Σίφωνας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γενικά σίφωνας ή κοινώς σίφουνας και κατά τους ναυτικούς σιφόνι (tornado) λέγεται ο στροβιλιζόμενος ανοδικός άνεμος μεγάλης ταχύτητας που οφείλεται σε πολύ χαμηλή ατμοσφαιρική πίεση. Πρόκειται για έντονο μετεωρολογικό φαινόμενο από τα βιαιότερα και τα πλέον περίεργα της φύσης. Ευτυχώς όμως είναι μικρής διαμέτρου αλλά και μικρής διάρκειας ζωής και ως εκ τούτου οι επιφερόμενες εντυπωσιακές καταστροφές που προκαλούν είναι σαφώς περιορισμένες σε έκταση. Οι σίφωνες συχνά συγχέονται με τους ανεμοστροβίλους, οι δεύτεροι όμως είναι φαινόμενα με άλλες γενεσιουργές αιτίες και συνήθως μικρότερης έντασης από τους σίφωνες.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Χαρακτηριστικά
Τα κυριότερα χαρακτηριστικά των σιφώνων είναι:
- Έχουν καταστρεπτική τροχιά (κίνηση), πλάτους μερικών ποδών (2 μέτρων), μέχρι το ανώτερο ενός στατικού μιλίου.
- Η ταχύτητα κίνησής τους είναι περίπου από 25 μέχρι 40 μίλια την ώρα.
- Επί βάσει υπολογισμού, ο άνεμος στους σίφωνες στροβιλίζεται με ταχύτητα μέχρι 500 μίλια την ώρα, οριζοντίως και μέχρι 200 μίλια την ώρα κατακορύφως.
- Η διαφορά πίεσης μεταξύ του εσωτερικού των σιφώνων και του πέριξ ατμοσφαιρικού αέρα είναι πολύ μεγάλη, ικανή ακόμη και να δημιουργήσει εκτόνωση του εντός των κτιρίων αέρα όταν διέρχονται πάνω απ΄ αυτά, με συνέπεια την "έκρηξη" αυτών. Σημειώνεται ότι κάποτε στη Μπιζέρτα της Τυνησίας η πίεση είχε ελαττωθεί κατά 34 χιλιοστά (mm)(υδραργυρικής στήλης), περίπου 43 μιλιμπάρς (mbs).
- Η δύναμη απορρόφησης των σιφώνων είναι κατά πολύ μεγαλύτερη των ανεμοστροβίλων, που μπορεί να υψώσουν και μικρά οχήματα μέσα στο χοανοειδές νέφος τους.
- Οι σίφωνες συνηθέστερα κινούνται κατά ομάδες όπως και τα συστήματα καταιγίδας. Τον Απρίλιο του 1985 τέτοια ομάδα προκάλεσε το θάνατο 200 Αμερικανών στις νοτιοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ.
- Μεμονωμένοι σίφωνες έχουν πολύ μικρή διάρκεια.
- Η διάβασή τους από ένα επίγειο σημείο διαρκεί περίπου 1 μέχρι 2 λεπτά της ώρας.
- Η ζωή τους πολύ σπάνια διαρκεί περισσότερο της μιας ώρας. Συνεπώς από τη δημιουργία τους η μέγιστη απόσταση μετακίνησής τους είναι τα 75 χλμ.
[Επεξεργασία] Διακρίσεις
Οι σίφωνες παρουσιάζονται τόσο πάνω από τη ξηρά, λεγόμενοι σίφωνες ξηράς, που θεωρούνται οι ταχύτεροι άνεμοι της Φύσης, όσο και πάνω από τη θάλασσα καλούμενοι σίφωνες θαλάσσης ή υδροσίφωνες, και αμφότερα τα είδη νεφοστρόβιλοι. Πολλοί νεφοστρόβιλοι θαλάσσης προέρχονται από τη ξηρά. Οι θαλάσσιοι σίφωνες στην αγγλική γλώσσα ονομάζονται waterspouts, όρο που πολλοί τον μεταφράζουν σε "υδροστρόβιλους", πλην όμως με αυτό τον όρο χαρακτηρίζονται κοινώς οι θαλάσσιες ρουφήχτρες ή φαινόμενα του παλιρροιακού ρεύματος.
