Epimetheus (loarenn)
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
 |
|
| Dizoloet gant | Richard Walker |
| Dizoloet d'ar | 18 du, 1966 |
| Doareennoù he c'helc'htro [1] | |
|---|---|
| radius krenn | 151,410 ± 10 km |
| Kelc'htro | km |
| Ezkreizennegezh | 0.0098 |
| Periapsis | |
| Apoapsis | |
| Prantad reveulziañ | 0.694333517 d[2] |
| Tizh orbitel krenn | |
| Stouadur | 0.351 ± 0.004° |
| Loarenn eus | Sadorn |
| Doareennoù fizikel | |
| Treuzkiz krenn | 113 km (135 × 108 × 105 km) [3] |
| Pladadur | |
| Gorread | ~42,000 km² |
| Volum | ~760,000 km³ |
| Mas | 5.304 ± 0.013 e kg [1] |
| Douester | 0.69 ± 0.11 g/cm³ |
| Gravitadur gorre | ~0.0078 m/s2 |
| Tizh achap | ~0.032 km/s |
| Devezh | sinkron moarvat |
| Stouadur | 0 |
| Albedo | 0.5 |
| Sked dre wel | - |
| temp. gorre | ~78 K |
| Gwask atmosferel | ebet |
Epimetheus (gresianeg Επιμηθεύς]] a zo ul loarenn diabarzh eus Sadorn. Sadorn XI e vez anvet ivez. Hec'h an a denn eus Epimetheus.
Taolenn |
[kemmañ] Dizoloadenn
An hevelep kelc'htro a zalc'h Epithemeus ha Janus. Betek n'eus ket pell'zo e krede ar steredonourien na oa nemet ur gorfenn war ar c'heltro-mañ. Diaes tre e oa evito da jedoniañ perzhioù ar c'heltro-se.
D'ar 15 kerzu e tizolas Audouin Dollfus ul loarenn a ginnigas da anviñ Janus [1]. D'ar 18 kerzu e tizoloas Richard Walker al loarenn a anver Epimetheus hiziv. D'ar mare-se e kreder na oa nemet ul loarenn el lec'h-se hag anvet e voe en un doare nann-ofisiel "Janus".
Daouzek bloaz diwezhatoc'h, e 1978, e komprennas Stephen M. Larson ha John W. Fountain e c'helle ar selladennoù bezañ displeget gwelloc'h ma martezeed ez eus div gorfenn war an hevelep kelc'htro. Gwirikaet e voe ar vartezeadenn-se e 1980 gant Voyager 1.
E 1980 e rojod an anv da c'hortoz S/1980 S 3. E 1983 hepken e voe anvet Epimetheus en un doare ofisiel.
[kemmañ] Darempredoù gant Janus
An hevelep kelc'hic'hd o-deus Epimetheus ha Janus. 50 km nebeutoc'h eget hini Epimetheus hepken eo radius radius krenn Janus. Tra m'o deus ar c'heltroioù tostoc'h un tizh brasoc'h e tle an div loarenn tostaat an eil ouzh an eben. Evel ma vuzul Epimetheus 115 km ha Janus 178 km e seblantfe e vefe didec'hus ur stokadenn. Tra ma tosta al loarenn ziabarzh ouzh an hini ziavaez, avat, c'hounez he c'heltro startijenn ha kreskiñ a ra tra ma digreskiñ hini al loarenn ziavaez. En doare-se e "eskemm" al loarennoù o c'helc'htroioù ha da pellaat adarre e krogont. Biskoazh emaont tostoc'h an eil ouzh an eben eget 10.000 km. Pep pevar bloazh e c'hoarvez an eskemm. D'an 21 a viz genver 2006 e c'hoarvezas an hini diwezhañ hag e 2006 e c'hoarvezho an hini da heul. D'an amzer-se e kresko kelc'htro Janus a 20 km tra ma digresko hini Epimetheus a 80 km.
Skouer arall ebet eus an doare emzalc'h ez eus e koskoriad an Heol.
[kemmañ] Perzhioù fizikel
Bez ez eus meur a grater brasoc'h eget 30 km war c'horre Epimetheus. An dra se a ziskouez eo kozh Epimetheus. Posubl eo e oa bet krouet asambles gant Janus pa voe distrujet ul loarenn brasoc'h met abred e istor koskoriad an Heol eo c'hoarvezet. E douester izel hag e albedo uhel a zamveneg eo graet a skorn dreist holl Epimetheus. Diasur eo, avat, hag ezhomm ez eus eus studioù pishoc'h.
[kemmañ] Gwalenn
Bez ez eus ur walenn a boultr er rannved m'emañ kelc'htroioù Janus hag Epimetheus. Gant an sontenn Cassini e oa bet dizoloet ha 5.000 km e vuzul he radius. Furmet e oa bet gant poultrennoù kaset kuit eus gorre an div loarenn gant stokadennoù.
[kemmañ] Daveoù
- ↑ 1,0 1,1 J.N. Spitale et al (2006). "The orbits of Saturn's small satellites derived from combined historic and Cassini imaging observations". The Astronomical Journal 132: 692
- ↑ Fazi meneg Balizenn
<ref>direizh ; ne oa bet lakaet tamm testenn ebet evit ar valizennPGJ; $2 - ↑ C.C. Porco et al. (2006). "Physical characteristics and possible accretionary origins for Saturn's small satellites". Bulletin of the American Astronomical Society 37: 768
