Zasada kopernikańska
Z Wikipedii
Zasada kopernikańska - zasada filozoficzna zakładająca, że nasz punkt obserwacji świata nie jest w żaden sposób wyróżniony. Nazwa pochodzi od nazwiska Mikołaja Kopernika, który zapostulował odejście od geocentrycznego modelu Wszechświata i zastąpienie go takim, w którym Ziemia jest tylko jednym z ciał krążących wokół Słońca.
Zasada kopernikańska jest częścią współczesnej metodologii nauki. W kosmologii nazywana jest zasadą kosmologiczną. Wedle niej obserwacje prowadzone z dowolnego miejsca we Wszechświecie powinny pozwolić na dojście do takich samych wniosków, jak obserwacje prowadzone z Ziemi. W szczególności zakłada ona, iż Wszechświat w dużej skali jest jednorodny i izotropowy.
W praktyce, obserwacje astronomiczne pokazują, że Wszechświat ma wyróżnione struktury aż do skal supergromad galaktyk, włókien i kosmicznych pustek. Powyżej tych skal (przy rozważaniu obszarów większych niż 200 milionów parseków), Wszechświat staje się homogeniczny. W przeciwieństwie do przestrzeni, Wszechświat nie jest jednorodny w czasie: ewoluuje od małych rozmiarów i ekstremalnych temperatur w epoce wielkiego wybuchu do coraz większego rozproszenia i coraz niższych temperatur, prawdopodobnie aż do swojej śmierci cieplnej. Fakt, że czas jest nieizotropowy, jest jednym z najważniejszych nierozwiązanych problemów fizyki teoretycznej.
Zasadę kopernikańską stosuje się czasem również w naukach typu opisowego, jak historia. W naukach humanistycznych, takich jak socjologia czy antropologia, śladem stosowania tej zasady jest stwierdzenie, że nie istnieje wyróżniona w sensie wartości kultura czy ustrój polityczny.
Immanuel Kant użył sformułowania "przełom kopernikański" na określenie wpływu jego metody krytycznej na współczesne mu myślenie epistemologiczne. Pokazanie, że nie można badań "istoty" rzeczy oddzielić od mechanizmów "poznania", miało być filozoficznym analogiem obalenia dotychczasowych paradygmatów, jakiego dokonał Kopernik.