[Επεξεργασία] Σχηματισμός σιφώνων
Ευνοϊκές συνθήκες δημιουργίας σιφώνων είναι η ύπαρξη αέρος μεγάλης αστάθειας, μεγάλης υγρασίας και βεβαίως του ανυψωτικού αιτίου το οποίο και θα εξουδετερώσει την αστάθεια. Γενικά οι σίφωνες είναι συνηθέστεροι στα τροπικά πλάτη και πολύ λιγότερα στα εύκρατα, δηλαδή συχνότεροι στην Αμερική, παρά στην Ευρώπη, που όμως έχουν παρατηρηθεί επανειλήμμένα και στη Μεσόγειο. Κυρίως εκδηλώνονται στο ψυχρό μέτωπο που σχηματίζεται στον λεγόμενο σφήνα ύφεσης καθώς και σε άλλα ψυχρά κυρίως μέτωπα όταν αυτά παρουσιάζουν μεγάλη δραστηριότητα.
Για τους σίφωνες τα πλέον ευνοϊκότερα ψυχρά μέτωπα είναι εκείνα που σχηματίζονται μεταξύ θαλάσσιας πολικής και θαλάσσιας τροπικής μετακινούμενης αέριας μάζας, οπότε ο ψυχρός αέρας εισχωρεί κυριολεκτικά σαν μορφή πλώρης πλοίου μέσα στο θερμό αέρα, σε μικρό πάντα ύψος από την επιφάνεια. Τότε ο ψυχρός αυτός αέρας κατακρημνιζόμενος στην επιφάνεια, όπως τα΄αναδιπλούμενα θαλάσσια κύματα στις ακτές, πολύ πριν της μετωπικής γραμμής, εγκλωβίζει το θερμό αέρα ο οποίος και τελικά κατορθώνει να διαφύγει προς τα άνω υπό μορφή τεράστιας φυσσαλίδας με συνέπεια τη πτώση της πίεσης στο σημείο ανύψωσης.
Κύριο χαρακτηριστικό των σιφώνων που διαφοροποιούνται από τους ανεμοστρόβιλους, ακόμη και για εκείνους που δεν γνωρίζουν σχετικά από μετεωρολογικές παρατηρήσεις, είναι ότι αυτοί αποφύονται από τη βάση καταιγιδοφόρων νεφών, και κυρίως των σωρειτομελανίων υπό μορφή προβοσκίδας που πολλές φορές είναι και διπλή και βαθμιαία φθάνει στην επιφάνεια που όταν είναι κατοικίσιμη περιοχή ακολουθούν ηλεκτρικές βραχυκυκλώσεις ηλεκτροφόρων καλωδίων, και αν είναι στην επιφάνεια της θάλασσας δίνει την εικόνα κοχλασμού. Σε τέτοια περίπτωση ψάρια, βατράχια και αντικείμενα αναρροφούνται μέσα στη φαινομένη προβοσκίδα και από τον ανοδικό στροβιλιζόμενο αέρα ρίπτονται αργότερα σε κάποια απόστση επί της κινούμενης τροχιάς.
[Επεξεργασία] Θαλάσσιοι σίφωνες
Περιοχές με τη συχνότερη παρουσία θαλάσσιων σιφώνων στον κόσμο είναι οι ακόλουθες:
- Ισημερινός,
- Ατλαντικός,
- Νότιος Ατλαντικός,
- Ανατολικές ακτές των ΗΠΑ (κάτω του βορείου πλάτους των 35°)
- Κόλπος του Μεξικού,
- Κόλπος της Βεγγάλης,
- Κόλπος του Σιάμ
- Τμήμα ανατολικής Μεσογείου
[Επεξεργασία] Σημειώσεις
Παλαιότερα οι σίφωνες θεωρούνταν πολύ επικίνδυνοι για τα πλοία και ειδικότερα για τα ιστιοφόρα. Με τη πρώτη αντίληψή τους παρακολουθούνταν με διοπτεύσεις οι πορείες τους, προκειμένουν να τους αποφύγουν. Πάντως μέχρι σήμερα δεν έχει αναφερθεί περίπτωση σύγχρονου πλοίου που να υπέστει από τέτοιο φαινόμενο σοβαρές τουλάχιστον ζημιές. Στο ραντάρ ο σίφωνας φαίνεται άλλοτε ως ένας έντονος στόχος και άλλοτε ως εκ παρεμβολής, μετακινούμενος στόχος.
[Επεξεργασία] Δείτε επίσης
