Φιλώτι Νάξου
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Φιλώτι είναι χωριό της Νάξου που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Ζας σε υψόμετρο 400 μέτρων περίπου, και σε απόσταση 19 χλμ. από τη Χώρα. Είναι το μεγαλύτερο χωριό της Νάξου αλλά και όλων των Κυκλάδων, τόσο από πληθυσμιακής, περίπου 1800 κάτοικοι, όσο και από χωροταξικής πλευράς. Αποτελείται από 3 τμηματα, το Ραχίδι, τον Κλέφαρο και το Λιοίρι. Εικάζεται ότι οι περισσότεροι κάτοικοι του έχουν κρητική καταγωγη, ωστόσο αυτό δεν είναι ιστορικά επιβεβαιωμένο. Φημίζεται για τα αγροτικά προϊόντα του (σύκα, σταφύλια, κρασι, ελιές, ελαιόλαδο), προϊόντα που παράγονται και στην υπόλοιπη ορεινή Νάξο αλλά κυρίως για τα κτηνοτροφικά προϊόντα οπως τα αμνοερίφια και τα γαλακτοκομικά. Το μεγαλύτερο πανηγύρι της Νάξου με χορούς και παραδοσιακά ναξιώτικα βιολιά πραγματοποιείται στο Φιλώτι τον 15αυγουστο που γιορτάζει η εκκλησία της Παναγιάς της Φιλωτίτισσας, με το υπέροχο γλυπτό καμπαναριό, κτισμενη στα τελη του 18ου αιωνα. Στο Φιλώτι επίσης βρίσκεται ο επιβλητικός Πύργος του Μπαρότσι που κτίσθηκε στην εποχή που το χωριό αποτελούσε ισχυρό φέουδο των Ενετών. Στα νότια όρια του χωριού πάνω στη κορυφή ενός πολύ απότομου βράχου βρίσκεται το βυζαντινό ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου που φαντάζει σαν φύλακας και πνευματικός φάρος.
Η ονομασία Φιλώτι οφείλεται σε αρχαίο τοπονύμιο που μάλλον προέρχεται από το ιωνικό προσωνύμιο Φιλώτης που απαντάται και στη Θάσο.
[Επεξεργασία] Λαογραφία
-
-
-
-
-
-
- Στο πλάτανο του Φιλωτιού θέλω να σε γλεντήσω
- να παίζει το "Μωρό" βιολί κι εγώ να τραγουδήσω!
-
-
- (κοτσάκι από το νησιώτικο δημοτικό "Νάξο με την ομορφιά σου")
-
-
-
-
-
-
-
Το αναφερόμενο "Μωρό" ήταν το παρατσούκλι του παλιού οργανοπαίκτη Γέρου Κονιτόπουλου, πατέρα της Ειρήνης, του Γιώργου και του σημερινού Βαγγέλη Κονιτόπουλου. Κάποτε ο αξέχαστος Γιώργος Κονιτόπουλος που ακολουθούσε τον πατέρα του από μικρός, σε κάποιο πανηγύρι στη Κεραμωτή όταν ένας που δεν τον ήξερε τον ρώτησε:
- -Μα ποιανού κοπέλι (=γιος) είσαι συ;
εκείνος προκειμένου να καθίσει να του εξηγεί, του απάντησε κατατοπιστικά:
- -Μα δεν είμαι δα, το "μωρό" του "Μωρού";(!)
- Όσον αφορά για το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη και την επικίνδυνη ανέγερσή του στη κορυφή ένος απόκρημνου βράχου υποστηρίζουν οι ντόπιοι ότι αυτό είναι ένα πρώτο δείγμα του "φιλώτιμου των Φιλωτιτών".
