Bão Chanchu (2006)

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Các trận bão cùng tên, xem tại bài Bão Chanchu.

Siêu bão Chanchu

Siêu bão (tây bắc Thái Bình Dương) cấp 4  (SSHS)
Siêu bão Chanchu khi mạnh nhất do vệ tinh của NASA chụp.
Hình thành	Ngày 5 tháng 5 năm 2006
Tan	18 tháng 5 năm 2006 (JTWC) 19 tháng 5 năm 2006 (JMA)
Sức gió mạnh nhất	250 km/h (155 mph) (Kéo dài 1 phút) {{{Gió giật mạnh nhất}}} (Giật) {{{Sức gió 10 phút mạnh nhất}}} (Kéo dài 10 phút)
Áp suất thấp nhất	910 mbar (hPa)
Tổn thất	$482 triệu (2006 USD)
Tổng số người chết	93 (trực tiếp)
Khu vực chịu ảnh hưởng	Philipin, biển Đông, Đài Loan, đông nam Trung Quốc (gồm cả Hồng Kông, Ma Cao), Nhật Bản
Một phần của Mùa bão Thái Bình Dương 2006

Siêu bão Chanchu (được PAGASA đặt tên là siêu bão Caloy), tại Việt Nam gọi là Bão số một, là xoáy thuận nhiệt đới thứ hai và là bão nhiệt đới thứ nhất, đồng thời cũng là siêu bão thứ nhất của mùa bão Thái Bình Dương 2006 được Trung tâm cảnh báo bão chung công nhận. Theo Cục khí tượng Nhật Bản, Chanchu là xoáy thuận nhiệt đới đầu tiên của mùa bão 2006 tại tây bắc Thái Bình Dương. Nó cũng là siêu bão thứ hai đã được ghi nhận tại biển Đông, trận siêu bão thứ nhất trong khu vực này là siêu bão Ryan trong năm 1995 ^[1]. Tên gọi "Chanchu" là từ Latinh hóa trong tiếng Ma Cao để chỉ trân châu (珍珠).^[2]. Tên gọi này do Ma Cao đề xuất. "Chanchu" cũng có nghĩa là trân châu trong tiếng Quảng Đông ^[3].

Chanchu hình thành ngày 5 tháng 5 năm 2006, trở thành xoáy thuận nhiệt đới thứ hai trong mùa. Nó mạnh lên thành bão và đi vào Philippines hai lần, làm chết 41 người và gây tổn thất $1,9 triệu (2006 USD) cho nông nghiệp nước này. Nó cũng gây ra lở đất ở khu vực gần Sán Đầu tại miền đông tỉnh Quảng Đông vào sớm ngày 18 tháng 5 năm 2006 theo giờ địa phương (cuối ngày 17 tháng năm theo UTC) với bão có sức gió là 137 km/h (85 mph) và sau đó đi về hướng đông bắc vào vùng ven biển tỉnh Phúc Kiến. Tốc độ gió giật là 67,3 m/s ^[4]. Tổng thiệt hại tại Phúc Kiến ước tính khoảng $480 triệu (2006 USD)^{[cần chú thích]}.

Mục lục 1 Lịch sử cơn bão 2 Dự phòng 3 Ảnh hưởng 3.1 Philipin 3.2 Việt Nam 3.3 Trung Quốc 3.3.1 Hồng Kông 3.4 Đài Loan 3.5 Nhật Bản 4 Xem thêm 5 Tham khảo 6 Liên kết ngoài

[sửa] Lịch sử cơn bão

Một khu vực nhiễu loạn thời tiết đã hình thành ở phía bắc Koror, Palau vào khoảng ngày 5 tháng 5 và di chuyển về phía tây. Trung tâm cảnh báo bão chung (JTWC) đã đưa ra Cảnh báo hình thành xoáy thuận nhiệt đới vào ngày 8 tháng 5, chỉ một thời gian ngắn trước khi trung tâm này nâng cấp nó lên thành áp thấp nhiệt đới. Vào lần cập nhật tiếp theo vào hồi 3 AM 9 tháng 5, JTWC nâng cấp nó lên thành dông bão nhiệt đới. Sau đó, Cục khí tượng Nhật Bản đặt tên nó là bão Chanchu trong cùng ngày.

JTWC sau đó nâng cấp nó lên thành bão vào ngày 10 tháng 5. Cơn dông bão này gây ra hai vụ sạt lở đất tại Philipin, vụ thứ nhất tại Bắc Samar và vụ thứ hai tại Đông Mindoro. Sau khi Chanchu vượt qua Philipin, JMA nâng cấp nó lên thành bão. Chanchu sau đó trở thành siêu bão tại biển Đông (theo JTWC). Tuy nhiên, nó là siêu bão chỉ trong ít hơn có một ngày.

