Höfuðkúpa
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Höfuðkúpan (hauskúpa eða haus(s)kella) (latína cranium af gríska orðinu κρανιον) er þyrping beina efst á hryggsúlunni, sem hefur að geyma heilann, augun og efsta hluta mænunnar. Hauskúpa manns er úr 22 beinum af ýmsum stærðum og gerðum, auk tungubeins, tanna og þriggja beina í miðeyra hvoru megin. Hlutar höfuðkúpurnar eru tengdir saman með (tenntum) beinsaumum.
Höfuðkúpunni er skipt í tvennt: kúpubein, sem umlykja heilann og andlitsbein.
Yfirlit yfir bein höfuðkúpunnar sem eru á myndunum til hliðar:
| Latneskt heiti beins | Íslenskt heiti beins | Stutt lýsing | Hlutverk | Flokkur |
|---|---|---|---|---|
| Maxilla | Efri kjálki | A | ||
| Mandibula | Neðri kjálki | A | ||
| Os frontale | Ennisbein | Nokkuð stórt sveigt bein | K | |
| Os sphenoidale | Fleygbein | Myndar hluta kúpubotns og augntófta | K | |
| Os temporale | Gagnaugabein | Mynda botn og hliðarveggi höfuðkúpunnar | K | |
| Os lacrimale | Tárabein | A | ||
| Os nasalis inferior | Neðsta nefaða | A | ||
| Os nasale | Nefbein | Þríhyrnd, lítil | A | |
| Os occipitale | Hnakkabein | Myndar afturvegg og afturbotn höfuðkúpunnar, einnig myndar það lið með banakringlu og margir hálsvöðvar eiga festu á því | K | |
| Os parietale | Hvirfilbein | Sveigð flöt bein, staðsett aftan við ennisbeinið og mætast í miðlínu | Myndar meginhluta þaks og veggja höfuðkúpunnar | K |
| Os zygomaicum | Kinnbein | Bogin, óregluleg | Mynda veggi og botn augntófta | A |
| Vomer | Plógbein | trapísulaga | Myndar neðri afturhluta nasaskilveggjar | A |
| A merkir að bein flokkast sem andlitsbein, en K merkir að beinið flokkast sem kúpubein.
Yfirlit yfir sauma höfuðkúpunnar sem eru á myndunum til hliðar: |
| Latneskt heiti saums | Íslenskt heiti saums | Stutt lýsing | Hlutverk |
|---|---|---|---|
| Sutura coronalis | Krónusaumur | tengir hvirfilbeinin | |
| Sutura squamosa | Skeljarsaumur | Tengir hvirfilbein og gagnaugabein | |
| Sutura lamboidae | Hnakkasaumur | liður á milli hvirfilbeina og hnakkabeins - Vantar á mynd |
