Ashikaga Takauji

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Đây là một tên người Nhật; họ tên được viết theo thứ tự Á Đông (họ trước tên sau): họ là Ashikaga. Tuy nhiên, tên người Nhật hiện đại trong ký tự Latin thường được viết theo thứ tự Tây phương (tên trước họ sau).

Mộ của Ashikaga Takauji.

Ashikaga Takauji (足利尊氏, Túc Lợi Tôn Thị', Ashikaga Takauji^? 1305—June 7, 1358) là người sáng lập và là shogun đầu tiên của Mạc phủ Ashikaga. Triều đại của ông bắt đầu năm 1338, mở đầu thời đại Muromachi ở Nhật Bản, và kết thúc khi ông qua đời năm 1358. Ông là hậu duệ của gia đình samurai {Minamoto} qua chi Seiwa Genji, hậu duệ của Thiên Hoàng Seiwa, đã định cư ở vùng Ashikaga ở tỉnh Shimotsuke, ngày nay là quận Tochigi.

Takauji là một tướng quân của Mạc phủ Kamakura, được điều đến Kyoto năm 1333 để dẹp cuộc nội loạn Genko nổ ra năm 1331. Sau khi ngày càng trở nên thất vọng về Mạc phủ, Takauji ủng hộ Thiên Hoàng Go-Daigo và Kusunoki Masashige và chiếm Kyoto. Ngay sau đó, Nitta Yoshisada tấn công Kamakura và cuối cùng tiêu diệt Mạc phủ và Thiên Hoàng Go-Daigo trở thành người chủ thực sự của nước Nhât, tái thiết lập triều đình ở Kyoto và bắt đầu cuộc Kenmu phục đế.

Tuy vậy, không lâu sau đó, các gia tộc samurai ngày càng trở nên thất vọng với triều đình tái lập cố trở lại hệ thống chính trị xã hội như thời kỳ Heian. Nhận thấy được sự bất mãn này, Takauji cầu xin Thiên Hoàng làm gì đó trước khi nó bùng phát thành một cuộc nổi loạn nhưng những cảnh báo của ông không được để ý tới.

Hōjō Tokiyuki, con trai của Nhiếp chính Hōjō Takatoki, chớp lấy cơ hội này tiến hành cuộc nổi loạn Nakasendai (Nakasendai no Ran) để cố phục hồi lại Mạc phủ ở Kamakura năm 1335. Takauji dẹp tan cuộc nổi loạn và tự mình chiếm lấy Kamakura. Chớp lấy cái cớ của các samurai đồng bạn, ông tự xưng là Seii Taishogun và phong đất cho những người đi theo mình mà không cần sự cho phép của triều đình. Takauji tuyên bố lòng trung thành của mình với triều đình, nhưng Go-Daigo lệnh cho Nitta Yoshisada đến giành lại Kamakura.

Chạm trán trong Trận Hakone Take no Shita, Takauji đánh bại Yoshisada và sau đó hành quân thẳng đến Kyoto. Ông đánh chiếm được Kyoto nhưng bị đánh bật ra và đến Kyūshū bởi quân đội mới được tập hợp lại của Yoshisada với Masashige. Takauji liên minh với các gia tộc địc phương ở Kyūshū và lại hành quân đến Kyoto. Trong trận sông Minato quyết định năm 1336, Takauji đánh bại Yoshisada và giết chết Masashige, giúp ông dễ dàng đánh chiếm Kyoto. Thiên Hoàng Kōmyō được đưa lên ngôi, bắt đầu thời kỳ Nam Bắc triều (Nanboku-chō) kéo dài 60 năm sau đó.

Thiên Hoàng Go-Daigo cũng phong cho ông chức Chinjufu-shogun, và tước hiệu Tòng Tứ phẩm.^[1]

Các sự kiện quan trọng trong thời Takauji làm Shogun:

1338 -- Takauji tự xưng làm shogun.^[2]
1349 -- Go-Murakami chạy trốn đến A'no; Ashikaga Tadayoshi và Kō no Moronao tranh chấp; Ashikaga Mochiuji làm Kamakura Kanryō.^[2]
1350 – Tadayoshi bị ép phải xuất gia;^[2] Con trai nuôi của Tadayoshi, Ashikaga Tadafuyu bị vu cho là nổi loạn.^[3]
1351-58 – Giao chiến ở Kyoto.
1351 -- Tadayoshi gia nhập Nam Triều, quân đội phương Nam chiếm Kyoto; trong thời gian đình chiến, Takauji trở lại Kyoto; Tadayoshi và Takauji làm hòa; Kō no Moronao và Kō no Moroyasu bị lưu đày.^[2]
1352 -- Tadayoshi chết, quân đội phía Nam tái chiếm Kyoto; Nitta Yoshimune chiếm Kamakura; quân nhà Ashikaga tái chiếm Kamakura và Kyoto; Tadafuyu gia nhập Nam triều; Yamana Tokiuji về dưới trướng Tadafuyu.^[2]
1353 -- Kyoto bị quân đội phương Nam dưới sự chỉ huy của Yamana Tokiuji tái chiếm.^[2]
1354 -- Takauji chạy thoát cùng Go-Kōgon; Kitabatake Chikafusa chết.^[2]
1355 -- Kyoto bị quân đội phương Nam chiếm rồi lại bị quân Ashikaga tái chiếm.^[2]
1358 -- Takauji chết.^[4]

Con trai của Takauji, Ashikaga Yoshiakira, lên ngội Shogun sau khi ông chết. Cháu trai Ashikaga Yoshimitsu của ông thống nhất Nam Bắc triều năm 1392.

