Hirder vogalennek
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Er yezhoniezh e vez implijet an termen hirder vogalennek (saoz.: vowel length) war tachenn ar fonologiezh hag ar fonetik evit komz eus ar fed ma c'hell ur vogalenn bezañ distaget hir pe hiroc'h.
Kavet e vez alofonennoù hir e meur a yezh hag ur perzh fonemek eo an hirder vogalennek e meur a yezh all dre ar bed ma talvez da lakaat an diforc'h etre gerioù peurheñvel a-hendall, en o zouez an alamaneg, an arabeg, ar brezhoneg, ar fidjieg, ar finneg, an hawaieg, an hindeg, an hungareg, ar japaneg, al latin, ar sañskriteg, an taieg, an tchekeg hag ar vietnameg
An darn vrasañ eus yezhoù ar bed avat ne ra diforc'h fonologel ebet etre vogalennoù hir ha vogalennoù berr. Pa pa graet un diforc'h etre hirder ar vogalennoù e vez lakaet ar c'hemm dreist-holl etre vogalennoù berr diouzh un tu ha vogalennoù hir diouzh an tu all evel e brezhoneg. Kalz raloc'h avat eo ar yezhoù, an estoneg en o zouez, a diforc'h etre tri derez hirder.
Taolenn |
[kemmañ] Hirder vogalennek alofonennek
Stag e c'hell bezañ an hirder vogalennek ouzh perzhioù fonetikel all, da skouer e galleg e vez distaget hiroc'h ar vogelennoù er silabennoù ma kouezh warne an taol-mouezh.
E brezhoneg e vez distaget berr ur vogalenn dirak ur gensonenn dre serriñ divouezh, d.s. "kafe", "paper"... hag hir dirak ur gensonenn dre serriñ mouezhiet, d.s. "kave", "pabor"...
[kemmañ] Hirder vogalennek fonemek
E yezhoù all, avat en deus hirder ar vogalennoù un arc'hwel fonologel, da lâret eo e c'hell bezañ diforc'het gerioù hervez ma vez hir pe berr ur vogalenn enne, da skouer brezhoneg "prennañ" (berr) kv. "prenañ" (hir).
[kemmañ] Derezioù hirder
Kemmañ a ra an niver a derezioù hirder a yezh da yezh:
- Daou derez: a-bell ar pep aliesañ, d.s.
-
- Brezhoneg:
- berr: "mell" kv. hir: "mel"
- berr: "kannañ" kv. hir: "kanañ"
- Brezhoneg:
- Tri derez: ral-tre
- Estoneg
- berr/plaen: sada [sada] ("kant)"
- hir: saada [saːda] ("tizhout/kaout")
- hir-tre: saada [saˑda] ("kasit!")
- Notenn: E gwirionez e teu ar vogalennoù hir-tre diwar diorroadur merkoù yezhadurel aet da get a-hed an amzer.
- Estoneg
- Pevar derez: Ral-kenañ (damsur zoken).
- kiKamba
- berr: [ko.ko.na] ("skeiñ")
- hir: [kóó.ma̋] ("sec'h)
- hir-tre: [ko.óma̋] ("dentañ")
- hir-kenañ: [nétónubáné.éetɛ̂] ("dibabet hon eus evit an holl hag e-ser dibab emaomp c'hoazh")
- Notenn: E gwirionez e teu ar vogalennoù hir-kenañ diwar div vogalenn hir e div silabenndisheñvel renk-ouzh-renk
- kiKamba
[kemmañ] Gwelit ivez:
 |
Porched ar yezhoù hag ar skriturioù – Adkavit pennadoù Wikipedia a denn d'ar yezhoù. |
