Motî:nukî

Èn årtike di Wikipedia.

nukî (codjowaedje)

I. [v.c.] loyî (ene sacwè), tot croejhlant des fyis, des coides, evnd. Dji nuke mes laecetes, mes solés. Vént après mi li ci ki dji n' merite dedja di nukî les nålîs d' ses solés, dijha-t i Djhan Batisse ås Farizyins (sint Djhan rat. pa J. M. Lecomte). L' åbe ni tént pus k' d' on costé; Rade, on-z a nukî ene coide Conte on strouk dimanou d' ene di ses hôtès coxhes, Et les omes saetchèt dsu (H. Simon). F. nouer. >> nukî les deus dbouts; u: nukî les corons eshonne: ariver a schipe a viker, èn waire wangnî d' cwårs.

II. [v.s.c.] (mot d' texheu) raloyî des bokets d' linne po fé ene tchinne po texhî so on mestî a texhî. Les crapådes k' arivént noveles al fabrike divént aprume, aprinde a nukî.

III. [v.pr.]

1. (mot d' planteu) fé on nocrea, tot djåzant d' on bodje d' åbe. F. se nouer.

2. fé ene nuke. Ene dureure si nuke e droet bresse; les côps d' mårteas sounnut e s' pawene; ses doets sont docô roeds åtoû d' l' usteye; on djoû, torade, i fårè leyî ouve (A. Laloux).

Disfondowes: nokî, noukî, nuker, nukî, nokè, noker, nokî.

Etimolodjeye: patwès latén "nodicare" (minme sinse).

| nukî, nukeye

I. [addj.]

1. loyî (loyeye) avou on nuk. F. noué(e). >> aveur ses boyeas nukîs: a) aveur des atnances inte ses boyeas a cåze d' ene peritonite. b) esse seré (êye), esse sitrindou (owe), aveur sogne (aveur peu).

2. (vî mot d' acleveu) malåde pask' on croet k' il a avalé si coirdea d' botroûle, tot djåzant d' on vea. Si l' coirdea n' est nén el pureure, li vea est nukî, i fåt k' i creve pask' i l' a avalé.

3. aroedi, eye a cåze di rumatisses. I fåt bén ki dj' rote on pô, ôtmint, dji serè nukeye. F. ankylosé(e).

4. ki n' crexhe nén, et k' a les oxheas des coisses ki fjhèt des nuks la k' i s' ridjondèt å tinroxh. rl a: disnukî. F. rachitique.

II. nukeye [f.n.]

1. djonteure des doets. On côp d' nukeye so l' tiesse fwait do må. F. articulation des doigts (interphalangiennes). >> des nukeyes di rumatisse: des djonteures totes houzêyes. rl a: nuk.

2. djonteure inte les doets eyet l' plat do pougn, ki fjhèt come des ptits nuks. F. articulation métataso-phalangienne, aspérités du poing.

Disfondowes: nuké, -éye, -êye, nukè, noké, -ée, nokèye, noukêye, nowé, nawé, nëwé, nukî, nukèye.

| nucaedje [o.n.] no d' fijhaedje et no di çou k' est fwait (accion et si adierça) pol viebe "nukî". Li nucaedje di vos laecetes n' est nén bén fwait. F. nouage, nouure, nouaison. >> nucaedje di boyeas: atnance inte les boyeas. F. bride intestinale.

Disfondowes: noukèdje, nokèdje, nucadje, nukèdje.

| nukeu, nukeuse u nucresse

I. [o.f.n.]

1. li ci (cene) ki nuke.

2. nucresse: (pus stroetmint, mot d' texheu) feme ki nuke eshonne deus tchinnes di linne.

II. [addj.] nukeuse five: five avou des crexhoûles (glandes linfatikes houzêyes). F. fièvre noueuse.

Disfondowes: nocresse, nukeu, euse, nucresse.

| nuca [o.n.] pitite coriete po nukî on dvantrin, ene bonete. >> gåmete ås nucas: bounete di feme avou des corions k' on nuke dizo l' minton.

Bodje:

• nuk

Parintêye:

• ranukî
• ranucter
• disnukî
• fernukî
• efernukî
• disfernukî