Võ Văn Dũng
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Võ Văn Dũng[1] (?-?) là võ tướng của Tây Sơn, một trong những tướng lĩnh trung thành cuối cùng đã chiến đấu để bảo vệ sự tồn tại của triều Tây Sơn.[2]
Mục lục |
[sửa] Quê quán
Võ Văn Dũng quê quán thôn Phú Mỹ, huyện Bình Khê, nay là huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.
[sửa] Cuộc đời và sự nghiệp
[sửa] Giai đoạn trước khi Nguyễn Huệ qua đời
Ông tham gia khởi nghĩa Tây Sơn từ đầu, có công tập hợp lực lượng, được phong chức Chiêu viễn tướng quân, được coi là một trong Tây Sơn thất hổ tướng.
Năm 1786, sau khi Lê Hiển Tông qua đời (tháng 7), Nguyễn Huệ rút về Nam, Vũ Văn Dũng và Nguyễn Văn Duệ được giao trấn thủ Nghệ An. Ông cùng Vũ Văn Nhậm, Ngô Văn Sở, Phan Văn Lân dẹp được Nguyễn Hữu Chỉnh. Nhiệm vụ trấn thủ Nghệ An được giao cho Vũ Văn Nhậm .
Năm 1788, sau khi Nguyễn Huệ lần thứ hai tiến quân ra Bắc và lập mưu diệt Vũ Văn Nhậm, ông ở lại Bắc Hà cùng Ngô Văn Sở, Ngô Thì Nhậm trông nom chính sự. Lần thứ hai ông được giao làm trấn thủ Nghệ An.
Sau khi Tây Sơn đánh đuổi quân Thanh năm 1789, giữ chức Hải Dương Chiêu viễn đại đô đốc, tước Quận công.
Năm 1792, ông được vua Quang Trung cử đi sứ nhà Thanh để xin cưới công chúa con vua Càn Long cho Quang Trung và "xin" đất Lưỡng Quảng. Nhưng việc thương thuyết nửa chừng thì nghe tin vua Quang Trung mất nên bỏ dở.
[sửa] Giai đoạn sau khi Nguyễn Huệ qua đời
Năm 1792, sau cái chết của Nguyễn Huệ, Võ Văn Dũng - khi này là Tư đồ cùng Thái sư Bùi Đắc Tuyên và Thiếu phó Trần Quang Diệu lập Nguyễn Quang Toản (10 tuổi) lên ngôi, tức vua Cảnh Thịnh. Thời vua Cảnh Thịnh (1793-1802), ông được thăng làm Đại tư khấu, sau đó lại được thăng tiếp thành Đại tư đồ.
Năm 1795, ông là chủ sự của hai chính biến lớn là giết Ngô Văn Sở và cha con Thái sư Bùi Đắc Tuyên (Đắc Tuyên là đang là quyền thần trong triều, Văn Dũng quyết giết Đắc Tuyên sau khi nghe phân tích của Trần Văn Kỉ). Ngô Văn Sở bị vu là mưu phản, sau đó bị lừa về Phú Xuân, rốt cuộc bị đóng vào cũi và đem dìm xuống sông Hương. Bùi Đắc Tuyên bị lừa vào chầu , bị quân của Văn Dũng bắt lại và sau đó giết chết.
Vũ Văn Dũng có nghi ngờ và mâu thuẫn với Trần Quang Diệu. Quang Diệu lúc này đang chiếm lợi thế khi đánh quân Nguyễn ở Diên Khánh, hay tin triều biến nên vội thu quân về triều, đóng quân ở mạn Nam sông Hương, hướng mặt vào thành Phú Xuân, trong khi Văn Dũng đóng ở mạn Bắc sông và muốn đem quân cự lại. Nguyễn Văn Huấn ra tạ tội. Cảnh Thịnhhòa giải hai bên, hặc tội và giết Nguyễn Văn Huấn. Mâu thuẫn giữa Văn Dũng và Quang Diệu được thu xếp ổn thỏa.
Năm 1799, Qui Nhơn bị Nguyễn Ánh đánh ngặt, Trần Quang Diệu và Vũ Văn Dũng vào cứu. Do quân lệnh không nghiêm, quân của Văn Dũng thất lợi. Nghe lời gièm, vua Cảnh Thịnh viết mật thư, lệnh cho Văn Dũng trừ Quang Diệu đi. Văn Dũng không nghe, tin cho Quang Diệu biết .
Năm 1800, Vũ Văn Dũng và Trần Quang Diệu cùng vào đánh Qui Nhơn.
Tháng 5 âm lịch năm 1801, sau khi nhận thấy hai tướng giỏi nhất và lực lượng quân sự lớn của Tây Sơn đã tập trung cả ở Qui Nhơn, Nguyễn Ánh quyết định đem quân cứu Võ Tánh – khi này đang cầm cự để giữ thành Qui Nhơn nhưng Võ Tánh quyết hy sinh và cầu chúa Nguyễn tấn công Phú Xuân đang trống trải do quân số không đủ để tự bảo vệ. Quang Toản chống không nổi, phải chạy tới Nghệ An rồi bỏ cả Thanh Hóa ra Thăng Long.
Tháng 3 âm lịch năm 1802, sau khi nghe tin Cảnh Thịnh cầm 3 vạn quân đánh thua ở Nghệ An, rồi tiếp tục thất trận khi cố chiếm lại lũy Trấn Biên, Vũ Văn Dũng và Trần Quang Diệu đem tượng binh đi vòng qua đường nước Vạn Tượng (Lào) để ra Bắc cứu vua. Trần Quang Diệu và vợ con bị bắt ở huyện Thanh Chương, Nghệ An.
Giữa năm 1802, Vũ Văn Dũng bị quân Nguyễn Ánh đuổi đánh ở Nông Cống (Thanh Hoá), nhưng trốn thoát và có tư liệu cho rằng ông lui về quê ẩn náu rồi mất tại đó. Cụ thể hơn, có thuyết nói Vũ Văn Dũng trốn thoát vào Tây Nguyên, sống tới 90 tuổi, mất vào đời vua Thiệu Trị (1841-1847).[3]
[sửa] Tham khảo
Đại cương lịch sử Việt Nam, tập 1.
[sửa] Chú thích
- ^ người Đàng Ngoài gọi ông là Vũ Văn Dũng
- ^ Một số tướng lĩnh khác nằm trong số này là Trần Quang Diệu (mất 1802), Đặng Xuân Bảo (đô đốc Bảo, mất 1802), Nguyễn Tăng Long (đô đốc Long, sinh 1750).
- ^ Ngoài ra, có tài liệu ghi rằng cả Võ Văn Dũng và Trần Quang Diệu đều bị quân Nguyễn Ánh bắt được, nhưng tài liệu này không cho biết chi tiết hơn là sau đó ông có trốn thoát hay không.