Sau khi yếu đi, Chanchu bắt đầu di chuyển theo hướng đông bắc, và đi vào khu vực gần Sán Đầu tại miền đông tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc đêm ngày 17 tháng 5 rạng sáng ngày 18 tháng 5 năm 2006 theo giờ địa phương với sức gió 137 km/h (85 mph), (cuối ngày 17 tháng 5, theo GMT). Sau đó nó di chuyển theo hướng đông bắc tới vùng bờ biển tỉnh Phúc Kiến. JTWC thông báo cơn bão đã ra khỏi vùng nhiệt đới chỉ một thời gian sau khi nó gây ra lở đất, nhưng JMA thì không thông báo gì. Theo JMA, cơn bão đã suy yếu thành dông bão nhiệt đới sức gió 74 km/h (40 mph) và đi vào biển Đông Trung Hoa ngày 18 tháng 5, và trở thành ngoại nhiệt đới trong ngày hôm sau.

[sửa] Dự phòng

Có một thời điểm, Chanchu đã được dự báo sẽ trở thành siêu bão cấp 5 và gây ra lở đất tại khu vực gần Hồng Kông. Phản ứng trước mối đe dọa này, các quan chức của đài thiên văn Hồng Kông, cũng như tại Ma Cao, đã phát đi tín hiệu dự phòng để thông báo cho công chúng về cơn bão đang tới gần.^[5]

Trung Quốc cũng đề cập tới khả năng Quảng Đông sẽ chịu ảnh hưởng của cơn bão từ rất sớm vào ngày 11 tháng 5.^[6]. Khi Chanchu bắt đầu di chuyển theo hướng bắc, cảnh báo về cơn bão to đã được đưa ra vào ngày 15 tháng 5 ^[7]. Đây là cảnh báo bão to đầu tiên kể từ khi có sự đưa vào thang sức gió Beaufort mở rộng và phân loại bão mới cho quốc gia này trong cùng ngày ^[8]. Nó đã được nâng cấp lên thành cảnh báo khẩn cấp vào ngày 16 tháng 5 ^[9]. Nó cũng là cảnh báo lốc xoáy nhiệt đới đầu tiên trong năm. Khi Chanchu gây ra lở đất tại Quảng Đông vào sáng sớm ngày 18 tháng 5 và suy yếu đi, cảnh báo khẩn cấp đã được hạ xuống thành dông bão nhiệt đới mạnh ^[10] và sau đó đã được dừng lại ^[11].

Cục thời tiết trung ương của Đài Loan cũng đưa ra cảnh báo bão đối với eo biển Bashi và eo biển Đài Loan vào ngày 15 tháng 5. Cảnh báo này đã được mở rộng cho cả Kim Môn, Bành Hồ và vùng biển bắc Đài Loan vào sớm ngày 16 tháng 5.

620.000 dân xung quanh miền đông nam Trung Quốc đã phải sơ tán vào ngày 17 tháng 5.^[12]

[sửa] Ảnh hưởng

[sửa] Philipin

Chanchu làm chết 41 người tại Philipin^[13] và 98,6 triệu peso (1,9 triệu USD) tổn thất, chủ yếu là cho nông nghiệp ^[14]. Trong số đó, 21 người đã chết là từ chiếc tàu Mae An bị lật úp, ngoài khơi đảo Masbate ngày 12 tháng 5. Rất may là 18 người khác đã được cứu sống ^[15]. Tại khu vực Bicol, 300 gia đình bị mất nhà cửa do ngập lụt và gió mạnh ^[16]. Tại 6 làng trong khu vực Sogod, Nam Leyte, 1.000 người đã bị cô lập do các vụ lở đất nhỏ ^[17]. Không có thương vong nào được thông báo. Nước sông dâng cao đã phá hỏng con đê vào sớm ngày hôm sau và làm ngập 4 làng đến thắt lưng tại đảo Mindoro, trong khi một chiếc phà với trên 713 người trên boong đã bị mắc cạn ^[18]. Tổng cộng, trên 600 ngôi nhà đã bị phá hủy hoàn toàn và trên 3.500 ngôi nhà khác bị phá hủy một phần.

