Lục Vân Tiên

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Bài này còn sơ khai. Bạn có thể góp sức viết bổ sung cho bài được hoàn thiện hơn. Xem phần trợ giúp để biết thêm về cách sửa đổi bài.

Lục Vân Tiên là một tác phẩm truyện thơ nôm nổi tiếng của Nguyễn Đình Chiểu, được sáng tác vào cuối thế kỷ 19 và được Trương Vĩnh Ký cho xuất bản lần đầu tiên vào năm 1889. Đây là một trong những sáng tác có vị trí cao của văn học miền Nam Việt Nam.

Truyện Lục Vân Tiên (mà người miền Nam thường gọi là thơ Lục Vân Tiên)là một cuốn tiểu thuyết về luân lý, cốt bàn đạo làm người với quan niệm văn dĩ tải đạo. Tác giả muốn đem gương người xưa mà khuyên người ta về cương thường - đạo nghĩa.

[sửa] Trích một số đoạn trong bài

Vào truyện

Trước đèn xem truyện Tây Minh, (câu đầu)
Gẫm cười hai chữ nhân tình éo le.
Hỡi ai lẳng lặng mà nghe,
Dữ răn việc trước, lành dè thân sau.
Trai thời trung hiếu làm đầu,
Gái thời tiết hạnh là câu trao mình.
Có người ở quận Đông Thành,
Tu nhân tích đức, sớm sinh con hiền.
Đặt tên là Lục Vân Tiên,
Tuổi vừa hai tám, nghề chuyên học hành.
Theo thầy nấu sử xôi kinh,
Tháng ngày bao quản sân Trình lao đao.
Văn đà khởi phụng đằng giao,
Võ thêm ba lược, sáu thao ai bì.

Vân Tiên cứu Nguyệt Nga

Kêu rằng: "Bớ đảng hung đồ!" (câu thứ 125)
"Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân."
Phong Lai mặt đỏ phừng phừng:
"Thằng nào dám tới lẫy lừng vào đây."
"Trước gây việc dữ tại mầy",
"Truyền quân bốn phía phủ vây bịt bùng."
Vân Tiên tả đột hữu xung,
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dương.
Lâu la bốn phía vỡ tan,
Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.
Phong Lai trở chẳng kịp trở tay,
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.
Dẹp rồi lũ kiến chòm ong,
Hỏi: "Ai than khóc ở trong xe này?"
Thưa rằng: "Tôi thiệt người ngay,"
"Sa cơ nên mới lầm tay hung đồ.
"Trong xe chật hẹp khôn phô,
"Cúi đầu trăm lạy, cứu cô tôi cùng."
Vân Tiên nghe nói động lòng,
Đáp rằng:"Ta đã trừ dòng lâu la".
"Khoan khoan ngồi đó chớ ra,
"Nàng là phận gái, ta là phận trai.
"Tiểu thư con gái nhà ai,
"Đi đâu nên nỗi mang tai bất kỳ.
"Chẳng hay tên họ là chi?"
"Khuê môn phận gái việc gì đến đây?
"Trước sau chưa hãn dạ nầy,
"Hai nàng ai tớ, ai thầy nói ra?"
Thưa rằng: "Tôi Kiều Nguyệt Nga,
"Con này tỳ tất tên là Kim Liên.
"Quê nhà ở quận Tây Xuyên",
"Cha làm tri phủ ở miền Hà Khê".

"Sai quân đem bức thư về, 

"Rước tôi qua đó định bề nghi gia. "Làm con đâu dám cãi cha, "Ví dầu ngàn dặm đàng xa cũng đành!

161. "Chẳng qua là sự bất bình, "Hay vầy cũng chẳng đăng trình làm chi. "Lâm nguy chẳng gặp giải nguy, "Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi. "Trước xe quân tử tạm ngồi, "Xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa: "Chút tôi liễu yếu đào thơ, "Giữa đường lâm phải bụi dơ đã phần. "Hà Khê qua đó cũng gần, "Xin theo cùng thiếp đền ơn cho chàng.

171. "Gặp đây đương lúc giữa đàng, "Của tiền không có, bạc vàng cũng không. "Ngẫm câu báo đức thù công, "Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi." Vân Tiên nghe nói liền cười: "Làm ơn há dễ trông người trả ơn. "Này đà rõ đặng nguồn cơn, "Nào ai tính thiệt so hơn làm gì? "Nhớ câu kiến ngãi bất vi, "Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.

181. "Đó mà biết chữ thuỷ chung, "Lựa là đây phải theo cùng làm chi." Nguyệt Nga biết ý chẳng đi, Hỏi qua tên họ một khi cho tường. Thưa rằng: "Tiện thiếp đi đường, "Chẳng hay quân tử quê hương nơi nào?" Phút nghe lời nói thanh tao, Vân Tiên há nỡ lòng nào phôi pha: "Đông Thành vốn thiệt quê ta, "Họ là Lục thị, tên là Vân Tiên."

191. Nguyệt Nga vốn đấng thuyền quyên, Tai nghe lời nói tay liền rút trâm. Thưa rằng: "Nay gặp tri âm, "Xin đưa môt vật để cầm làm tin. Vân Tiên ngơ mặt chẳng nhìn, Nguyệt Nga liếc thấy càng thìn nết na: "Vật chi một chút gọi là, "Thiếp thưa chưa dứt chàng đà làm ngơ. "Của này là của vất vơ, "Lòng chê cũng phải, mặt ngơ sao đành!"

201 Vân Tiên khó nổi làm thinh, Chữ ơn buộc lại chữ tình lây dây. Than rằng: "Đó khéo trêu đây, "Ơn kia đã mấy, của nầy rất sang. "Đương khi gặp gỡ giữa đàng, "Một lời cũng nhớ, ngàn vàng chẳng phai. "Nhớ câu trọng nghĩa khinh tài, "Nào ai chịu lấy của ai làm gì." Thưa rằng: "Chút phận nữ nhi, "Vốn chưa biết lẽ có khi mất lòng.

211. "Ai dè những đấng anh hùng, "Thấy trâm thôi lại thẹn thùng cùng trâm." Riêng than: "Trâm hỡi là trâm! "Vô duyên chi mấy ai cầm mà mơ? "Đưa trâm chàng đã làm ngơ, "Thiếp xin đưa một bài thơ giã từ." Vân Tiên ngó lại rằng: "Ừ, "Làm thơ cho kịp bấy chừ chớ lâu." Nguyệt Nga ứng tiếng xin hầu, Xuống tay liền tả tám câu năm vần.

221. "Thơ rồi này thiếp xin dâng, "Ngửa trông lượng rộng văn nhân thể nào?" Vân Tiên xem thấy ngạt ngào, Ai dè sức gái tài cao bực nầy. Đã mau mà lại thêm hay, Chẳng phen Tạ nữ, cũng tày Từ phi. Thơ ngâm dũ xuất dũ kỳ, Cho hay tài gái kém gì tài trai. Như vầy ai lại thua ai, Vân Tiên họa lại một bài trao ra.

231 Xem thơ biết ý gần xa, Mai hoà vận điểu, điểu hòa vận mai. Có câu xúc cảnh hứng hoài, Đường xa vọi vọi, dặm dài vơi vơi. Ai ai cũng ở trong trời, Gặp nhau ta đã cạn lời thời thôi.

Lục Vân Tiên gặp nạn Đêm khuya lặng lẽ như tờ, Nghinh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.

[sửa] Liên kết ngoài

• Truyện Lục Vân Tiên trên Thi viện
• Lục Vân Tiên tại www.vietshare.com