Motî:plome
Èn årtike di Wikipedia.
plome [f.n.]
1. sacwè ki crexhe sol pea des oujheas, et ki les rafûle, et fé leus penas por zels poleur voler. Ene plome di poye, di faizan. C' esteut des grandès poyes flamindes avou des grandès pates et waire di plomes (J.J. Gaziaux). Loukîz a: pene. F. plume. >> C' est l' bele plome ki fwait l' bea oujhea: dijheye a onk (ene) ki n' si vout nén bén moussî. Franwal: ahåyant po: "l'habit qui fait le moine". >> il a metou ene plome a s' tchapea; u: >> c' est ene bele plome a s' tchapea: a) il a bén adiercî s' côp. F. action d'éclat, marquer des points. b) (tot cåzant årvier) ci n' est nén foirt rilujhant, çou k' i (elle) a fwait. F. pitoyable, pas brillant. >> ledjir come ene plome; u: >> ossu ledjir k' ene plome: foirt ledjir. Vos cnoxhoz l' doûce sôlreye ki vs rind l' cour etait et pus ledjir k' ene plome (Y. Gendarme). >> on n' sait si ça serè des plomes u des pwels: dijheye po balter on djonnea ki cmince a aveur del båbe. >> dins ses plomes: dins s' lét. Et après l' marinde, i s' a co rmetou dins ses plomes et il a co fwait prandjire come on binawreus (L. Mahin). >> po-z aveur ses plomes, i fåt del tchôde aiwe; u: >> On n' lyi såreut aveur ene plome foû do cou sins tchôde aiwe: a) c' est on pice-crosse, on rapia. F. avare. b) po-z aveur çou k' on vout d' lu, i lyi fåt ecråxhî l' pate. F. vénal. c) i n' est nén foirt sûti. F. lent à la détente. >> riwaitî ene sakî come s' il åreut des plomes : esse tot sbaré del vey. >> î leyî des plomes; u: >> piede ses plomes: piede des cwårs. F. déboires, déchéance. >> n' aveur pus k' ses plomes po voler: aveur cåzu tot pierdou, esse foirt pôve. F. que le strict nécessaire. >> i lyi fåt bén totes ses plomes po voler; u: >> il a dandjî d' totes ses plomes po voler: i lyi fåt bén tot po viker. F. dur à s'en sortir. >> aveur totes ses plomes: aveur des çanses assez (po payî ene desse). >> il est tcherdjî d' årdjint come on crapåd d' plomes: il est pôve. >> les plomes: li ploumaedje.
2. pene (po scrire). Loukîz a : ploumî, poite-plome.
3. manire di scrire. Il a ene metchante plome (ramexhné pa M. Francard).
ploumî [o.n.] usteye des scolîs, la k' i metnut leus croyons et leus ptitès ahesses divins. Gn a on croyon Bik k' a corou dins m' ploumî. F. plumier, trousse.
Etimolodjeye: calcaedje riwalonijhî do F. plumier.
| ploumté, ploumtêye [addj., purade padvant] k' a ddja beacôp des plomes. F. plumeux, couvert de plumes.
| ploumteus, ploumteuse [addj., purade padvant] ki rshonne a del plome. F. plumeux, duveteux.
| ploumtî, ploumtresse [o.n.] onk (ene) ki s' mestî, c' est di scrire tot çki s' dit en on tribunå. F. greffier.
Mot d' aplacaedje:
- poite-plome.
Parintêye:
- ploumaedje, plouma, ploumasse, ploumet.
- ploumion, ploumtion.
- ploumon.
- ploumer.
- ploumter.
- disploumer.
- disploumter.
Omonimeye coinrece :
- plom (pezant metå)
- Dipus d' racsegnes so les plomes d' oujhea.
- Dipus d' racsegnes sol mestî d' ploumtî.
