Jozef Cardijn
Uit Wikipedia
Jozef Cardijn (Schoarbeek, 13 november 1882 - Leuvn, 24 juli 1967) wos e Belgischn kardinoal en stichter van de KAJ.
Inoud |
[bewerkn] Leevn
[bewerkn] Joenk leevn
Cardijn is ebôorn in Schoarbeek, mor e veruusde ol vroeg me zyn familie no Halle. Doa dei ze voader in kooln en ze moeder adde e cafeetje. E gerakt ol zêre ounder 'n indruk van de triestige veroaln dan de werkmenschn a 'n toog vertelln en at 'n twove is, verergert dadde nog deur dat 'n Daens ôort. Buutn Daens is ouk de encycliek Rerum Novarum van paus Leo XIII e grôte inspiroaschebronne.
E beslist van paster te kommn, mo ze matjes verwytn nem doavôorn en zeggn dat 'n meidoet met de ryke, etwot dat 'n styf erg viendt. A ze voader bykan dôod is, vroagt 'n an ze zeune voun paster te kommn voun de sukkeloars, voun de werkmenschn.
[bewerkn] Paster in Loakn
At 'n paster ekommn is, moet 'n e bitje teegn ze goeste ounderpaster kommn in Loakn. Doa gienk 'n no d'uuzn van de werkmenschn en begunt 'n me groupn noaisters tope te briengn voun over nunder probleemn te koutn. Teegn nunder zeidt 'n: "Gyder zyt evenvele weird of die prinsesse in 't paleis van Loakn". Olles is upebouwd voogns zien-ôordêeln-andeln, de methode die nu nog ossan gebruukt is binn de KAJ. E kôos die methode omda ze simpel t'ountounen te gebruukn is.
Beistn 'n Êestn Weireldôorloge adde Cardijn zyn mound ol te vele eroerd no de gouste van de Duutschers en vlôog 'n in 't kasjot. Ezô at 'n ol 'n tyd van de weireld voun En nu vooruit te schryvn, 't andbouk van de kajotters.
[bewerkn] Erkennienge van de KAJ
De KAJ krêeg in 1925 erkennienge en de bewegienge groeide zêre. Cardijn kwam algemêen prôost. E wos e goed redenoare die vele gesticuleerde en die vele vook kuste overtuugn. Up zyn ogtepunt (in de joarn '50) adde de KAJ tusschn de 50 en 100 000 leedn in Vloandern.
In 'n Twiddn Weireldôorloge vliegt Cardijn were in 't gevang, juuste lik vele aar kajotters. E dêel van de leedn van de KAJ neemn beistn 'n ôorloge dêel an 't gewoapnd verzet, mo 't zyn der ouk die no Duutsland ezounn zyn voun doa in de werkkampn e oundergrounsche bewegienge te begunn. De kajotters doa verkenn makoar deur 't kajotterslied te schufeln.
Achter 'n ôorloge grakt de KAJ were zêre organiseerd en Cardijn wult toogn dat de bewegienge nog ossan styf vievig is. E lat e congres deuregoan up 'n Eizel, die hêlegans vul grakt.
[bewerkn] Internationoale KAJ
Oundertusschn begunt 'n me te reizn no verre lann (in Azië, Afrika en Zuud-Amerika) voun doa de bewegienge uut te bouwn (doavôorn bestoeg de KAJ oek wel ol in e dêel lann, byvôorbeeld in Vrankryk, woadat Mardyck (romang en kajottersbybel van Maxence van der Meersch over e kajotter in Roubaix) nem ofspeelt). 't Zyn ouk e masse vrywilligers die die de toake van missionoaris van de KAJ up nunder enoomn en. In 1957 richt 'n de internationoale koupel up (IKAJ) met mêer of 80 landn die uutendelik lid gon kommn.
[bewerkn] Erkennienge
Cardijn et ossan teegn de scheenn bluuvn schuppn, mor in 1965 krêeg 'n egliek 'n êretitel van kardinoal. Beistn de vierienge zei 'n: Ik krijg hier de decoraties, maar gij bouwt de beweging op en alleen gij kunt de beweging opbouwen!
In de Vlamsche verkiezienge van 'n Grotstn Belg is Cardijn 'n drieëntwientigstn endigd.
[bewerkn] Dôod
Uuteindelik goat 'n dôod in 1967 en begroavn ze nem in de kerke van Loakn. In Halle stoat er e standbeeld. 't Zyn ouk e masse stroatn in hêel Vloandern die no nem vernoemd zyn.
[bewerkn] Uutsproakn
- En nu vooruit!
- Iedere jonge arbeider is meer waard dan alle goud van de wereld
- Als het moet, zal ik mijn leven geven voor de redding van de arbeidersstand
- Wij zijn geen slaven, geen lastdieren, geen machines
- Door eigen werk sterk
- Toun at er e kajotter vroeg an Cardijn met oevele daj moeste zyn voun met e KAJ te begunn, zeidt 'n: "Met oevele moej zyn voun e stee in brande te steekn?"
[bewerkn] Varia
Zyn chauffeur, André Synaeve, die 20 joar voun nem ereen et, wos ofkomstig van Leisel. Oek zyn vrouwe wos van in 't geburte. Cardijn zei teegn niemand dat 'n ze chauffeur meiadde, mo wel da ze moat meiwos. 't Is etwot die nem typeert, en is ossan e geweunn mens ebleevn.
