Motî:tchandele
Èn årtike di Wikipedia.
tchandele [f.n.]
1. bordon d' cire avou on fyi å mitan (li witche u l' lignoûle), k' on-z esprind å dzeu, po s' loumer. Loukîz a : cidje, boudjiye. F. chandelle.. >> Les Tchandeles: ôte no del fiesse del Tchandleuse. >> tini l' tchandele: esse la dabôrd ki des hanteus vôrént bén esse tot seus. F. jouer les chaperons. >> Dji n' esteu nén la po tni l' tchandele: Dji n' sai nén çou k' il ont fwait (po djåzer d' galants). >> divizer avou s’ galant foû tchandele: sins k’ i gn åye ene sakî a costé. C’ esteut bén l’ prumî côp k’ elle aveut ene miete l’ocåzion di dvizer avou s’ galant foû tchandele (J. Thiry). F. dans l’intimité. >> beneye tchandele: tchandele beneye a l' eglijhe al tchandleuse, et ki waerantixheut disconte del tonwere. F. chandelle bénie. >> esse come ene tchandele sins metche: esse flåwe (fwebe). Kî est ç' del fåte si nos n' avans stî k' des tchandeles sins metche ? (L. Sohy).
2. baston d' glaece ki pind après on toet, cwand il a rligné, pu rdjalé. F. chandelle de glace. >> djaler a tchandeles: djaler foirt.
| tchandlé [o.n.] usteye po-z î tchôkî ene u sacwantès tchandeles, k' î dmorèt bén droetes. Sol djivå, inte on potiket å toubak et on tchandlé d' keuve, on bondiu d' bwès sitind ses bresses (A. Marchal). F. chandelier.
| tchandleur u tchandleuse [f.n.] fiesse des crustins li 2 d' fevrî, la k' on benixh des tchandeles k' on wåde tote l' anêye. F. chandeleur. >> Cwand i lût so l' åté al Tchandleuse, li rnåd rmousse dins s' bôre po shijh samwinnes; u : >> … l' oûsse rimousse dins s' trô …; u : >> Cwand l' ourson voet si ombe al tchandleuse, i rmousse a s' trô po shijh samwinnes: spot po-z anoncî l' tins do moes d' fevrî et l' kiminçmint d' måss, a ' assulon do tins k' i fwait l' 2 d' fevrî. >> Al tchandleuse; l' ivier pleure u rprind vigueur; les djoûs sont ralonguis d' ene eure:
[candjî] Etimolodjeye et tcherpetaedje
[candjî] Disfondowes
- tchandele
- tchandèle, tchondèle, tchondële, tchandèye, tchondèye; miersipepieuzmint el notûle A.L.W. 3. 191.
- tchandlé
- tchandlé, tchanl'lé, tchondlé, tchandèyî, tchandlî, tchandlè.
- tchandleuse
- tchandleuse, tchondleuse, tchâdleuse, tchandloûse, Pc. candleuse, chandleuse; miersipepieuzmint el mape A.L.W. 3. 64 ey el notûle 3. 191.
- tchandeleur
- tchandleur, tchâdleur, tchandleu, tchâdleu; Pc. candleur, candleu; miersipepieuzmint el mape A.L.W. 3. 64 ey el notûle 3. 191.
[candjî] Hårdêyes divintrinnes
- Dipus d' racsegnes so les tchandeles
- Dipus d' racsegnes sol fiesse del tchandleuse