[sửa] Việt Nam

Mặc dù Chanchu không ảnh hưởng tới vùng ven biển Việt Nam, nhưng nó đã làm chết 28 ngư dân Việt Nam đang làm việc trong khu vực biển Đông. Vào thời điểm bão vào có 45 tàu với hơn 750 ngư dân của Việt Nam đang hoạt động tại vùng nơi cơn bão đi qua. Hơn 600 ngư dân đã sống sót trở về, trong đó có nhiều người được lực lượng cứu hộ Trung Quốc cứu sống (Trung Quốc nói trong chiến dịch cứu hộ lớn nhất của họ tại South China Sea, con số đó là 330. Tuy nhiên con số này bao gồm cả các ngư dân Việt Nam trú bão ở Trung Quốc và quay lại tìm kiếm đồng bào bị mất tích trước khi gặp tàu cứu hộ Trung Quốc). Chủ tịch Việt Nam, ông Trần Đức Lương đã gửi lời cảm ơn chính quyền Trung Quốc vào ngày 22 tháng 5 ^[19]. Tại tỉnh Phú Yên, 3 học sinh cũng đã mất tích, được thông báo là bị cuốn đi xa trong khi đang tắm biển.

Tính đến ngày 28 tháng 5 năm 2006, hàng chục tàu đánh cá của Việt Nam bị ảnh hưởng mạnh bởi bão Chanchu. Trong đó 14 tàu chìm và 4 tàu khác mất tích với tổng số 322 ngư dân. Đến nay số mất tích là gần 250 người. Một số ý kiến cho rằng thảm họa này xảy ra do công tác dự báo khí tượng thủy văn của Việt Nam không tốt. Các dự báo này đã có sự sai lệch so với dự báo của đài khí tượng khu vực của Philipin, Hồng Kông, Nhật Bản, Hawaii, Hải quân Mỹ v.v. ^[20][21] Tuy nhiên, ý kiến này đã bị người đứng đầu Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương Việt Nam bác bỏ.^[22] Mặc dù phủ nhận khả năng dự báo sai, chỉ vài ngày sau ông ta đã bị "thay" chức.^[23]

[sửa] Trung Quốc

Chanchu làm chết ít nhất 25 người tại Trung Quốc ^[24]. Tại Sán Đầu, đã có các vụ lở đất và sập nhà cửa, làm chết 3 người. 192 ngôi nhà bị ngập lụt và nước ngập sâu tới 1,6 m ^[25]. Một công viên đã bị tổn hại nghiêm trọng và phải đóng cửa để sửa chữa ^[26]. Tổn thất kinh tế ước đạt khoảng 2,6 tỷ nhân dân tệ ^[27]. Tại tỉnh Phúc Kiến, 15 người đã chết do lở đất và 4 người mất tích ^[28]. Tổn thất tại Phúc Kiến ước đạt 480 triệu USD (2006 USD). Tại Thượng Hải, vận tốc tối đa tại cầu Đông Hải đã phải giảm một nửa do gió mạnh ^[29]

[sửa] Hồng Kông

Tại Hồng Kông, tổn thất là không đáng kể. Mực nước dâng lên tới 2,8 m (tren biểu đồ dữ liệu) do sóng đánh và ngập lụt nhỏ xảy ra tại Thượng Hoàn ^[30]. Một số chuyến bay đã phải hủy bỏ và một số tuyến phà phải tạm ngừng ^[31]. Do điều kiện biển xấu, các chuyến tàu khách với trên 1.000 hành khách đã phải lùi hành trình trở về của chúng từ Cao Hùng tới Hồng Kông ^[32].

[sửa] Đài Loan

Đài Loan cũng có 2 người chết là hai chị em bị lũ đột ngột cuốn đi ở gần cầu Sandimen tại huyện miền nam Bình Đông ngày 17 tháng 5 ^[33]. Đảo này cũng gánh chịu những trận mưa núi to và gió giật đáng kể tại nhiều huyện thị miền tây. Tàu chở dầu Lucky Star mang quốc tịch Bolivia đã mắc cạn do sóng to ở bờ biển thành phố Cao Hùng ^[34].

[sửa] Nhật Bản

Sóng to tại miền nam Nhật Bản đã cuốn ba học sinh 17 tuổi đang bơi tại vùng biển thuộc đảo Hateruma. Nó làm một người chết và một người mất tích. Người còn lại được cứu sống ^[35].

[sửa] Xem thêm

• Lốc xoáy nhiệt đới
• Danh sách các lốc xoáy nhiệt đới đáng chú ý
• Danh sách các mùa bão Thái Bình Dương

[sửa] Tham khảo

[sửa] Liên kết ngoài

• Bão Chanchu trên www.sail-world.com
• Bài báo của NASA về bão Chanchu
• Bản đồ theo dõi bão Chanchu của Unisys