Motî:walon

Èn årtike di Wikipedia.

Li mape do mot "cizete" (PALW I, 9) mostere bén li stindowe do walon å sinse linwistike.

walon

I. [o.n.]

1. (istoricmint, di 1200 ^[1] a 1930 ^[2]) roman lingaedje djåzé el Nonne des Bas Payis espagnols (pu otrichyins) ey el Principåté d' Lidje. I djha co ki ç' vindeu cial d' Élessene djåzéve on walon tirant so l' flamind k' on comprindeut co assez åjheymint (vîs papîs del djustice di Nameur, 1564). F. wallon.

2. (linwisticmint, après 1930) lingaedje do payis, del troke des lingaedjes d' oyi, djåzé dispu l' onzinme sieke e payis d' Lidje, di Nameur, e Roman Payis, e l' Årdene et e l' Ess do Hinnot (å Levant des arondixhmints di Twin eyet d' Sougniye). >> vî walon: lingaedje sicrît dins les bassès coûs d' djustice el Walonreye, divant 1600, et ki maxhe on motî administratif li minme po tos les lingaedjes d' oyi, avou des mots et des emantcheures di fråzes pår walones. rl a: scrîta.

II. walon, walone [addj.] a vey avou l' walon (li lingaedje), les Walons u l' Walonreye. Li lingaedje walon, li tuzance walone.

| Walon, Walone u Walonde [n.dj.]

1. (istoricmint, di 1500 ^[3] a 1850 ^[4]) djin ki dmeure ezès Bas Payis espagnols (pu otrichyins) ou el Principåté d' Lidje, et ki djåze on lingaedje roman, et nén do tîxhon. Noû-York a stî askepyî pa des Walons... d' Avene, e France. F. Wallon, Wallonne. >> i doet ås Walon et ås Tîxhons: i doet des cwårs totavå; il a toplin des desses. F. il est criblé de dettes.

2. (dispu 1850) djin ki dmeure el Walonreye, u ndè provni. Sont des Walons, sins manke, tos les cis et les cenes ki boutèt dins l' aroyaedje del Walonreye (F. André et al, rat. pa L. Mahin).

3. (v.v.m.) (di 400 a 900) lomaedje pås Francs, ki dimorént astok, di djins del Gåle beldjike ki cåzént roman, et nén tîxhon.

Etimolodjeye: tîxhon "Walha" (Gayel, Cele), diné, divant Djezus-Cri, a on seul peupe vijhén des Tîxhons, les Voles.

Parintêye:

• Walonreye
• waloneu
• walingant

Mots d' aplacaedje :

• waloncåzant

Minme sourdant etimolodjike :

• Vonneche
• Walcoû
• Wålem
• Walin
• Wancene
• Wånrote

• Dipus d' racsegnes sol lingaedje walon
• Dipus d' racsegnes so l' vijhnaedje inte les Walons et les Tîxhons
• Dipus d' racsegnes so l' vî walon

[candjî] Sourdants

1. ↑ date la kel vî vî walon est ddja diferin linwisticmint do vî vî picård (L. Remacle).
2. ↑ date la k' les linwincieus fwaiynut bén l' diferince, el Walonreye, inte li walon, li picård eyet l' gåmès.
3. ↑ Prumî grand rashonnaedje des estats walon-cåzants (foû del Principåté d' Lidje) pa Tchårlukin.
4. ↑ Askepiaedje do mot "Walonreye".