn aanwezigheid, of door een "staand order", een protocol dat beschrijft in welke situatie een verpleegkundige een bepaalde handeling mag doen. Andere privé-ambulances rijden met ander personeel en mogen ook dringende opdrachten uitvoeren, deze gebeuren dan op verzoek van een patiënt of een huisarts. Deze werken niet altijd met opgeleid personeel.
[bewerk] Inzet
Ambulances in Nederland kunnen ingezet worden met drie verschillende urgenties. Deze urgenties worden uitgegeven door de meldkamer ambulance (MKA, 112-alarmcentrale).
- A1-urgentie: een spoedurgentie waarbij de ambulance binnen 15 minuten ter plaatse moet zijn. Er is dan sprake van een mogelijk levensbedreigende situatie. Bij deze urgentie wordt gereden met optische en akoestische signalen. Voorbeelden van spoedurgentie zijn onder meer een hartinfarct, ongevallen, reanimatie.
- A2-urgentie: een spoedurgentie waarbij geen gebruik wordt gemaakt van optische en akoestische signalen. Deze urgentie wordt bijvoorbeeld uitgegeven wanneer er een huisarts aanwezig is die heeft geconstateerd dat de patiënt direct naar het ziekenhuis vervoerd moet worden, maar er is geen sprake van een direct levensbedreigende situatie.
- B-urgentie: besteld vervoer. Met deze urgentie wordt gereden bij het vervoer van patiënten van bijvoorbeeld een ziekenhuis naar een verpleeghuis waarbij de patiënt niet met bijvoorbeeld een taxi verplaatst kan worden.
Als een ambulance gebruik maakt van de aanwezige optische en akoestische signalen is het een voorrangsvoertuig. Het overige verkeer moet dan voorrang geven en er kan bijvoorbeeld door rood worden gereden bij een verkeerslicht. In Nederland zijn de optische en akoestische signalen een drietonige sirene en blauwe zwaailichten, in België is dit meestal een tweetonige sirene en blauwe zwaailichten. Een ambulance is in Nederland duidelijk als (mogelijk) voorrangsvoertuig herkenbaar door de opvallende gele kleur en uniforme striping. Overigens zijn nog zeker niet alle ambulances in deze striping uitgevoerd.
Bij ernstige ongevallen wordt tegenwoordig in Nederland vaak ook een Mobiel Medisch Team gealarmeerd. Dit team ondersteunt de ambulancemedewerkers bij het stabiliseren van de patiënten zodat ze vervoerd kunnen worden.
Bij grote ongevallen en rampen kan het voorkomen dat de reguliere medische hulpverlening niet toereikend is. Er kan dan besloten worden deze hulpverlening uit te breiden door Geneeskundige Combinaties in te zetten. Deze bestaan uit professionele en vrijwillige hulpverleners die met een grote hoeveelheid materiaal ter plaatse kunnen komen om slachtoffers medisch te behandelen. Onderdeel van een Geneeskundige Combinatie is een AMBU-team dat bestaat uit ambulanceverpleegkundigen en -chauffeurs.
Ambulances in België
In België moeten de ambulances ingezet in de Dringende Geneeskundige Hulpverlening (100) voldoen aan een aantal voorwaarden. Deze zijn zowel de uiterlijke kentekens (zoals de gele RAL 1016 kleur, de rode band met '100' logo, enz) als de wettelijk verplichte inhoud, opgelegd door het ministerie. Zo wordt er gewaakt over de kwaliteit van de eerstelijnzorg. De dringende hulpverlening wordt uitgebaat door brandweerdiensten, ziekenhuizen, civiele bescherming, kruisverenigingen, en door privé-diensten. Zij hebben een licentie ontvangen die hen toelaat een '100' dienst te zijn. De voorwaarden daarvoor zijn: dat er minimaal 2 hulpverlener-ambulanciers aanwezig zijn, dat de ambulance voldoet aan de wettelijke norm, dat de dienst 24/24 operationeel is, en dat ze de wettelijk vastgelegde tarieven hanteren.
Het hulpcentrum 100 is het de alarmcentrale voor dringende oproepen. Zij zullen zo snel mogelijk de juiste hulp sturen, aan de hand van de info die hen verstrekt is. Zij sturen de ziekenwagen uit die het snelste ter plaatse is. Deze is verplicht het slachtoffer af te voeren naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis met een erkende spoedgevallendienst. Niet elk ziekenhuis bezit die, ze hebben wel allemaal minstens een eerste-hulp post. Indien nodig kan de ziekenwagen assistentie vragen van brandweer of MUG.
[bewerk] Vervanging Nederlandse wet
In Nederland wordt de Wet Ambulancevervoer (1971) momenteel vervangen door de Wet AmbulanceZorg (WAZ). Als gevolg hiervan worden 25 grote ambulancediensten ingericht (door fusie, overname en dergelijke) waarbij zowel het rijdende personeel als het meldkamerpersoneel onderdeel zijn van dezelfde organisatie. Deze nieuwe organisaties worden Regionale Ambulance Voorziening (RAV) genoemd.
[bewerk] Aantallen en kengetallen
Onderstaande cijfers gelden voor Nederland eind 2003.
- Ambulances: 650
- Standplaatsen: 195
- Ambulancediensten: 45
- Meldkamers Ambulancezorg: 25
- Ritten: 807.000, waarvan:
- A1-ritten: 341.000
- A2-ritten: 153.000
- B-ritten: 313.000
- Medewerkers: 3.300, waarvan:
- Ambulanceverpleegkundigen: 1400
- Ambulancechauffeurs: 1.240
- Meldkamer centralisten: 330
- Overige personeelsleden: 330 (leiding, staf, et cetera)
- Budget circa € 293 miljoen
[bewerk] Zie ook
- AMBU-team
- Mobiel Medisch Team
- Geneeskundige Combinatie
- Transporttrauma
- Voorrangsvoertuig
- MUG
- Dierenambulance
