Hĭ-lò̤-dŏ̤-dáik
Lài-nguòng: Wikipedia
Hĭ-lò̤-dŏ̤-dáik (Hĭ-lé-nà̤-ngṳ̄: Ἡρόδοτος; sèng 484 n. - sèng 425 n.) sê Gū Hĭ-lé-nà̤ gì lĭk-sṳ̄ hŏk-gă, ké̤ṳk hâiu-sié nè̤ng cŏng-chĭng có̤ "Lĭk-sṳ̄ cĭ Hô" (Lá-dĭng-ngṳ̄: Pater Historiae). Ĭ dék chók-miàng gì cáuk-pīng sê ĭ gì «Lĭk-sṳ̄». Cī buô cáuk-pīng gé-liŏh lāu huák-sĕng diŏh sèng 490 nièng gâe̤ng sèng 480 gáu sèng 479 nièng gì Hĭ-Pŏ̤ Ciéng-cĕng.
Hĭ-lò̤-dŏ̤-dáik gì lĭk-sṳ̄ cáuk-pīng diē-sié huāng-éng cêng sâ̤ dŏng-sì sié-gái gáuk dó̤i gì hŭng-sṳ̆k ìng-cìng. Pī-ṳ̀-gōng, ĭ ô siā gáu, Nà̤-lò̤-ò̤ nièng-nièng-màng có̤ duâi-cūi sê ĭng-ôi Hĭ-ciŭ nàng-sié gì suók iòng go̤. Ô nè̤ng gōng, Hĭ-lò̤-dŏ̤-dáik siā gì sṳ̄ cṳ̆ cĭng chiông ìng-lôi ùng-huá gì báik-kuŏ-cuòng-cṳ̆.
Hĭ-lò̤-dŏ̤-dáik gì «Lĭk-sṳ̄» siā diŏh sèng 431 nièng gáu sèng 425 nièng. Cuòng cṳ̆ ké̤ṳk hâiu-sié nè̤ng buŏng có̤ gāu buōng. Tàu lĕ̤k buōng gōng gì sê Pŏ̤-sṳ̆ Dá̤-guók buók-duâi gì guó-tiàng. Dâ̤ nê buōng gōng-sŭk Ăi-gĭk ké̤ṳk hăk-biáng diē Pŏ̤-sṳ̆ gì lĭk-sṳ̄. Â-sāu sé buōng sié lŏ̤h gōng Dâi-liù-sê̤ṳ (Darius) tūng-dê â-dā̤ gì Pŏ̤-sṳ̆ kuóng-diŏng, Ĭ-ó̤-nà̤-ā Có̤-huāng dēng-dēng gū-sê̤ṳ. Dâ̤ lĕ̤k buōng mièu-sŭk Pŏ̤-sṳ̆ dó̤i Hĭ-lé-nà̤ gì tàu huòi chĭng-liŏh, màng-muōi, Hĭ-lé-nà̤ găk Mā-lá-sŏng Ciéng-ĭk páh iàng Pŏ̤-sṳ̆. Muōi săng buōng gōng-sŭk Pŏ̤-sṳ̆ guók-uòng Siék-să̤-sṳ̆ (Xerxes) ôi lāu bó̤ Mā-lá-sŏng Ciéng-cĕng gì siù miĕk-uòng Hĭ-lé-nà̤ sū huák-dông gì ciéng-sê̤ṳ, ék-dĭk gáu sèng 479 nièng Pŏ̤-sṳ̆ gŭng-dôi páh suŏ.
Bók-guó, Hĭ-lò̤-dŏ̤-dáik iâ ĭng-ôi ĭ siā gì lĭk-sṳ̄ mò̤ gŏng-gé̤ṳ sê̤ṳ-sĭk, mò̤ hŭng-biék cĭng gā, sêu diŏh hâiu-sié nè̤ng piĕ-pàng.
