Sơn trung vấn đáp
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Sơn trung vấn đáp (Hỏi đáp trong núi) của Lý Bạch viết theo thể tuyệt cú lối cổ, vượt ra khỏi niêm luật, mang khẩu khí của một trích tiên đạt đạo. Bài thơ này của Thi Tiên thường được so sánh, liên tưởng với Tống biệt của Thi Ma Cật Vương Duy.
Mục lục |
[sửa] Tác phẩm
[sửa] Nguyên tác
- 山中問答
- 問余何意棲碧山
- 笑而不答心自閑
- 桃花流水杳然去
- 別有天地在人間
[sửa] Phiên âm
- Sơn trung vấn đáp
- Vấn dư hà sự thê bích san
- Tiếu nhi bất đáp tâm tự nhàn
- Đào hoa lưu thuỷ diểu nhiên khứ
- Biệt hữu thiên địa phi nhân gian
[sửa] Dịch nghĩa
- Hỏi ta vì sao lại vào ở nơi núi biếc,
- Cười mà không đáp, trong lòng tự thấy an nhàn.
- Hoa đào theo dòng nước chảy trôi đi xa.
- Có một cõi trời đất khác không phải chốn nhân gian.
[sửa] Dịch thơ
- Trả lời hỏi trong núi
- Hỏi ta: ở núi làm chi?
- Thong dong chẳng nói, cười khì cho vui.
- Hoa đào theo bẵng nước trôi,
- Có riêng trời đất, cõi người đâu đây.
- (Bản dịch Tản Đà)
- Hỏi ta sao ở non xanh
- Cười mà không đáp bụng mình dửng dưng
- Hoa đào nước chảy băng băng
- Càn khôn riêng đó phải chăng cõi trần
- (Bản dịch Trần Trọng Kim)
[sửa] Bình
Tự cổ chí kim, một cõi trời đất khác trong chốn nhân gian luôn luôn là niềm ao ước của con người- đặc biệt trong thơ Đường, khi mà nhà thơ thường mộng giấc mộng đăng cao cùng lữ thứ. Lánh chốn thị phi, vào ẩn trong núi biếc thường được xem như một chi tiết trở về, thung dung, thanh nhàn. Sơn trung vấn đáp tuy có hỏi, có trả lời nhưng xem ra đấy chỉ là một cái cớ để thi nhân bày tỏ.
Tiếu nhi bất đáp vì khác với Vương Duy bởi quân ngôn bất đắc ý mà về nằm núi Chung Nam, trích tiên chỉ cười mà không đáp để thêm một vô ngôn trong Đường thi.
Vì biết còn nói thế nào cho hết chỗ khoáng đạt ở trong lòng! Cũng như trời đất bạt ngàn kia, hoa đào cứ theo nước mà trôi, theo mùa mà nở, theo gió lại tàn; thân (ta) tuy là sống nơi chốn thâm sơn cùng cốc nhưng có chỗ nào không là chốn đất trời, không là chỗ tâm tự do mà bước tới.
Sống được một chốn phi nhân gian mà vẫn trong trời đất này thì cười mà chẳng đáp cũng đã thành trường khiếu nhất thanh hàn thái hư rồi, cần gì dụng tâm mà phân biệt đâu là Phật, đâu là Tiên nữa!
