Phiên mã
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Phiên mã (hay sao mã) là quá trình sao chép thông tin di truyền được mã hoá dưới dạng trình tự các nucleotide trên gene thành dạng trình tự các ribonucleotide trên RNA thông tin (mRNA) nhờ đó mà tổng hợp những protein đặc thù cho gene.
[sửa] Chế biến
Việc chế biến (xử lí) mRNA rất khác nhau giữa eukaryote và prokaryote. Prokaryotic mRNA là khá hoàn chỉnh việc phiên mã và không cần chế biến gì (ngoại trừ vài trường hợp hiếm). Eukaryotic pre-mRNA, tuy nhiên, đòi hỏi xử lí rất nhiều.
[sửa] Tạo pre-mRNA ở Eukaryote
- Gắn mũ đầu 5′ là quá trình ở đó guanine nucleotide thay đổi được cộng vào đầu 5′ của pre-mRNA. Quá trình sửa chữa này là quan trọng cho việc phát hiện và đính kèm đúng của mRNA với ribosome. Nó cũng quan trọng với quá trình ghép và vận chuyển.
- Vận chuyển là quá trình ở đó pre-mRNA được sửa chữa để kéo giãn các chuỗi không mã hóa, gọi là introns; và các chuỗi protein mã hóa được gọi là exons. Pre-mRNA được vận chuyển bởi nhiều đường khác nhau, cho phép một gen đơn có thể mã hóa cho nhiều protein, quá trình như vậy được gọi là vận chuyển liên tiếp. Quá trình vận chuyển thường được thực hiện bởi một RNA protein phức, được gọi là spliceosome, nhưng các phân tử RNA cũng có khả năng làm chất xúc tác cho chính quá trình vận chuyển của chúng.
- Polyadenylation là liên kết không phân cực (covalent) của một nửa polyadenylyl với một phân tử RNA. Trong các sinh vật eukaryotic, polyadenylation là quá trình mà ở đó phần lớn các phân tử RNA thông tin được kết thúc ở các gốc 3′ của chúng. Các đầu viện trợ poly(A) trong mRNA ổn định để bảo vệ nó khỏi quá trình exonuclease. Polyadenylation cũng quan trọng với quá trình kết thúc phiên mã, đưa mRNA ra ngoài hạt nhân và dịch mã nó.
- Polyadenylation diễn ra trong và sau quá trình phiên mã DNA vào trong RNA. Sau khi quá trình phiên mã kết thúc, vòng mRNA được phân ra nhờ sự hoạt động của một endonuclease phức gắn với RNA polymerase. Vị trí phân rã được xác định bởi sự xuất hiện của các chuỗi AAUAAA gốc gần chỗ phân rã. Sau khi mRNA được tách ra, 80 đến 250 adenosine còn lại được gắn vào các gốc tự do 3′ tại vị trí phân rã.
- Một chuỗi (khoảng vài trăm) adenine nucleatide được cộng vào các đầu 3′ của pre-mRNA nhờ sự hoạt động của một enzyme có tên là polyadenylate (polyA) polymerase. Đuôi PolyA được gắn với bản sao ở đó chứa những chuỗi đặc biệt, ký hiệu AAUAAA. Tầm quan trọng của ký hiệu AAUAAA được chứng minh bởi một sự thay đổi trong mã hóa chuỗi DNA (AATAAA), dẫn đến sự thiếu hụt của hồng cầu. Polyadenylation làm tăng quá trình phân đôi trong quá trình sao chép, vì thế các bản sao cuối cùng dài hơn trong tế bào và dẫn đến việc dịch mã nhiều hơn, tạo ra nhiều protein hơn.
 |
Bài này còn sơ khai trong lĩnh vực Sinh học. Chúng ta đang có những nỗ lực để hoàn thiện bài này. Nếu bạn biết về vấn đề này, bạn có thể giúp đỡ bằng cách viết bổ sung (trợ giúp). |
 |
