Motî:dizôre

Èn årtike di Wikipedia.

dizôre / dzôre [o.n.]

1. estance d' ene plaece ki n' est nén bén rindjeye. I gn a on bea dizôre e s' manaedje. Mi, dji n' såreu viker dins li dzôre. rl a: ôre. F. désordre.

2. estance di djins ki s' margayèt. C' est ç' cånoye la k' a-st apoirté l' dizôre e m' måjhone. rl a: bisbisse. F. désaccord, brouille. >> esse en on dizôre: esse e margaye. F. être en froid.

3. tourmint. F. tourment. >> fé dzôre a ene sakî: el tourminter.

Disfondowes: dizôre, dèzôrde, dèzorde, d(i)zôⁿre.

| dizôrner / dzôrner (codjowaedje) [v.c.]

1. disrindjî. rl a: disbrôler, gåter, dizawurer. F. déranger, désorganiser.

2. (imådjreçmint) rinde tot pierdou. Li spotchaedje do walon fourit on goulag sicolodjike k' end a dzôrné eyet disnorté ene peclêye, di Walons (L. Mahin). rl a: troubler, disnorter. F. troubler, perturber, désorienter, priver de repères, déboussoler.

Disfondowes: d(i)zoûrner d(u)zoûrner, d(u)zoûrnè, d(i)zoûrnè, d(i)zôrner, d(u)zoûrmer, duzoûrni (4inme grope), d(i)zôrnyî (3inme grope), d(i)zôrniyî , dus'zôrnier, dus'zôrmier, d(u)zôrmier, d(u)zoûrniè, d(i)zôⁿrner.

Etimolodjeye: bodje "ôre" (F. ordre), rissaetchante betchete d(i)-, z di beloyance, cawete di viebe -ner.

| dizôrné / dzôrné, êye [addj.]

1. ki n' sait pus cwè, ki n' a pupont d' ôre dins ses tuzaedjes. Ké cale cwand l' ôrlodje est astok: on est tot dzôrné. rl a: disbrôlé, diswaibyî. F. décontenancé(e), émotionné(e), désemparé(e), désorienté(e).

2. poenneus(e). Li grand bwès lyi shonne si dzôrné, enute, minme avou les gréves et les måvis ki shoflèt (J. Calezet). rl a: disbåtchî, disbeli, disnorté, catibulé, discatibulé, troublé. F. triste, désolé(e), consterné(e), déconcerté(e).

Coinrece Payis d' Lidje & Årdene.

| dizôrnance / dzôrnance [f.n.] disbåtchance. Mins dabôrd èn passe nén tot t' tins A t' fé pus laid ki t' n' es, Et a tchoûler so ti dzôrnance, So t' disnortance Et ti dseulance (L. Mahin). F. trouble, malheur.

Etimolodjeye: viebe dizôrner, cawete -ance, 1998.

| dizôrnant / dzôrnant, e [addj.] ki dzône. Come c' est dzôrnant di n' pont aveur d' eure. F. perturbant(e), embêtant(e).

Disfondowes: duzôrnant, dizôrniant, duzoûrnichant, d(i)zôⁿrnant.

| dizôrnaedje / dzôrnaedje [o.n.]

1. disbrôlaedje, metaedje e dzôre. F. dérangement.

2. disnortaedje. rl a: troublaedje. F. trouble, perturbation.

Disfondowes: d(u)zoûrnihèdje, d(i)zôⁿrnèdje.

| dizônmint / dzônmint [o.n.] dizôrnaedje. F. dérangement.

Disfondowes: d(u)zoûrnih'mint, d(i)zôⁿnmint.

| dizôrnireye / dzôrnireye [f.n.] grand disbrôlaedje. Avou totes ces dzôrnireyes la al dwane, on-z a arivé on djoû trop tård. F. dérangement, problème.

Disfondowes: d(u)zôrnîrîye, duszôrmîrîye, d(i)zôⁿrnirèye.

Etimolodjeye: viebe dizôrner (disfondowe dizôrnyî), cawete -reye, 1995.