Cäditçelek

Wikipedia'dan

Cäditçelek (Ğäräpçä: cädid - yañalıq), cämğiät yäşäyeşen häryaqlap yañartırğa omtılğan ictimağí-säyäsi xäräkät. 1880. yıllarında Tatarlar häm Räsäyneñ Törki xalıqları arasında kiñ urın ala. Cädiçelek tarafdarları ictimağí, iqtisadi artqa qalunı häm cämğiättäge ruxí torğınlıqnı tänqitlilär, zaman taläbenä turı kiterep cämğiätne yañartu fikeren, berençe näwbättä xalıq mäğärifen üzgärtüne yaqlílar.

Cäditçelek üz ätrafına aldınğı qaraşlı ruxanilarnı, uqıtuçılarnı häm şäkertlärne cía. Cäditçelekneñ törle yünäleşläre (ağımnarı) bula: qayberäwlär (Ğ. barudi, M. Bigiev, Ğäbdräşid İbrahimov, Q. Tärcemäni C. Abızgildin, Z Qadíri, Z. Kamali, Ğ Bubí h.b.) dini yañarışnı, ikençeläre (R. Fäxretdinev, F. Kärimi, Ş. Kültäsi h.b.) mäğrifätçelekne yaqlí. Cäditçelek 19. yöz axırı - 20. yöz başında Tatar xalqınıñ ictimağí fikere häm milli üzañı üseşendä möhim taríxí basqıç bulıp tora.