Озарии Тусӣ

Аз Википедиа

Озарии Тусӣ (Хатти ниёгон: آذری طوسی) Шайх Ҷалолуддини Алии Ҳамза ибни Малик Ҳошимии Байҳақии Исфароинии Марвазӣ (1380 Исфароин - 1462 ҳамон ҷо), шоири мутасаввифи форс-тоҷик. Озарии Тусӣ муддате дар Тӯс зиндагӣ кардааст.

Озари Туси Фахридин мулки Исфароин. Шоири ориф ва нависандаи форс буд. Номи падари уро Исмоил подшохи Багдоди Али ибн Малик мегуфтанд.Лакаби у дар баъзе аз адабиётхо ё тазкирахо Нуридин оварда шуда аст.Окои бузурги техрони асри 15 то 16 зиндаги карда аст. Номи уро зохиран ба хати худаш Нуриддин Махмуд бин Абулмалик дидааст. Дар китоби мунтахаби "Чавохир-ул-асрор" ки дар 1430-ум навишта шудааст. Унвони олии Хамза бин Али Малик бин Хасони Туси ёд шудааст. Падари у аз амирони субадорони бехак буд ва аз инчо ба Исфароин рафта аз ин ру нисбати у гохе бехакки гуфтаанд. Озари дар Исфарион зода шуда аз синни хурдсоли ба навиштани шеърхо пардохт ва уро Озари тахаллус мекард. Озари дар огози шоири дар Матушохрух писари Темур месаруд.Мавриди инояти ин шохзода буд вале баъди чанде ба тасаввух рави овард ва дар доираи маридон шайх Муйидин Туси газале даромад. Он кас ба Макка ба хонаи худо сафар карда ду маротиба пои пиёда ба Макка рафта китоберо навишт. Бо номи "Сайи ал сабакоро" . Пас аз бозгашт ба Ҳиндустон сафар кард. Дар ончо дар дарбори Ахмадшохи Бахмани пайваст ва дар назди у хурмат ва эътибори бисёреро сохиб шуд. Хамчун малику шуарро дар бари у шуд, ки султон бинои шахри Ахмадободро ба поён расонид Озари дар мадхи шох ва васфи шахри нав касидахое сохт ва низ ду байти шеър суруд, ки дар болои дарбозае навишта шуд. Бо фармони Ахмадшох Озари сурудан манзумаеро бо номи "Баҳманнома" дар таърихи шохони ин хонадон Озари навишта буд ва хангоме, ки шархе ин китоб ба замони Ахмадшох расид онро бар шох арза кард ва рухсат хост, ки ба зодгохи худ баргардад. Ахмадшох бо сабаби еродате кунад аз у касде гирад. Ва ичозат гирифта ба Хуросон рафт. Аз синни 30 солаги дар ватани худ дар навиштани шеъру китобхо машгул шуд. Дар синни 82-солаги дар Исфароин часади уро ба хок супорида шуд.