Qazan Operasiäse
Wikipedia'dan
Qazan Operasiäse ul Räsäy Watandaşlar Suğışı barışında bulğan xärbi bäreleş. 1918. cäy azağında Qazannı KomUç häm Çex-Slovak Korpusı basıp alalar. Bolşeviklar, Qazannan küçep, tire-yağında köçlären cíıp, azat itü operasiäsen ütkärälär.
1918. yılnıñ 5-10 Sentäberendä Qızıl armiäneñ Könçığış frontı 5. Armiäse (komandir Pótr Slaven), Arça törkeme ğäskäri berämlekläre (komandir Woldemar Azin) häm İdel buyı xärbi flotiliäse (komandir F. F. Raskolnikov) suğışların alıp baralar. Töp burıçları - KomUç Xalıq Armiäseneñ Qazan törkeme belän Çex-Slovak korpusınıñ İdel buyı armiäsen (komandir A. P. Stepanov) tar-mar itü, Qazannı alu. 5. Armiäneñ Uñyaq yar buyı törkeme İdel buyı xärbu flotiliäse yärdämendä 7. Sentäberdä İdelgä yaqınlaşuğa ireşä, Sulyaq yar buyı törkeme (komandir Jānis Judeņš) Qazansu tamağına kilep çığa. Arça törkeme şul uq könne Kinderle, Keçe Klıki awılların suğışıp ala. 9. Sentäberdä Qazannıñ könbatış çitenä Nikolay Markin citäkçelegendä flotiliä matrosları belän uqçılar desantı höcüm itä häm platzdarmnı yawlap ala. Sulyaq yar buyı törkeme belän Arça törkeme suğışçıları şul uq könne şähärne qamap alalar. 10. Sentäberdä öç taraftan beryulı höcüm itü näticäsendä Qazan azat itelä.
[üzgärtü] Räsäyneñ altın rezervı
Çex yawına qädär Qazan bankında Räsäy altın zapası saqlağan. Qızıllar anı küçerelümäkçe bulğan da, şundí xäzinä Aqlarğa qalğan. Anıñ kiläse yazmışı bigesez, läkin Kolçak aşa Yaponnarğa tapşıru uylanıla. Ekzotik versiälärdän Altay takları ber küldä batu atap bula.