Câu chuyện về Ashikaga Takauji, Thiên Hoàng Go-Daigo, Nitta Yoshisada, và Kusunoki Masashige từ cuộc nổi loạn Genko cho đến khi thành lập Nam Bắc triều được kể chi tiết trong 40 chương của thiên sử thi Taiheiki về thời kỳ Muromachi.

[sửa] Các thời kỳ của Mạc phủ Takauji'

Những năm Takauji làm Shgun được gọi bằng nhiều cái tên.

Nanboku-chō Nam triều

Các thời kỳ được tính là Triều đình chính thống (theo quyết định dưới triều Minh Trị):
- Engen (1336-1340)
- Kōkoku (1340-1346)
- Shōhei (1346-1370)

Nanboku-chō Bắc triều

Các thời kỳ được tính là Ngụy triều (theo quyết định dưới triều Minh Trị):
- Ryakuō (1338-1342)
- Kōei (1342-1345)
- Jōwa (1345-1350)
- Kan'ō (1350-1352)
- Bunna (1352-1356)
- Enbun (1356-1361)

[sửa] Chú thích

^ Titsingh, Issac. (1834). Annales des Empereurs du Japon, p. 290.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ackroyd, Joyce. (1982) Lessons from History: The Tokushi Yoron, p.329.
^ Historiographical Institute: "Ashikaga Tadafuyu's Call to Arms," Dai Nihon shi-ryō, VI, xiv, 43.
^ Titsingh, p. 304.

[sửa] Tham khảo

Ackroyd, Joyce. (1982) Lessons from History: The Tokushi Yoron. Brisbane: University of Queensland Press. 10-ISBN 0-702-21485-X; 13-ISBN 978-0-702-21485-1 (cloth)
Titsingh, Isaac, ed. (1834), [Siyun-sai Rin-siyo/Hayashi Gahō, 1652], Nipon o daï itsi ran; ou, Annales des empereurs du Japon. Paris: Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland.--Two copies of this rare book have now been made available online: (1) from the library of the University of Michigan, digitized January 30, 2007; and (2) from the library of Stanford University, digitized June 23, 2006. Click here to read the original text in French.

tiền nhiệm:
Kemmu Phục đế

Shougun Muromachi:
Ashikaga Takauji
1338–1358

kế nhiệm:
Ashikaga Yoshiakira

x • t • s

Mạc phủ Ashikaga -- Hậu duệ của Ashikaga Takauji

Takauji⁽¹⁾

Yoshiakira⁽²⁾

Motouji

Yoshimitsu⁽³⁾

Yoshimochi ⁽⁴⁾

Yoshitsugu

Yoshinori ⁽⁶⁾

Yoshiaki

Yoshikazu ⁽⁵⁾

Masatomo

Yoshikatsu ⁽⁷⁾

Yoshimasa ⁽⁸⁾

Yoshimi

Chachamaru

Yoshihisa ⁽⁹⁾

Yoshitane ⁽¹⁰⁾

Yoshizumi ⁽¹¹⁾

Yoshiharu ⁽¹²⁾

Yoshitsuna

Shūkō

Yoshiteru ⁽¹³⁾

Yoshifuyu

Yoshihide ⁽¹⁴⁾

Yoshiaki ⁽¹⁵⁾

Tất cả các Shogun Ashikaga đều là hậu duệ của Takauji, người sáng lập ra triều đại này. Các đường đứt nét minh họ việc nhận con nuôi ở trong nội tộc Shogun.

x • t • s Mạc phủ Ashikaga -- Niên đại, ngày tháng, quan hệ cha con
Takauji • (b. 1305 - 1358) • 1st shogun • (r. 1338 - 1358) • con trai của Sadauji
Yoshiakira • (b. 1330 - 1368) • 2nd shogun • (r. 1358 - 1367) • con trai của Takauji
Yoshimitsu • (b. 1358 - 1408) • 3rd shogun • (r. 1367 -1395) • con trai của Yoshiakira
Yoshimochi • (b. 1386 - 1428) • 4th shogun • (r. 1395 -1423) • con trai của Yoshimitsu
Yoshikazu • (b. 1407 - 1425) • 5th shogun •(r. 1423 -1425) • con trai của Yoshimochi
Yoshinori • (b. 1394 - 1441) • 6th shogun • (r. 1428 - 1441) • con trai của Yoshimitsu
Yoshikatsu • (b. 1433 - 1443) • 7th shogun • (r. 1441 - 1443) • con trai của Yoshinori
Yoshimasa • (b. 1435 - 1490) • 8th shogun • (r. 1443 - 1474) • con trai của Yoshinori
Yoshihisa • (b. 1465 - 1489) • 9th shogun • (r. 1474 - 1489) • con trai của Yoshimasa
Yoshitane • (b. 1465 - 1522) • 10th shogun • (r. 1490 -1493), (r. 1508 - 1521) • con trai của Yoshimi
Yoshizumi • (b. 1478 - 1511) • 11th shogun • (r. 1493 - 1508) • con trai của Masatomo
Yoshiharu • (b. 1510 - 1550) • 12th shogun • (r. 1521 - 1545) • con trai của Yoshizumi
Yoshiteru • (b. 1535 - 1565) • 13th shogun • (r. 1545 - 1565) • con trai của Yoshiharu
Yosihide • (b. 1565 -1568) • 14th shogun • (r. 1568 - 1568) • con trai của Yoshifuyu
Yoshiaki • (b. 1537 - 1597) • 15th shogun • (r. 1568 -1573) • con trai của Yoshiharu