Dagu

From Wikipedia

Dagu (Arapça : İbrik) El yüz yıkamak ve abdest almak için kullanılan tumur karınlı ince boyunlu yogrı.Bir sapı bunun karşı yanında uzun bir tokurkası ve çoğu tıdın yapkıç olur.Abdest dagusu dağırasıyla birlikte bir takım oluşturur ve dağıra dagu diye anılır.Abdest alınırken ya da yemekten basa el ağız yıkanırken dagudan dökülen su bu dağırada toplanır Kirli suyun görülmemesi için dağıranın üstünde delikli bir kapan olur Kapan üstünde kullanılmadığı çer dagunun konması için çukurca bir bölüm vardır.Osmanlı Durulu’nda da dagu yiçe büte bağlanç çevrelerinde kullanılırdı.Tenrikenlerde tengrilere kutsal su sunma abakları yıkama, tökük tenrikeni temizleme güzel kokulu suyuglar serpme işleri daguyla yapılırdı.Daguların ağzı saplı kapağı özel bir biçimdeydi Eski örginlerde ve evlerde sınayakdan yapılmış yiçe çok bitki örgeleriyle bezekli süslü, şerbet daguları etig kakmalı gümüş altun işlemeli kenler abdest daguları bulundurulurdu. Osmanlı karışısında ise etigler, gümüş, altun, bakır dagular adın kenler ve topraktan yapılan dagular kullanıldığı yerin durumuna göre sedef , yakut, elmas ,zümrüt gibi değerli taşlarla işlenir ; ağızları kuş, börü yılan, geyik, gibi değişik sökülerin başlarını andırır biçimde yapılırdı .

Batı ülkelerinde ve Çin’de kilişi ve sınayak üreticileri Osmanlı bodununun beğenisine göre ilginç dagu kibleri yapmışlardır.Son dönemlerde Venedik ve Beykoz çüyşesinden de dagu üretilmiştir.Abdest içki gülsuyu dagularının yanı sıra yalnız tirgelerin, örginleri veya onlara benzer keseğin üzerinde bulundurulan süslü, bezekli daguları da vardı.Bugün Anadolu’nun birçok yerinde adruklug işlemeli, bakırdan yapılmış özel abdest daguları kullanılmaktadır.El yıkanırken dagu tutma ve Osmanlı karışısında özellikle kağanların dagularını tutmakla, taşımakla görevli kişiler vardı.Bunlara ibriktar (dagudan sorumlu kişi) denirdi.Tekkelerde bu büte işleri tarikata yeni giren dervişler görürlerdi .Dagular özel yerlerde saklanırdı.

• Dagu Tutgünü