Anthropocene

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Anthropocene (tiếng Anh; còn gọi là thế Nhân Sinh hay Anthropocen) là thuật ngữ được sử dụng bởi một số nhà khoa học để miêu tả giai đoạn gần đây nhất trong lịch sử Trái Đất, bắt đầu vào thế kỷ 18, khi những hoạt động của loài người mới bắt đầu có ảnh hưởng toàn cầu đến khí hậu và hệ sinh thái của Trái Đất. Thuật ngữ này do nhà khoa học Paul Crutzen đặt vào năm 2000; ông là người đoạt giải Nobel Hóa học và nghĩ rằng hoạt động con người trên Trái Đất vào những thế kỷ gần đây đáng kể đến độ cần chấp nhận một thế địa chất mới. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang trang cãi về việc đặt một giai đoạn mới; có người nghĩ rằng nó là một thế địa chất mới tiếp theo thế Holocen, còn có người khác nghĩ rằng Anthropocene chỉ là một thời đại trong thế Holocen.

Trong khi phần lớn của thay đổi mô trường hiện nay trên Trái Đất là kết quả của Cách mạng công nghiệp, có thể cho rằng Anthropocene thực sự bắt đầu vào khoảng 10.000 năm trước đây, khi thời kỳ băng hà cuối kết thúc. Vào lúc này, những con người được phân phối ở khắp mọi lục địa, ngoại trừ châu Nam Cực, và Cách mạng Đồ đá mới (Neolithic Revolution) đang xảy ra. Thay đổi này dẫn đến nông nghiệp và chăn nuôi gia súc để bổ sung hay thay cho cuộc sống săn lùng, và sau đó một làn sóng diệt chủng, bắt đầu từ những thú vật lớn và chim đất. Làn sóng này do hoạt động trực tiếp của con người (thí dụ săn) và những kết quả gián tiếp của việc dùng đất làm nông nghiệp. Các nhà địa lý học thường gọi giai đoạn này (10.000 năm trước đây đến ngày nay) là thế Holocen, và trong phần nhiều thế Holocen, dân số người tương đối thấp và các hoạt động có ảnh hưởng nhỏ so với vài thế kỷ gần đây. Tuy nhiên, nhiều quá trình đang thay đổi môi trường Trái Đất vẫn đang diễn ra trong thời gian này.

Một tín hiệu địa lý rõ ràng chỉ đến ảnh hưởng của con người là mức độ điôxít cacbon (CO₂) tăng lên trong khí quyển. Trong các chu kỳ thời kỳ băng hà–gian băng của một triệu năm nay, các quá trình tự nhiên để cho mức độ CO₂ thay đổi bằng vào khoảng 100 ppm (từ 180 ppm đến 280 ppm). Vào năm 2006, số lượng CO₂ thực bốc ra do con người đã tăng lên nồng độ trong khí quyển từ 280 ppm ("thăng bằng" từ thế Holocene hay từ trước Cách mạng công nghiệp) đến hơn 383 ppm. Tín hiệu trong hệ thống khí hậu của Trái Đất rất đáng kể vì nó đang xảy ra nhanh hơn và nhiều hơn các thay đổi tương tự trước đây. Nồng độ tăng lên phần lớn vì đốt nhiên liệu hóa thạch như là than, dầu mỏ, và xăng, nhưng sảng xuất xi măng và thay đổi cách dùng đất (chẳng hạn phá rừng) cũng có ảnh hưởng nhỏ hơn.

[sửa] Tham khảo

• Crutzen, Paul J; Eugene F. Stoermer (2000). “The "Anthropocene"” 41: 12–13.
• Schmidt, Gavin A; D.T. Shindel; và S. Harder (16 tháng 12, 2004). “A note on the relationship between ice core methane concentrations and insolation”.
• Ruddiman, William F (tháng 12 năm 2003). “The anthropogenic greenhouse era began thousands of years ago” 61 (3): 261–293.
• Ruddiman, William F; Stephen J. Vavrus; và John E. Kutzbach (2005). “A test of the overdue-glaciation hypothesis” 24: 1­1.
• Ruddiman, William F (2005). Plows, Plagues, and Petroleum: How Humans Took Control of Climate, Nhà xuất bản Đại học Princeton.

[sửa] Xem thêm

• Niên đại địa chất

[sửa] Liên kết ngoài

• New Scientist phỏng vấn Paul Crutzen
• The Anthropocene – bài đầu tiên mà Crutzen dùng thuật ngữ Anthropocene
• Hội nghị Biodiversity in the Anthropocene tại trường Cao đẳng Radcliffe, ngày 10 tháng 3, 2006

kỷ Neogen
Miocen	Pliocen	Pleistocen	Holocen
Aquitans | Burdigala | Langhe Serravalle | Tortona | Messina	Zancle | Piacenza | Gelasia	Sớm/Tiền | Giữa/Trung | Muộn/Hậu