Motî:do 1
Èn årtike di Wikipedia.
do 1
I. [pårtixhant årtike] di li: etrocla divant on no omrin ki cmince pa ene cossoune. do pan et do boure; do bon vén, do mwais peket, dinoz mu do laecea. Fijhoz do bén a on tchén, i vs tcheyrè dins l' mwin. Dj' avans yeu bråmint do må. Pa do tins parey, ça crexhe. Cwè çki fwait po do tins ? F. du. Ny, Almand, Inglès: rén. >> nén do: pont di. On n' m' a nén fwait do må. rl a: nou. F. pas de, aucun. Ingl. no. Ny. geen. Almand: kein. >> pus do: pupont di. I n' a pus do boure. rl a: di l' , del.
II. [definixhant årtike] li. Dji lyi dnéve li scramé laecea, nén cåzu do bon (ramexhné pa L. Remacle). >> fé° do:
a) si cdure come on, come (ene sakî di må rlomêye). fé do malén, do mannet. Ti n' vénrès nén fé do Djåke Tatiche avårci, et rabocter tes viyès pîces ! F. faire le, se comporter comme.
b) fé° l' mestî di. fé do bokion.
III. [etrocla del divancete "di" + definixhant årtike "li" divant on no omrin ki cmince pa ene cossoune]
1. mostrant l' apårtinance.
a) po les djins. C' est l' fi do botchî. rl a: då. F. du. Ny. van de. Ingl. emantchaedje a bascoule.
b) po les sacwès. Li prumî do moes; al coine do bwès.
2. mostrant l' divnance. Il a toumé do meur. Ny. van de. Ingl. from the.
3. tins del. Leyîz l' finiesse å lådje po do djoû, dj' el riclôrans po del nute (ramexhné pa M. Francard). I travaye di nute, i fåt k' i doime do djoû (A. Carlier & W. Bal). F. pendant le. Ingl. during the.
4. på. Dji so broûlé do solea. Il a stî pûni do mwaisse. Il a stî hagnî do tchén. Dji vs åreu leyî prinde do leu°. Dj' a sogne k' i n' si fwaiye apicî do leu (Alcoran, rat. pa L. Mahin). F. par le. Ny van de. Ingl. by the.
5. å. C' est vint francs do kilo. >> deus do cint: 2 %. On metrè co bén vite ses sôs a deus do cint (ramexhné pa M. Francard). rl a: åcint, porcint. F. pour cent.
6. a cåze di. Dji voreu bén rexhe, mins dji n' pou nén do docteur.
7. a pårti do, distant di. On voeyeut bén ça do gurnî. Dj' elzès rwaitive do docså.
9. si dji sereu do: si dji sereu el plaece do. Si dji sereu do mayeur, dji freu ôtmint. Si dji sereu do mwaisse, ça n' direut nén insi. F. à la place de.
IV. [divancete] di (metou po "di li", divant on viebe sustantivé ki cmince po ene cossoune). Il a toirt do vleur fé a s' tiesse. Dji n' a nén stî fotou do m' è sovni. C' est s' plaijhi do s' acahouter drî on bouxhon et do ratinde li bisteu ki distrût les dinrêyes (J. Calozet). rl a: å; rl a: sustantiver. F. le fait de. Ny. årtike "het" + infinitif. Ingl. årtike "the" + viebe avou l' cawete -ing. >> Dji so si malåde ki ç' n' est nén do dire: dji so foirt malåde.
Disfondowes: dè, do, dou, du. Pc. & Gm: dou; (miersipepieuzmint el mape ALW 2.3).
Etimolodjeye: latén "de illo" (minme sinse), 1250.
Omonime:
- do (note di muzike)
Omofone:
- dos (o.n., boket do coir)
