Meningitis
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Meningitis is 'n ontsteking van die harsingsrugmurgvog en van die drie membrane (meninges) wat die brein en rugmurg beskerm. Dit ontstaan weens verspreiding van 'n infeksie. Die siekte staan ook bekend as harsing-en-rugmurgvliesontsteking; harsingvliesontsteking; rugmurgvliesontsteking; nekkramp.
Inhoud |
[wysig] Voorkoms
Voorheen het die meeste gevalle voorgekom by kinders tot ouderdom 5 jaar. Heersende kinder-inentingsprogramme het meegebring dat gevalle van meningitis merendeels in jong persone ouderdom 15 tot 24 voorkom. Ouer volwassenes ervaar ook ‘n groter insidensie.
[wysig] Risiko-faktore
'n Aantal risiko-faktore dra by tot die ontwikkeling van meningitis
- Ouderdom
- Gemeenskaps-verblyf
- Swangerskap
- Werk met diere
- Blootgestelde immuniteit
[wysig] Oorsake
Meningitis ontstaan uit virusinfeksie, maar mag ook weens bakteriële infeksie ontstaan. Minder algemeen, is dat 'n fungus die siekte meebring.
Bakteriële infeksie is die skadelikste en identifisering van die bron van die infeksie is belangrik om 'n behandelingsplan daarteen te ontwikkel.
[wysig] Bakteriële meningitis
Akute bakteriële meningitis ontwikkel gewoonlik wanneer bakterië die bloedstroom binnedring en migreer na die brein en rugmurg. Oorinfeksie en sinus-infeksie en selfs 'n kopbeenfraktuur kan egter meebring dat bakterië die meninges direk binnedring en meningitis aanbring.
- Tipes bakterie:
Streptococcus pneumoniae (pneumococcus)
Neisseria meningitides (meninigococcus)
Haemophilus influenzae (haemophilus)
Listeria monocytogenes (listeria)
- Virale meningitis
Virale meningitis is gewoonlik 'n matige toestand en klaar binne 10 dae op. Enterovirale virusse wat maaggriep veroorsaak bring in die VSA die meeste gevalle van virale meningitis mee.
Tekens en simptome in hierdie gevalle is seer keel, gewrigspyne en erge hoofpyn. Virusse sirkuleer gedurende somer en vroeë herfs.
- Chroniese meninigitis
Volgehoue meningitis kom voor wanneer stadig-groeiende organismes die kritieke areas van die meninges binnedring. Hierdie toestand ontwikkel oor 'n tydperk van tot 4 weke. Dit is 'n skaars vorm van meningitis.
Die tekens en simptome stem ooreen met akute meningitis.
- Fungale meningitis
Fungale meningitis is seldsaam.
[wysig] Simptome van meningitis
Aanvanklike tekens en simptome stem ooreen met griepsimptome en word maklik daarmee verwar. Simptome omtwikkel oor ‘n kort periode van tot 2 dae en sluit die volgende in:
· Hoë koors · Skerp hoofpyn · Braking of naarheid met gepaargaande hoofpyn · Verwardheid, of verminderde konsentrasievermoë. By jong kinders mag 'n onvermoë om oogkontak te maak waargeneem word · Toeval · Lomerigheid, of traagheid om wakker te word uit slaap · Stywe nek · Ligsensitiwiteit · Gebrek aan belangstelling in voedsel en drank · 'n Veluitslag kom voor in die geval van virus- of meningococcus meningitis.
Vroeë tekens en simptome wat aanduidend is van infeksie sluit in: pyn in bene, koue hande en voete en abnormal-bleek velkleur. Dit dui nie noodwendig op 'n toestand van mengitis nie.
By vroeggeborenes en kleuters mag die volgende tekens waargeneem word: konstante huil, ongewone slaperigheid of geirriteerd, swak eetlus. Soms mag die sagte area op 'n kleuter se kop uitbult. 'n Laat teken mag spasmaties wees, wat 'n uiterste hiperekstensie van die liggaam meebring (opisthotonos).
Indien 'n bakteriële meningitis opgedoen is, bestaan die gevaar van permanente breinskade. Daarbenewens kan die dood binne enkele dae intree. Dit is noodsaaklik om die siekte onmiddellik te behandel.
[wysig] Potensiële komplikasies
Ernstige gesondheidskomplikasies mag opgedoen word. Sonder behandeling ontstaan risiko's, gelykstaande aan toeval, permanente neurologiese skade, insluitende gehoorverlies, verlies van spraak, leergestremdheid, gedragsprobleme, breinskade en selfs verlamming. Nie-neurologiese komplikasies sluit in versaking van die niere en byniere.
Bakeriële infeksie van die sentrale senuweestelsel is snel en mag binne enkele dae lei tot skok en dood.
[wysig] Geneeskundige evaluasie
Enige teken of simptoom wat dui op meningitis moet onder doktersbehandeling geplaas word. Herstel en beheer oor komplikasies word bevorder indien behandeling vroeg genoeg kan begin. Aansteeklikheid van die siekte moet oorweeg word, na gelang van die graad van meningitis wat die rondte doen.
- Klassifikasie
- Eerstevlak toetsing
- Lumbaal-punksie
- CT
- MRI
[wysig] Behandeling
Behandel koors en spierpyne Antibiotikum (binne-aarse toediening vir snelwerking) Behandel druk op brein weens swelling Behandeling teen toeval
[wysig] Voorkoming van Meningitis
Uitskakeling van aansteeklike infeksies. Verspreiding vind plaas deur hoes, nies, soen en self gemeenskaplke gebruik van eetgerei, 'n tandeborsel of 'n sigaret.
Persoonlike higiëne is noodsaaklik om blootstelling aan infeksiegeleiers uit te skakel. In hierdie opsig moet hande gereeld gewas word voor etes en na gebruik van die toilet, na blootstelling aan 'n publieke omgewing en kontak met diere.
Handhaaf en bou die immuunstelsel deur voldoende rus (slaap), gereelde oefening, gesonde dieet met vars vrugte, groente en volgraan.
Swanger vroue moet verseker dat vleis goed gaar is en skakel kaas wat van ongepasteuriseerde melk vervaardig is, uit.
Immunisering
Sommige vorme van meningitis kan voorkom word deur immunisering: Jong kinders volg 'n inentingsprogram vanaf ouderdom 2 jaar Sommige programme is gerig op kinders tussen ouderdom 11 – 12, op ouderdom 15 jaar en studente wat in slaapsale gehuisves word. Daar bestaan 'n inentingsprogram om kinders tussen 2 – 5 jaar en ouer kinders en volwassenes teen die longkokkus bakterië te beskerm.
